Patricia Espinosa, framkvæmdastjóri Rammasamnings Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál (UNFCCC), segist telja hlutverk stjórnvalda sé að búa skapa aðstæður fyrir einkaaðila og einstaklinga til þess að grípa til aðgerða í loftslagsmálum.
Espinosa var stödd hér á landi á föstudaginn fyrir viku síðan og ávarpaði Arctic Circle-þingið sem fram fór í Hörpu um síðustu helgi.
„Ég tel að allir hafi skyldum að gegna í baráttunni við loftslagsbreytingar,“ segir Espinosa þegar Kjarninn spurði hana að því hvar ábyrgð loftslagsaðgerða liggi. „Allir bera ábyrgð á því að gripið sé til aðgerða. Skyldur hvers og eins eru hins vegar mismunandi.“
„Skyldur ríkisstjórna og sveitarstjórna eru að leggja til fullnægjandi innviði svo breytingar geti átt sér stað.“ Hún segir að breytingar þurfi að verða á langflestum sviðum samfélagsins, hvar sem er í heiminum, en nefnir sérstaklega breytingar á sviði borgarskipulags, bygginga og samgangna.
„Ef hið opinbera uppfyllir skyldur sínar og leggur til umgjörðina fyrir einkageirann – þá sem reka mikilvæga geira hagkerfisins – svo hægt sé að miða að grænni og kolefnissnauðari lausnum, þá tel ég það vera góða verkaskiptingu,“ segir Espinosa.
Það er ekki aðeins ríkið, sveitarfélög og einkageirinn sem hafa skyldum að gegna heldur þurfa einstaklingar að taka mikilvægar ákvarðanir um hvernig þeir haga lífi sínu á hverjum degi.
„Einstaklingar hafa einnig skyldum að gegna. Þeir þurfa að ákveða hvort þeir vilji keyra eigin bíl til þess að komast á milli staða eða nota almenningssamgöngur. Einstaklingar þurfa einnig að ákveða hvort þeir kaupi vistvænar vörur eða ekki,“ segir Espinosa.
„Ég held að einstaklingar eigi ekki að vanmeta getu sína til þess að bregðast við loftslagsvandanum.“
Á góðri leið en þurfum auka metnað
Patricia Espinosa tók við framkvæmdastjórastöðunni hjá UNFCCC af Christiönu Figueres í júlí í fyrra. Espinosas hefur starfað sem ríkiserindreki í tæpa tvo áratugi. Hún var sendiherra heimalandsins Mexíkó í Austurríki frá 2002 þar til hún gerðist utanríkisráðherra í Mexíkó í sex ár frá 2006. Árið 2013 varð hún aftur sendiherra, í þetta sinn í Þýskalandi. Því starfi gegnir hún enn samhliða framkvæmdastjórastöðu UNFCCC.
Verkefni Espinosa er þess vegna að leiða loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í kjölfar þess að Parísarsamningurinn var samþykktur í desember 2015. Marga þætti samningsins á enn eftir að fullvinna og útfæra. Þá er ljóst að stórum alþjóðasamningi á borð við þennan verður að fylgja eftir með aðhaldi og hvatningu.
En erum við á góðri leið í loftslagsmálum? Reglulega berast fréttir af ofsaveðrum sem hægt er að tengja loftslagsbreytingum, aldrei hefur meira af gróðurhúsalofttegundum verið blásið út í andrúmsloftið og jarðefnaeldsneyti er brennt í meira mæli en nokkru sinni.
„Ég held að við verðum að líta á allar hliðar málsins,“ segir Espinosa þegar hún er spurð hversu vel á veg heimurinn er kominn í baráttunni við loftslagsbreytingar.
„Í eina röndina finnast mér það góðar fréttir að við séum á vel stikaðri leið sem lögð var í Parísarsamkomulaginu. Ég held að þessi alþjóðasamningur hafi skilgreint þá leið sem heimurinn þarf að feta til framtíðar. Til þess höfum við nægan pólitískan vilja, staðfestu og samhljóm.“
Espinosa bendir einnig á að aðgerðir í loftslagsmálum séu ekki leiddar af ríkisstjórnum heldur af fyrirtækjum og sveitarfélögum sem taka af skarið. „Það er mikill eldmóður og kraftur sem fer í að aðlaga staðbundna veröld fólks að þessum alþjóðlega ramma,“ segir hún en bætir við:
„Í hina röndina höfum við ennþá nokkrar áhyggjur, til dæmis þegar við skoðum hversu mikið af gróðurhúsalofttegundum er blásið út í andrúmsloftið á hverju ári. Það olli líka áhyggjum þegar ríkisstjórn Bandaríkjanna ákvað að draga sig út úr Parísarsamningnum.“
„Ég mundi segja að sviðsmyndin bjóði upp á margar ástæður fyrir okkur til þess að vera bjartsýn en einnig einstaka ástæður til þess að örvænta. Við verðum að vera upplýst um að takmarkinu hefur alls ekki verið náð. Við verðum að auka metnað okkar í þessum málum.“
