Í byrjun vik­unnar greindust fjórir í sömu fjöl­skyldu í Auckland, stærstu borg Nýja-­Sjá­lands, með veiruna. Þá höfðu liðið meira en þrír mán­uðir án nokk­urs smits í land­inu. Í dag hafa svo greinst þrettán til­felli til við­bót­ar. Góðu frétt­irnar eru þær að öll eru þau talin tengj­ast fjöl­skyld­unni í Auckland en slæmu frétt­irnar eru þær að einn af hinum sýktu heim­sótti nýverið ást­vin á öldr­un­ar­heim­ili. Og annar mætti í skól­ann á mánu­dag og sat í kennslu­stofu í heilan dag. Um 100 manns í skól­anum eru nú komnir í sótt­kví.

Jacinda Ardern, for­sæt­is­ráð­herra Nýja-­Sjá­lands, segir að það hafi verið fyr­ir­séð að fleiri smit ættu eftir að grein­ast út frá hóp­sýk­ing­unni. Og að enn eigi lík­lega fleiri eftir að grein­ast. Land­læknir Nýja-­Sjá­lands telur að vel megi vera að veiran hafi verið á sveimi í Auckland vikum saman þó að fjöl­skyldan hafi verið sú fyrsta í langan tíma sem greind var með hana. Þetta hefur vakið ugg. Og furðu.

Upp­runi veirunnar í hóp­sýk­ing­unni er enn á huldu. Kenn­ingar eru um að hann megi rekja til vinnu­staðar eins úr fjöl­skyld­unni. Þar er að finna kaldar vöru­geymslur og inn­fluttar vör­ur. 

Stjórn­völd á Nýja-­Sjá­landi settu á harðar aðgerðir í fyrstu bylgju far­ald­urs­ins í vet­ur. Fólk var bein­línis beðið að vera heima. Þeim tak­mörk­unum hafði verið aflétt en tak­mark­anir á ferða­lögum eru enn mikl­ar. Til lands­ins kemur eng­inn nema að hann sé rík­is­borg­ari þess eða hafi þangað brýnt erindi, s.s. vegna vinnu í heil­brigð­is­þjón­ust­unni.

Nú hefur aftur verið gripið til harðra aðgerða og borg­ar­búar í Auckland beðnir að halda sig heima og sinna aðeins nauð­syn­legum erindum utan heim­il­is. Skólar eru lok­aðir og fyr­ir­tæki sem sinna ekki brýnni þjón­ustu sömu­leið­is. Ann­ars staðar í land­inu hafa einnig ákveðnar tak­mark­anir verið settar en þó mun væg­ari en í Auckland.

Nýsjá­lend­ingum hefur verið hrósað í hástert fyrir við­brögð sín við far­sótt­inni. Þeir voru taldir hafa náð einna bestum árangri við að hemja útbreiðsl­una. Ekk­ert inn­an­lands­smit greind­ist þar í 102 daga og fólk gat um frjálst höfuð strok­ið, mætt til vinnu, farið út í búð, án þess að telja sig í mik­illi hættu á því að sýkj­ast. 

„Enn einu sinni erum við minnt á hversu slóttug þessi veira er og hversu auð­veld­lega hún getur dreifst á milli manna,“ segir Ardern. „Að grípa til harðra aðgerða snemma er enn besta úrræðið sem við höf­um.“

Á morg­un, föstu­dag, verður tekin ákvörðun um hvort hinum hörðu aðgerðum verður aflétt á ný eða þeim hald­ið  áfram. Á morgun mun Ardern einnig til­kynna, sam­hliða þessu, hvort að þing­kosn­ingum sem fram eiga fara 19. sept­em­ber, verði frestað. 

Hvaðan kom hún?

Ashley Bloom­fi­eld, land­læknir Nýja-­Sjá­lands, segir að skimun, smitrakn­ing og ein­angrun séu enn þær aðferðir sem fyrst og fremst er beitt til að reyna að ná tökum á útbreiðsl­unni. Einnig sé verið að rað­greina veiruna til að reyna að kom­ast að því hvaðan hún kem­ur. Hann hefur heitið því að upp­lýsa það. Hann segir mögu­legt að veiran hafi verið á sveimi í Auckland um hríð því einn sjúk­ling­ur­inn sem greind­ist í vik­unni fór að sýna ein­kenni síð­asta dag júlí­mán­að­ar. 

Þó að kenn­ingin um að hópsmitið megi rekja til kæli­geymslu inn­fluttra mat­væla telur land­lækn­ir­inn það „mjög ólík­legt“ þó að vitað sé að veiran geti lifað á sléttu og köldu yfir­borði í ein­hverja daga. Til að úti­loka þetta hafa verið tekin sýni í vöru­hús­inu. Nið­ur­stöðu er enn beð­ið.

Ef ekki tekst að finna hvaðan veiran kemur er ljóst að sú stefna sem stjórn­völd höfðu, að grípa hratt til harðra aðgerða, hefur ekki dugað til.

Stjórn­völd á Nýja-­Sjá­landi fóru þá leið í bar­áttu sinni við far­ald­ur­inn að reyna að úti­loka veiruna frá land­inu með öllu. Þau voru ekki aðeins að reyna að fletja kúr­f­una, eins og flest önnur ríki. Til­gang­ur­inn var sá að gefa lands­mönnum tæki­færi á því að eiga nokkuð eðli­legt líf, án tak­mark­ana á sam­kom­um. Þetta hefur vissu­lega haft efna­hags­leg áhrif og nú hafa stjórn­völd boðað frek­ari stuðn­ing til fyr­ir­tækja.

Nýsjá­lend­ingar flykkj­ast nú í skimun og biðraðir eru lang­ar. Þá hefur tölu­verð hræðsla gripið um sig á ný og dæmi eru um að fólk ham­stri mat­væli og aðrar nauð­synj­ar. Mat­vöru­versl­anir hafa því sumar hverjar tak­markað hversu mikið hver og einn má kaupa af ákveðnum vör­um.

Flestir hafa hlýtt fyr­ir­mælum stjórn­valda um að halda sig til hlés. Íbúar í Auckland gera það nær allir þó að ein­hverjir hafi reynt að stinga af í sum­ar­hús sín við strönd­ina. Aðra sögu er að segja frá öðrum stöðum á land­inu þar sem veiran hefur ekki látið á sér kræla mán­uðum sam­an. Þar hafa farið fram mót­mæli og krefj­ast mót­mæl­endur þess að öllum tak­mörk­unum á frelsi þeirra verði aflétt.

Ardern hefur und­an­farið haldið dag­lega blaða­manna­fundi og farið yfir stöð­una. Á mið­nætti að íslenskum tíma er þess vænst að hún muni færa löndum sínum tíð­indi um fram­hald­ið. Eftir að smitin þrettán greindust er talið lík­legra að áfram verði hertar reglur í gildi. Miðað við þá stefnu sem stjórn­völd hafa tekið sé ekki tíma­bært að slaka.