Þor­geir Tryggva­son, Toggi, mun sinna bókaum­fjöllun fyrir Kjarn­ann fram að jólum en margar bækur eru að koma út þessa dag­ana. Jóla­bóka­flóðið nær svo hámarki í des­em­ber.

Að þessu sinni er fjallað um Ást­rík og vík­ing­ana.

Ást­ríkur og vík­ing­arnir

Þýð­andi: Hildur Bjarna­son

Froskur útgáfa

Að skrifa gagn­rýni um Ást­ríks­bók er sér­kenni­leg reynsla. Svo­lítið eins og að skrifa um kókó­mjólk, svo sam­ofnar bæk­urn­ar, per­són­urnar og húmor­inn í þeim var orðin mér strax í æsku. Ekki bara sér­kenni­leg, heldur dálítið ónota­leg. Vill maður kryfja að sem maður elskar? Langar ein­hvern að vita hvað er nákvæm­lega í kókó­mjólk­inni? Jæja, sjáum til.

Ég fletti enn gömlu bók­un­um, alla­vega þeim sem eru í mestu upp­á­haldi (Bænda­glímunni, Got­un­um, Róm­verska flugu­mann­in­um) og skemmti mér. Að ein­hverju leyti af þáþrá, en líka bara í krafti þess að þetta er frá­bært. Per­sónugall­er­í­ið, vink­ill­inn á mann­kyns­sög­una, húmor­inn.

Já hann er líka dýr­mæt­ur, léttir­inn yfir því að það sé hægt að vera lít­ill, ein­angr­aður og pínu vit­laus en samt ósigr­andi.

Nokkrar af hinum „klass­ísku“ Ást­ríks­bókum komu aldrei út á sínum tíma, en útgáfu­röðin á Íslandi stýrð­ist senni­lega af ein­hverjum sam­prents­kenjum sem okkur voru huld­ar. En nú hefur bóka­út­gáfan Froskur tekið til við að fylla í skörðin og hafi hún heitar þakkir fyr­ir. Fyrst í röð­inni verður „Ást­ríkur og vík­ing­arn­ir“, eða „Astérix et les Norm­ands“ eins og hún heitir í frum­mál­inu. Þær verða ekki mikið klass­ískari, vík­inga­bókin er sú níunda í röð­inni, kemur út 1966 á milli Ást­ríkur í Bret­landi og Ást­ríkur í Útlend­inga­her­sveit­inni.

Og er alveg stór­skemmti­leg. Frændi Aðal­ríks höfð­ingja sendir honum í fóstur land­eyðu­hneigðan son sinn og á sama tíma sigla að strönd­inni vík­ingar sem hafa náð tökum á öllu nema ótt­an­um. Þeir kunna sem­sagt ekki að hræð­ast og hafa fyrir vikið þennan eig­in­leika í hávegum og vilja fyrir alla muni eign­ast hræðsl­una eins og allt ann­að. Þegar skræfan frá Lút­esíu og hinir ótta­heftu norð­an­menn mæt­ast þá hlýtur eitt­hvað að ger­ast.

Ætli Gaul­verj­ar­bær sé ekki eins vondur staður til að kom­ast til manns og hugs­ast get­ur? Og glóru­laus staður til að læra að ótt­ast. Það eru vænt­an­lega ekki alvar­leg sögu­spjöll þó ég ljóstri því upp að þetta fer allt vel eins og alltaf og aldrei þessu vant fær fær atónal söngvaskáldið Óðríkur að taka þátt í loka­veisl­unni, enda ein af hetjum sög­unnar þegar upp er stað­ið.

Þrátt fyrir að eft­ir­litið með þýð­ing­unum sé víst orðið mun strang­ara en það var á gull­ald­ar­tíma Þor­björns Magn­ús­sonar og Þor­steins Thoraren­sen þá nær Hildur Bjarna­son að vera ágæt­lega snið­ug, t.d. í nöfnum Vík­ing­anna, sem öll enda á –ráð. Gaman líka að mat­ar­venjum þeirra, en það eru hinir aðskilj­an­leg­ustu réttir sem allir eru í rjómasósu. Ég hef ekki hug­mynd um hvernig á þessu stendur eða hvað grínið á að fyr­ir­stilla, en það er bara samt snið­ugt að sjá hina ribb­alda­legu norð­menn háma í sig rjóma­lag­aða dýr­ind­is­rétti, og skola þem niður með miði úr höf­uð­kúpum fall­inna.

Þetta er mögu­lega heim­speki­leg­asta Ást­ríks­bókin og dálítið frum­legur vink­ill í henni á hið forna minni um mik­il­vægi þess að kunna að hræð­ast. Merki­legt nokk þá er hún stór­skemmti­leg líka. Von­andi end­ist Froski útgáfu orka og erindi til að fylla í öll hin skörð­in. Söfn­urum og aðdá­endum skal samt bent á að talið er úti­lokað að leyfi fáist til að end­ur­út­gefa hinar klass­ísku þýð­ing­ar, svo haldið fast í gömlu dýr­grip­ina og/eða verð­leggið eftir því.