Danska rík­is­stjórnin hyggst leggja fram frum­varp á morgun sem mun veita yfir­völdum aðgang að öllum minka­búum lands­ins. Á Norð­ur­-Jót­landi hefur greinst stökk­breytt kór­ónu­veira í bæði mönnum og minkum og hafa yfir­völd áhyggjur af því að bólu­efni sem verið er að þróa gagn­ist ekki gegn þessu stökk­breytta afbrigði. Því til­kynnti Mette Frederik­sen á mið­viku­dag að allir minkar á öllum búum lands­ins yrðu felld­ir. Mink­arnir eru lík­lega um sautján millj­ónir tals­ins.

Yfir­völd hafa, að því er fram kemur í BT, þegar heim­ild til að aflífa dýr á búum þar sem upp er kom­inn sjúk­dómur sem og á búum innan þess land­svæðis þar sem sjúk­dómur kemur upp. En laga­heim­ild skortir til að fella dýr á búum ann­ars staðar í land­inu líkt og for­sæt­is­ráð­herr­ann hyggst láta gera.

Umhverf­is­ráðu­neytið í Dan­mörku hefur stað­fest að frum­varps­drögin hafi þegar verið samin og að til standi að koma með með hraði í gegnum þing­ið. Flýti­með­ferðin er að sögn land­bún­að­ar­ráð­herr­ans nauð­syn­leg vegna alvar­leika máls­ins. Svo alvar­leg sé staðan að ekki hafi þótt rétt­læt­an­legt að bíða með að til­kynna um ákvörðun stjórn­valda þar til frum­varpið lægi fyr­ir.

Ekki eru allir á eitt sáttir að málið verði afgreitt með hraði. Hen­rik Dahl, þing­maður Liberal Alli­ance (LA), vill að málið verði skoðað ofan í kjöl­inn því að aflífun minkanna á lands­vísu séu „of­beld­is­full og ýkt við­brögð“. Hann segir það ekki hafa verið stað­fest að hið stökk­breytta veiru­af­brigði gæti ógnað bólu­setn­ingu gegn COVID-19 og því liggi ekk­ert á að keyra frum­varpið í gegn.  

­Þing­maður Íhalds­flokks­ins undr­ast að það hafi ekki verið skýrt tekið fram á blaða­manna­fundi for­sæt­is­ráð­herr­ans í síð­ustu viku að aflífun allra minkanna hafi ekki verið skipun heldur ósk rík­is­stjórn­ar­inn­ar. „Við höfðum öll skilið það þannig að stjórn­völd hefðu fyr­ir­skipað að dýr­unum yrði slátrað um allt land en svo kemur í ljós að það er undir þing­inu kom­ið,“ segir þing­mað­ur­inn Rasmus Jar­lov. Hann telur þörf á meiri vit­neskju um málið áður en til svo rót­tækrar aðgerðar verði gripið að slátra öllum minkum í land­inu og þar með þurrka út heila atvinnu­grein.

Þing­menn Ein­inga­list­ans (En­heds­listen) munu styðja rík­is­stjórn­ina og sam­þykkja frum­varpið þar sem þeir telja um heilsu­far­sógn að ræða. Þing­menn Ven­stre hafa ekki tekið ákvörðun enda vilja þeir fyrst heyra rök rík­is­stjórn­ar­innar og sjá frum­varp­ið.

Minkur sem milli­hýs­ill

Frá því í sumar hafa um 215 kór­ónu­veirusmit í mönnum verið rakin til minka­búa í Dan­mörku. Að minnsta kosti tólf mann­eskjur á Norð­ur­-Jót­landi hafa greinst með stökk­breytt afbrigði veirunnar sem ótt­ast er að geti stefnt virkni bólu­efnis gegn COVID-19 í hættu. Þeir sem sýkst hafa af þessu afbrigði eru á aldr­inum 7-79 ára. Átta þeirra tengj­ast minka­búum beint og fjórir tengj­ast svo þeim sýktu með öðrum hætti. Hið nýja afbrigði er kallað „klasi 5“ og hefur það ekki greinst áður. Alþjóða­heil­brigð­is­stofn­unin (WHO) segir vís­bend­ingar um að hið nýja afbrigði sé ekki eins mót­tæki­legt fyrir mótefnum og önnur afbrigði kór­ónu­veirunnar sem veldur COVID-19 en að frek­ari rann­sókna sé þörf.

Talið er að kór­ónu­veiran SAR­S-CoV-2 hafi kom­ist í menn úr leð­ur­blök­um. Það hefur þó ekki enn verið stað­fest. WHO segir að minkar geti líkt og leð­ur­blökur verið milli­hýslar veirunn­ar. Þeir hafa smit­ast af mönnum en síðan hefur veiran smit­ast þeirra á milli og loks aftur í menn.

„Allar veir­ur, SAR­S-CoV-2 þar með tal­in, breyt­ast með tím­an­um,“ segir í yfir­lýs­ingu sem WHO gaf út á föstu­dag. Veiran getur svo þróað með sér ein­staka eig­in­leika í mink­un­um. „Að­gerðir sem dönsk stjórn­völd ætla að taka munu tak­marka útbreiðslu minka­af­brigðis veirunnar í Dan­mörku.“

Veiran hefur greinst í minkum í sex lönd­um; Dan­mörku, Hollandi, Spáni, Sví­þjóð, Ítalíu og Banda­ríkj­un­um.