Strax á árinu 2018 fóru að birt­ast merki um erf­ið­leika hjá GAMMA. Gísli Hauks­son, sem hafði veitt fyr­ir­tæk­inu for­ystu frá upp­hafi og var stærsti hlut­hafi þess, steig alfarið til hliðar og fok­dýrri erlendri starf­semi var lokað í skref­um. 

Tekjur dróg­ust hratt saman en kostn­aður að sama skapi ekki eins mikið og þurft hefði. Sam­tals tap­aði GAMMA 584 millj­­ónum króna á árunum 2018 og 2019.

Upp­haf varð upp­hafið að enda­lok­unum

Þegar árs­­reikn­ing­­ur­inn fyrir 2018 var birtur sást betur glitta í hina breyttu stöðu. Þókn­anna­greiðslur höfðu dreg­ist veru­­lega sam­an, úr rúm­­lega tveimur millj­­örðum króna í 1,3 millj­­arð króna. Tekjur GAMMA í heild minn­k­uðu um rúm­­lega 800 millj­­ónir króna, eða um rúm­­lega þriðj­ung. Rekstr­­ar­­kostn­aður hafði hins vegar auk­ist. 

Staðan var enn verri í árs­lok 2019. Kostn­aður vegna launa og launa­tengdra gjalda var alls um 90 pró­­sent af hreinum rekstr­­ar­­tekjum GAMMA á því ári og öll rekstr­­ar­­gjöld voru um 380 millj­­ónum krónum hærri en hreinar rekstr­­ar­­tekj­­ur. 

Í augum almenn­ings var upp­hafið að enda­lokum GAMMA þegar greint var frá miklum brota­lömum í rekstri fast­eigna­fé­lags­ins Upp­hafs, sem var í eigu sjóðs í stýr­ingu GAMMA sem kall­að­ist GAMMA Novus. Við end­ur­mat eigna sjóðs­ins var eigið fé hans fært úr 4,4 millj­örðum króna niður í nán­ast ekki neitt. Úttekt á starf­semi hans leiddi til þess að greiðslur til fyrr­ver­andi fram­kvæmda­stjóra Upp­hafs voru kærðar til emb­ættis hér­aðs­sak­sókn­ara á árinu 2020. Líf­eyr­is­sjóðir og aðrir fjár­festar töp­uðu háum fjár­hæðum á því að fjár­festa í GAMMA Novus.

GAMMA er ekki lengur til í þeirri mynd sem það var á þessum árum. Kvika banki keypti fyr­ir­tækið og sam­ein­aði það inn í sína sjóð­stýr­ingu. Upp­haf­lega ætl­aði Kvika að greiða 3,8 millj­arða króna fyrir GAMMA. Í byrjun árs 2020 var verð­mið­inn fyrir GAMMA kom­inn niður í 2,1 millj­arð króna vegna þess að yfir­lega hafði sýnt að eign­irnar sem verið var að kaupa voru mun súr­ari en áður talið var. 

Ný stjórn aft­ur­kall­aði kaupauka­greiðsl­urnar

Stjórn GAMMA tók breyt­ingum sum­arið 2020. Kvika banki setti inn sitt fólk. Hún ákvað í sept­em­ber það ár að aft­ur­kalla kaupauka­greiðslur upp á tugi millj­óna króna til ell­efu fyrr­ver­andi starfs­manna fjár­mála­fyr­ir­tæk­is­ins. Samn­ing­arnir voru sam­þykktir seint á árinu 2018 og snemma árs 2019 og voru grund­vall­aðir á góðri afkomu GAMMA á árunum 2017 og 2018. Auk þess krafð­ist stjórnin þess að tveir starfs­mann­anna, Ingvi Hrafn Ósk­ars­son og Valdi­mar Ármann, myndu end­ur­greiða kaupauka sem þeir höfðu þegar fengið greidda út. 

Í frétt Mark­að­ar­ins um mál­ið, sem birt var 20. sept­em­ber 2020, kom fram að á meðal þeirra fyrr­ver­andi starfs­manna GAMMA sem áttu ekki að fá kaupauka sína greidda væru lyk­il­starfs­menn innan GAMMA, þeir Agnar Tómas Möller og Jón­mundur Guð­mars­son. 

Einn þeirra sem fékk ekki kaupauk­ann sinn greiddan út hafði hætt störfum hjá GAMMA snemma árs 2019. Hann fékk, líkt og aðr­ir, bréf þann 17. sept­em­ber 2020 þar sem þiggj­endum kaupaukanna var til­kynnt um að þeir væru aft­ur­kall­að­ir. Í bréf­inu kom fram að ákvörðun um kaupauka­greiðslur hefðu verið „tekin á grund­velli rekstr­ar­ár­ang­urs félags­ins á árunum 2017 og 2018“. 

Gæti haft for­dæm­is­gildi

Síðar í bréf­inu sagði að óháð úttekt á starf­semi GAMMA hefði m.a. leitt í ljós að „að­ferða­fræði við mat á afkomu félags­ins hafi ekki verið for­svar­an­leg og mati á virði eigna sjóða var ábóta­vant“. Þá sagði að vegna þessa og ann­arra atvika hefði ákvörðun um kaupauka árin 2018 og 2019 verið byggð á röngum for­send­um. Fjár­hags­staða og afkoma félags­ins á tíma­bil­inu sem kaupaukar hefðu verið veittir fyrir hefði ein­fald­lega verið mun verri en fyr­ir­liggj­andi upp­lýs­ingar hefðu gefið til kynna. 

Umræddur maður mót­mælti þessu og fór fram á að GAMMA, sem þá hafði runnið inn í Kviku, myndi greiða sér kaupauk­ann. Og fór í mál þegar því var neitað á ný. 

Hér­aðs­dómur Reykja­víkur komst að þeirri nið­ur­stöðu 11. mars síð­ast­lið­inn að GAMMA ætti að greiða mann­inum kaupaukann, alls 1,2 millj­ónir króna, auk drátt­ar­vaxta. Í nið­ur­stöð­unni segir meðal ann­ars: „Stefndi  hef­ur  í  mál­inu  ekki  fært  fram  við­hlít­andi  rök  fyr­ir  því  að  til­skil­inni frammi­stöðu stefn­anda eða við­skipta­ein­ingar hans hafi ekki verið náð þannig að rétt hafi verið að hafna greiðslu eft­ir­stöðva kaupaukans. Stefndi hefur raunar ekki upp­lýst á neinn hátt hver þau við­mið voru og hvernig þeim var, að hans mati, ekki náð. Af þessu verður stefndi að bera hall­ann.“

Mað­ur­inn sem stefndi er ekki nefndur í dómnum en miðað við umfang kaupauka­greiðsl­urnar er ljóst að hann hefur verið á meðal þeirra úr hóp starfs­manna GAMMA sem hafði áunnið sér einna lægstu greiðsl­urn­ar. 

Við­mæl­endur Kjarn­ans segja að dóm­ur­inn sé tal­inn hafa for­dæm­is­gildi og á grund­velli hans gætu að minnsta kosti ein­hverjir aðrir fyrr­ver­andi starfs­menn GAMMA, sem áttu að fá stærri kaupauka, sótt hann.  GAMMA er, líkt og áður sagði vart til leng­­ur, nema að nafn­inu til. Fyr­ir­tækið var flutt úr höf­uð­stöðvum sínum í nóv­em­ber 2019 og þeir sjóðir þess sem enn eru í rekstri hafa verið inn­lim­aðir í rekstur Kviku banka.