Hluta­bréfa­vísi­tölur víða um heim lækk­uðu mikið í gær og lok­aði mark­aðnum á Wall Street í gær þannig, að mesta dags­lækkun í fjögur ár varð stað­reynd. Lækkun Nas­daq vísi­töl­unnar var 3,52 pró­sent og lækkun S&P 500 3,19 pró­sent. Í Evr­ópu og Asíu var svip­aða sögu að segja. DAX vísi­talan í Þýska­landi lækk­aði um 2,95 pró­sent, CAC 40 vísi­talan í Frakk­landi um 3,2 pró­sent, FTSE í Bret­landi um 2,8 pró­sent og Nikkei í Japan um 2,98 pró­sent.

New York Times sagði í frétt sinni um þessar miklu  lækk­anir á mörk­uð­um, að dag­ur­inn í gær gæti markað enda­lok mestu hækk­un­ar­sögu sem fjár­mála­mark­aðir í Banda­ríkj­unum hafa séð. Sú saga hófst eftir hrunið á mörk­uð­um, á árunum 2007 til 2009. Fjárinn­spýt­ing Seðla­banka Banda­ríkj­anna, og ann­arra seðla­banka heims­ins, með vext­ina við núlið hefur örvað efn­hags­líf og verð­bréfða­við­skipti ekki síst um ára­bil. Þetta sést á gangi mála á hluta­bréfa­mörk­uð­um, en Nas­daq vísi­talan hefur á fimm árum farið úr 2.153 í 4.706 nú.

The New York Times sendi frá sér þetta frétta­skot á póst­lista sinn þegar mark­aðir lok­uðu í gær. Mynd: Skjá­skot, The New York Times.

Sá sem setti eina milljón Banda­ríkja­dali, 130 millj­ónir króna, í sjóð sem ávaxt­ast eftir Nas­daq vísi­töl­unni, fyrir fimm árum, á tæp­lega 2,2 millj­ónir Banda­ríkja­dala í dag, eða sem nemur 286 millj­ónum krónum á núver­andi gengi. Það gefur ákveðna mynd af því hvernig mark­aðir hafa ein­kennst af miklum hækk­unum á und­an­förnum árum.

Hvað er að ger­ast?

Hér í Banda­ríkj­unum hefur mikil umræða átt sér stað að und­an­förnu um hvort heims­bú­skap­ur­inn sé að sigla inn í djúpa lægð, ekki síst eftir að stjórn­völd í Kína tóku þá afdrifa­ríku ákvörðun að veikja gjald­miðil sinn, Júan, um tæp­lega tvö pró­sent gagn­vart Banda­ríkja­dal, með það að mark­miði að örva útflutn­ings­hluta hag­kerf­is­ins. Þetta er mesta inn­grip stjórn­valda í Kína, af þessu tagi, síðan 1994 en frá þeim hefur svo til allt breyst í efna­hags­lífi Kína. Hag­vöxtur hefur verið á bil­inu sjö til 10 pró­sent í næstum tutt­ugu ár í röð, og hag­kerfið stækkað hratt og eft­ir­spurn auk­ist mik­ið. Þetta fjöl­menn­asta ríki heims­ins, með 1,4 millj­arða íbúa, er nú orðið efna­hags­stór­veldi, þó umdeil­an­legt sé á hversu traustum fótum það standi.

Eins og Kjarn­inn fjall­aði ítar­lega um á dög­unum, eru margir sér­fræð­ingar farnir að efast um kín­verska hag­kerfið og telja í reynd fyrstu merkin komin fram um að það sé að gefa hressi­lega eft­ir. Á meðal þeirra er Robert Z. Ali­ber, hag­fræði­pró­fessor og rit­höf­und­ur.

Global market rout intensifies as Dow plun­ges 531 points, and more top stor­ies. htt­p://t.co/kzP5Ep­bd46

— Wall Street Journal (@W­SJ) Aug­ust 22, 2015

„Það er lík­legt að þetta sé fyrst og fremst leið­rétt­ing, sú fyrsta í fjögur ár,“ segir David Ros­en­berg, hag­fræð­ingur og sér­fræð­ingur hjá fyr­ir­tæk­in­u Glu­skin Sheff, í sam­tali við New York Times. Hann segir enn fremur að hag­tölur í Banda­ríkj­unum séu góðar í augna­blik­inu og þrátt fyrir erf­ið­leika og nei­kvæðni víða utan Banda­ríkj­anna, þá þurfi það ekki að þýða mikið lækk­un­ar­ferli á næst­unni. En það er ómögu­legt að segja, og nefnir Ros­en­berg meðal ann­ars að eftir því sem dregið er úr fjárinn­spýt­ingu seðla­banka, ekki síst í Banda­ríkj­un­um, þá muni koma í ljós hvernig hag­kerfið muni bregð­ast við. Hugs­an­lega verði það mun erf­ið­ari mark­aður en hefur ver­ið, en hugs­an­lega ekki. Eins og svo oft þegar hag­fræði­leg álita­mál eru ann­ars veg­ar, þá er vandi að spá fyrir um fram­tíð­ina.