Ágrip

Í þess­ari grein, eru færð rök fyrir því að ofbeldi gagn­vart dýrum eigi sér stað í dýra­haldi til mann­eldis og við veiðar á dýr­um. Grein­inni er ætlað að ná til fram­bjóð­enda og neyt­enda og vekja þá til umhugs­un­ar. Ærin verk­efni eru framundan hjá nýju þingi og ég get ekki annað en vonað að skiln­ingur ríki fyrir þessum ábend­ingum í von um að útrýma megi hinni leyndu þján­ingu búfjár, sjáv­ar­fangs og villtra dýra á og við Ísland. Ég hef spurt sjálfan mig gagn­rýnna spurn­inga á meðan á skrif­unum stóð og reyndar í öllum dýra­vernd­ar­skrifum mín­um. Ég hef bók­staf­lega sett mig í sæti þeirra sem ég tel að myndu gagn­rýna skrif mín. Nið­ur­staða mín er hins vegar alltaf sú sama. Ég er sann­færður um að gagn­rýni mín sé rétt­mæt enda hef ég víða komið við í dýra­vernd­ar­barráttu minni.

Áskorun og hvatn­ing til dýra­vina og áhrifa­valda

Ég vil byrja þessa grein, eins og þá fyrri, frá s.l. sunnu­degi, að skora á alla dýra­vernd­ar­sinna, að leggj­ast á eitt með áróðri á þeim miðl­um, sem þeir hafa til­einkað sér eða með öðrum hætti og ganga á for­ystu­menn stjórn­mála­flokka í fram­boði til alþing­is­kosn­inga og fram­bjóð­endur í barráttu­sætum með spurn­ingum um hvað þeir hygg­ist leggja af mörkum í þágu dýra­verndar nái þeir kjöri. Ég er sann­færður um að margir bregð­ast við þessu ákalli því allir sem ég hef talað við sl. 10 ár, í minni dýra­vernd­ar­barráttu, skil­greina sig dýra­vini og er það vel. Núna er kjörið tæki­færi að tala máli þeirra.

Frá land­námi til nútíma­manna

Á 9. öld var Ísland numið. Óhjá­kvæmi­legt var fyrir land­náms­menn og þá sem á eftir fylgdu að treysta á búfé og sjáv­ar­fang sér til lífs­við­ur­vær­is. Í aldir var þetta þannig og skilj­an­lega.

­Fá­ar, ef nokkrar, af for­sendum fyrri alda manna fyrir notkun á búfé og sjáv­ar­fangi eru fyrir hendi í dag. Fram­boð á mat, þar sem dýrum er ekki fórn­að, er nóg og er það óum­deilt. Samt heldur hefðin áfram, nú sem venja og það sem aldrei fyrr enda ræður nautn meira för en nær­ing. Því verður nefni­lega ekki hafnað að vel mat­reitt dýra­hold er, fyrir marga góm­sætt svo eftir er mun­að. Það sama á við um þá sem vanið hafa sig á mat­reiðslu með öðrum hrá­efnum en dýra­af­urð­um. Og ekki er ólík­legt að slík nær­ing manns­lík­am­anum vin­veitt­ari en dýra­át.

Búfjár­eldi og veiðar á villtum dýrum er dekkað sem trygg­ing fyrir mat­væla­ör­yggi og hollri úti­vist. Ekki er nokkur fótur fyrir mat­væla­trygg­ing­unni lengur og rök veiði­manna um heilsu­sam­lega úti­vist eru notuð til að draga athygli frá því fjand­sam­lega athæfi þeirra að fella varn­ar­laus dýr, sem aldrei eiga séns gegn högl­um, riff­il­skotum og öngl­um.

Því er ekki ósann­gjarnt að varpa því hér fram hvort ekki sé eðli­legt að íhuga að draga úr eldi, veiðum og neyslu dýra og þeirra afurða og draga þar með úr hinni leyndu þján­ingu dýra. Ávinn­ing­ur­inn er a.m.k. þrí­þættur þ.m.t. ávinn­ingur fyrir dýr­in. Dregið er úr útblæstri sem dýra­eldi og veiðum fylgir auk þess sem yfir­gnæf­andi líkur eru á bætt­ari lýð­heilsu. - Til umhugs­unar fyrir kom­andi þing og neyt­end­ur.

Lög um vel­ferð dýra - dýra­vernd­ar­lögin

Í rétt­ar­ríki þar sem sið­ferði er sagt fljúga með him­in­skautum eins og á Íslandi þótti fyrir ára­tug rétt að bregð­ast við nútíma­kröfum um Nor­ræn við­mið í þágu dýr­anna og vernda þau meira en áður hafði tíðkast áður en þeim er fórnað til væg­ast sagt skraut­legrar, jafn­vel óhóf­legrar neyslu manns­ins á þeim. Gera þeim lífið sæmi­lega bæri­legt hjá hinum góða manni á ofur­skömmum líf­tíma þeirra í eldi, sam­an­borið við eðli­legan lífaldur og áður en hoggið er á lífsanda þeirra. Alþingi tók sig því til ein­hverju fyrir 2014, eftir pressu á þing­heim úr öllum áttum og henti fram skil­merki­legum texta um það hverjar skyldur manns­ins eru gagn­vart hinum skamm­lífu fórn­ar­lömbunum sem neyt­endur rífa úr kælum og henda sund­ur­bút­uðum á diska sína reglu­lega. Það eru lög um vel­ferð dýra.

Í fyrstu grein laga um vel­ferð dýra nr. 15/2013 er rit­að:

Mark­mið laga þess­ara er að stuðla að vel­ferð dýra, þ.e. að þau séu laus við van­líð­an, hungur og þorsta, ótta og þján­ingu, sárs­auka, meiðsli og sjúk­dóma, í ljósi þess að dýr eru skyni gæddar verur. Enn fremur er það mark­mið lag­anna að þau geti sýnt sitt eðli­lega atferli eins og frekast er unnt.

Auk lag­anna um vel­ferð dýra eru í gildi fjöldi reglu­gerða, sem fjalla með ennþá ítar­legri hætti og í smá­at­riðum hvernig ber að bera sig að við að tryggja vel­ferð ein­stakra dýra­teg­unda.

Þessa grein hefði ég aldrei átt að þurfa að skrifa

Ef ofan­greindu laga­á­kvæði og öðrum lögum um dýra­vernd væri fylgt af dýra­höld­urum ,Mat­væla­stofnun (MAST) sem eft­ir­lits­að­ila og ráð­herr­unum báðum í land­bún­aðar og umhverf­is­mál­um, sem æðsta vald í fram­kvæmd lag­anna, væri ég ekki að skrifa þessa grein. Það er því miður pott­þétt að svo er ekki og það vekur veru­lega undrun og svaka­leg von­brigði núna 10 árum eftir að nýju dýra­vernd­ar­lögin tóku gildi. Þáver­andi land­bún­að­ar­ráð­herra Vinstri grænna, Stein­grímur J. Sig­fús­son lof­aði þá að engin afsláttur yrði veittur á vel­ferð dýra þegar hann mælti fyrir frum­varp­inu.

Þetta hefur klikkað illa og farið veru­lega úr bönd­un­um. - Svo mikið um stefnu VG um að vel­ferð dýra skuli höfðu í for­grunni skv. stefnu­skrá þeirra.

Dæmi: Sunna Ósk Loga­dóttir fjallar um það í ítar­legri frétta­skýr­ingu í Kjarn­an­um, 15. sept., s.l. hvernig með­ferð varp­hænsna er háttað á Íslandi. Fyr­ir­sögnin er: Skaði á bringu­beinum varp­hæna „býsna algeng­ur“ á Íslandi

,,Ganga má út frá því að 85 pró­sent varp­hæna hér á landi séu með sprungið eða brotið bringu­bein rétt eins og frænkur þeirra á dönskum eggja­búum".

Er þetta og að ein hæna skuli verpa 300 eggjum á ári boð­legt í ljósi skýrra fyr­ir­mæla 1. gr. laga um vel­ferð dýra? Þetta er land­bún­að­ar­ráð­herra, MAST og dýra­höld­urum til hábor­innar skammar, móðgun við neyt­endur og lít­ils­virð­andi fram­koma við dýr.

En af hverju ger­ist þetta ítrek­að? Þetta ger­ist af því að hér er ennþá stundað „in­tensive fact­ory farm­ing“ í eggja­bis­nessnum. „Brutal“ aðferð við að hámarka afköst við sem minnstar aðstæður og með sem minnstum til­kostn­aði - þvert á skýr fyr­ir­mæli laga um vel­ferð dýra.

Þetta ger­ist líka vegna eft­ir­far­andi. Ef við förum í gogg­un­ar­röð íslensks stjórn­ar­fars þá er það þannig, þrátt fyrir eft­ir­lits­skyldu Alþingis gagn­vart fram­kvæmda­vald­inu, þá koma sárasjaldan fyr­ir­spurnir frá þing­mönnum til ráð­herra um hvort vel­ferð dýra sé með ein­hverju móti ógnað á Íslandi. Þá virð­ist svo sem MAST ráði ekki við eft­ir­litið og dýra­hald­arar séu sinnu­laus­ir. Aðrar skýr­ingar er ekki hægt að finna og það er ekki boð­legur mál­flutn­ingur hjá eft­ir­lits­dýra­lækni MAST sbr. frétta­skýr­ingu Sunnu, þegar Brigitte Brug­ger, sér­greina­dýra­læknir í heil­brigði og vel­ferð ali­fugla seg­ir: þetta bara ger­ist, því mið­ur.

Það var akkúrat hlut­verk nýju lag­anna að útrýma þessu en þetta stað­festir að starfs­menn MAST og dýra­hald­arar hrein­lega skilja ekki lögin þó MAST setji sig í það hásæti, alla daga, að túlka lögin og eigi að fram­kvæma eft­ir­lit. Þá þegar það er gert er það eftir hent­ug­leika og reynt er að stuða hags­muna­að­ila sem minnst. Það er þekkt Ella! Hvað var MAST lengi að loka Brú­neggja­bú­inu? Það tók heilan helv ... ára­tug.

Sama gamla sagan end­ur­tekur sig ennþá eins og frétta­skýr­ing Sunnu vitnar um.

Fram­bjóð­endur steinsof­andi

Og um leið og þessar fréttir ber­ast með áber­andi hætti á nokkrum vönd­uðum miðl­um, líta fram­bjóð­endur und­an, minn­ast ekki á málið né dýra­vernd, þora ekki að standa upp og vekja máls á þessu og mót­mæla. Þeir eru hrein­lega hræddir við að tapa fylgi. Aðra skýr­ingu er ekki hægt að finna nema algert áhuga­leysi en því trúi ég ekki. Þing­menn og fram­bjóð­endur hljóta að vera dýra­vinir og frétt­irnar hljóta að vekja veru­lega undrun þeirra. Þó er engin flokkur með dýra­vernd í stefnu­skrá sinni utan VG.

Já og ef þetta er ennþá svona hjá varp­hænsnum þá spyr maður sig auð­vitað að því hvernig er þetta hjá öðru búfé. Aðstæður í íslensku búfjár­haldi hafa sætt mik­illi gagn­rýni und­an­farin ár. Sú umræða hófst kringum 2010 þegar dýra­læknir vakti athygli á geld­ingum grísa án deyf­ingar og í kjöl­farið hófst umræða um varp­hænsni, aðbúnað svína o.fl. Umræðan hefur sem sagt staðið linnu­laust síðan með ein­ungis tak­mörk­uðum úrbótum en þó nýjum lög­um, sem fram­kvæmda­valdið og margir dýra­hald­arar virð­ast hafa sett upp í hillu þar sem þau safna ryki.

Til að þreyta ekki les­endur ætla ég ekki að tíunda allt búfjár­hald en varpa ljósi á það sem mér þykir brýn­ast að bæta úr og koma með skyn­sam­lega lausn, í lok­in, sem vel er fram­kvæm­an­leg á Íslandi og neyt­endur tækju fagn­andi. Það er líf­rænt eldi og vott­un. Sunna blm. á Kjarn­anum er búin að reifa varp­hænsna­haldið og en ég ætla að halda áfram umfjöllun minni um mesta við­bjóð­inn, að mínu mati, sem er blóð­mer­a­iðn­að­ur­inn, drepa á hrein­dýra­veið­um, hákarla­veiðum og fisk­eldi. Allt saman dýra­hald þar sem ég full­yrði að dýr þjást vegna þess að lögum um vel­ferð dýra er ekki fylgt.

Blóð­mer­a­iðn­að­ur­inn

Lög um vel­ferð dýra gilda um allt búfé þ.m.t. hross. Lík­lega er blóð­mer­aið­að­ur­inn sá iðn­að­ur, sem er flokk­aður sem búfjár­hald, sem síð­ast hefur verið upp­lýst um í hvað felst enda hafa þeir sem stunda þennan iðnað farið með veggj­um, vilja alls ekki opin­bera um hvað ræð­ir. Öll umræða angrar þá út í eitt og þeir bregð­ast við með heift eins og í ljós kom fyrir tveimur árum þegar evr­ópsk dýra­vernd­ar­sam­tök sóttu Ísland heim í þeim til­gangi að rann­saka með­ferð á blóð­mer­um. Var þeim mjög illa tek­ið, þeir í bók­staf­legri merki reknir í burt frá þeim svæðum þar sem blóð­taka fór fram og þeim var veitt ógn­andi eft­ir­för. Um þetta skrif­aði ég ítar­lega grein hér í Kjarn­anum jan­úar 2020. Fékk hún svaka­lega lestur og hörð við­brögð frá dýra­vinum og þeim sem stunda iðn­að­inn. Leyndin yfir þessu blóð­mer­a­níði er svo mikil að höf­undur sjálfur upp­götv­aði ekki þessa óhugn­ar­iðju þrátt að vera viss um að hafa velt hverjum steini og lagt stund á ítar­legar rann­sóknir á búfjár­haldi í tengslum við skrif um rétt­ar­á­hrif og fram­kvæmd dýra­vernd­ar­laga vegna meist­ara­rit­gerðar í lög­fræði á árunum 2009 til 2011.

En dýra­vinir kunna krók á móti bragði og létu ekki blóð­meraklík­una slá sig útaf lag­inu. Seinni hluta þessa hausts verður þessi við­bjóður þó opin­ber­aður ræki­lega en miklu við­bót­ar­myndefni m.a. í formi kvik­mynda hefur verið safnað und­an­farnar vikur af háþró­uðu teymi, sem mun opin­bera hrotta­skap­inn í nálægð, þegar blóð­merar eru þving­aðar í ofsa­hræðslu­kasti inn í bása til blóð­töku, bundnar með snöru um makk­ann með mann hald­andi á priki á eftir sér. - og það undir ,,eft­ir­liti" dýra­lækn­is, sem ætlað er að gæta alls vel­sæmis í sam­ræmi við lög um vel­ferð dýra. Lík­legt er að Íslend­ingum öllum og Evr­ópu­búum verði brugð­ið. Jafn­vel Fær­ey­ingum líka!

Stjórn­völd sátu hjá

Sú ömur­lega stað­reynd stendur eftir að íslensk stjórn­völd gerðu ekk­ert á síð­ustu tveimur árum til að skoða málið þegar upp­lýst var um það bæði af mér og þing­manni Sam­fylk­ing­ar­inn­ar, Ágústi Ólafi Ágústs­syni. Fullt af fram­bjóð­endum núna hafa því vitað af þessu lengi en þora ekki eða hafa ekki áhuga á að vekja máls á þessu, sem verk­efni fyrir kom­andi þing að útrýma. Það finnst mér glat­aðir þing­menn og fram­bjóð­end­ur.

Fyrir lá að þessi iðn­aður var á mjög gráu svæði gagn­vart lögum um vel­ferð dýra. Fagráði MAST tókst ekki að finna ákvæði í lögum um vel­ferð dýra en klíndi þessu undir reglu­gerð um vís­inda­rann­sóknir á dýr­um. For­maður Fagráðs­ins er fálka­orðu­haf­inn, Sig­ur­borg Daða­dóttir yfir­dýra­lækn­ir, m.a. fyrir fram­lag sitt til vel­ferðar dýra. Blóð­tak­an, 25 lítrar á örstuttum tíma frá hverri meri, á auð­vitað ekk­ert skylt við slíkar rann­sóknir og í raun er enga heim­ild að finna í reglu­gerð­inni fyrir þeirri linnu­lausu aðför að blóð­merum og á sér stað yfir sum­ar­tím­ann fram á haust.

Reglu­gerðin lýsir í 1. gr. eft­ir­far­andi til­gangi: Til­gangur reglu­gerð­ar­innar er að stuðla að tak­mörkun á notkun dýra í vís­inda- og mennt­un­ar­skyni, stuðla að vel­ferð og virð­ingu fyrir dýr sem notuð eru í slíkum til­gangi, og að tryggja að dýr sem notuð eru í slíkum til­gangi séu ekki látin sæta óþarfa álagi.

Ég full­yrði sem lög­fræð­ingur með prýði­legt vald á lög­skýr­ingum að það er alger­lega glóru­laust, að heim­ila blóð­mer­a­iðn­að­inn með rök­stuðn­ingi í þetta ákvæði og að slíkt skuli gert sé hreint sið­leysi og refsi­vert brot á lögum um vel­ferð dýra. Blóð­mer­a­iðn­að­inn er ekki hægt að heim­ila með vísan í nokkur íslensk lög. Auk­in­heldur er blóð­takan engin vís­inda­til­raun heldur hreinn lif­færa­þjófn­aður sem Ísteka og slatti af íslenskum blóð­mera­eig­endum auk dýra­lækna hagn­ast veru­lega á enda hefur fjöldi blóð­mera aldrei verið meir en nú þetta árið.

Þáttur Dýra­vernd­ar­sam­bands Íslands

Eitt það allra dap­ur­leg­asta við þetta allt er að full­trúi Dýra­vernd­ar­sam­bands Íslands í Fagráð­inu, dr. Ólafur Dýr­munds­son, ridd­ara­kross­hafi fálka­orð­unnar og fyrr­ver­andi ráðu­nautur hjá Bænda­sam­tökum Íslands, lagði blessun sína yfir þetta. Þá er það með ólík­indum að heim­spek­ingur og kenn­ari í sið­fræði, til­nefndur af Sið­fræði­stofnun HÍ skuli hafa látið þetta renna í gegn líka. Já slíkur fræði­maður situr í Fagráð­inu en það lýsir því ein­fald­lega hversu íslenska háskóla­sam­fé­lagið er skammt á veg komið í öllu sem varðar sið­ferði í dýra­rétti á sama tíma og það er orðin kennslu­grein í Nor­rænum háskólum hvert við sækjum gjarnan hug­mynd­ir.

Í stuttu máli felst þetta í blóð­mer­a­iðn­að­in­um: úr fyl­fullum merum eru sognir allt að 25 lítrar af blóði til að vinna úr því hormón sem heitir PMSG. Það er notað til að örva frjó­semi í svína­eldi. Sem­sagt í eldi þar sem vel­ferð dýra er líka ógn­að. Folöldin eru send í slát­ur­hús. Kunn­ugir segja að með þessu sé gengið svo á þol­mörk mer­anna að óaf­sak­an­legt er. Þetta sé úr öllu sam­hengi við skýrar meg­in­reglur laga um vel­ferð dýra enda fellt af brjál­æði undir reglu­gerð um vís­inda­rann­sóknir á dýr­um.

Merar eru víða um land haldnar úti allt árið í þeim eina til­gang að gera þær fyl­fullar svo hægt sé að taka frá þeim blóð. Folöld sem fæð­ast eru send í slát­ur­hús. Ljós­mynd: höf­und­ur.

Einnig má spyrja í hvaða aðstöðu þessir menn sem halda blóð­merar eru varð­andi fóðrun og skjól, einkum á vet­urna. Gríð­ar­legur fjöldi blóð­mera eru í úti­gangi allt árið skammt austan við Sel­foss og á þeim slóðum hefur van­fóðr­un, vatns­leysi og skortur á skjóli sætt gagn­rýni und­an­farin ár.

Af hverju rík­is­stjórnin tók þetta mál ekki til skoð­unar þá er vakin var athygli á því er mörgum hulin ráð­gáta nema ef vera skyldi vegna ítaka Fram­sókn­ar­flokks­ins þar. Það er með öllu óskilj­an­legt að for­maður þess flokks, dýra­lækn­ir, skuli fella sig við svona aðför að merum og folöldum þeirra og minnir hrein­lega á þau við­horf sem voru við lýði hér á öldum áður að dýr væru skyn­lausar ver­ur, til­finn­inga­lausir hlut­ir.

Loð­dýra­eldi hefur verið stundað á Íslandi í langan tíma, því mið­ur. Það er til að þjóna sér­vitrum tísku­snobbur­um. Í því felst að villt dýr, minkar, eru haldnir í smáum búrum, árum sam­an. Þegar þeir hafa náð ákveð­inni stærð eru þeir aflífaðir með útblæstri og flegn­ir. Skinnin eru send á upp­boð erlend­is. Vart þarf að útskýra að eðli minka er að ráfa um í nátt­úr­unni þar sem hvergi eru landa­mæri. Eft­ir­spurn eftir minka­skinnum hefur verið mjög lítil und­an­farin miss­eri. Svo lítil að loð­dýra­iðn­að­ur­inn á Íslandi stóð mjög illa skv. frétt­um. Hvað ger­ist þá? Jú ríkið styrkti 10 aðila í þessum iðn­aði um 80. millj­ónir á síð­asta ári skv. Bænda­blað­inu 9. júlí á því ári. Þessi sóun á almannafé til fram­leiðslu á vöru fyrir tísku­iðn­að­inn hefði nægt til að gera sitt­hvað í þágu heil­brigð­is­kerf­is­ins þá ekki væri bara nema til að bæta við nokkrum hjúkr­un­ar­rýmum fyrir aldr­aða. Enn þess í stað voru nokkrir bændur í úreldum búskap styrktir svo um mun­aði. Lík­legt að þessir svoköll­uðu bændur hafi átt greiða leið í rík­is­sjóð í gegnum vin sinn Sig­urð Inga dýra­læknis í rík­is­stjórn, sem nú er á loka­metr­unum sem sam­göngu­ráð­herra fyrir Fram­sókn­ar­flokk­inn.

Hrein­dýr­skúa­dráp frá kálfum þeirra, mjólk­ur­fram­leiðsla, hákarla og fisk­veið­ar, fisk- og sauð­fjár­eldi

Allt eru þetta atriði sem næsta þing þarf nauð­syn­lega að taka til skoð­un­ar. Hrein­dýr­skúa­drápið frá ung­viði á spena og „ar­rogance“ núver­andi umhverf­is­ráð­herra á gagn­rýni í þeim efnum fór ég yfir í síð­ustu grein og þarfn­ast það ekki meiri umfjöll­un­ar.

Mjólk­ur­fram­leiðsla með því linnu­lausa álagi á mjólk­ur­kýr, sem eru sæddar ár eftir ár í þeim eina til­ganga að fram­leiða mjólk getur ekki stað­ist lög um vel­ferð dýra. Kýr þurfa hvíld og væri þetta gert af með­limum Hunda­rækt­ar­fé­lags Íslands yrði þeim vikið úr því félagi fyrir að brjóta lög þess félags um að tíkur skuli fá hvíld á milli þess sem ræktað er undan þeim.

Hákarla­veið­ar, fisk­veiðar og veiðar á stöng fela í sé mikið ofbeldi gegn dýr­um. Hákarl­arnir bíta á stóran öngul og eru svo klst. saman að eyja bar­áttu við dauð­ann.

Fisk­veiði­að­ferðir í sjáv­ar­út­vegi hafa lítið breyst í tím­ans rás en í þeim felst kval­ar­fullur dauð­dagi fyrir fisk­ana sem hrein­lega kremj­ast til dauða í stór­virkum veiða­færum útgerð­ar­inn­ar. Ömur­leg­ast af öllu í þeim efnum finnst mér með­ferð hrogn­kelsa. Þau eru kvið­skorin til að ná í hrognin og er svo hent lif­andi í sjó aft­ur. Hvernig getur nokkur maður hagað sér þannig?

Upp­lýst hefur verið um það nýlega hvaða skaða fiskar í fisk­eldi geta orðið fyr­ir. Það er ekki boð­legt að mínu mati að hálf and­lits­laus fiskar fái að svamla um í þeim neta­girð­ingum sem komið hefur verið upp og að þeir verði fyrir yfir höfuð fyrir því lík­ams­tjóni sem upp­lýst hefur verið um.

Í sauð­fjár­eldi er stund­aður sá búskapur sem mér finnst skástur af öllu hefð­bundnu búfjár­eldi. Ríkið má til með að koma til móts við bændur með rann­sóknum á því hvernig fyr­ir­byggja má end­ur­tekin riðutil­felli. Kunn­ugir segja mér að lík­lega séu til aðferðir sem beita má til að fækka eða útrýma riðu svo ekki komi til þess að fella þurfi þús­undir fjár nán­ast reglu­lega útaf riðu. Það gengur ekki lengur að einn bóndi þurfi að horfa upp á lífs­við­ur­væri sitt sent í slát­ur­hús vegna ógnar sem máske er hægt að útrýma. Ekk­ert hefur verið aðhafst í þeim efnum fyrr en nú, að mér skil­st, að rann­sóknir eru á byrj­un­ar­stigi skv. fréttum þegar þetta er skrif­að.

Verk­efni næstu rík­is­stjórnar

Eins og ég gat um í síð­asta pistli væri það ósk mín að alvöru dýra­vernd­ar­sinnar tækju sæti ráð­herra í báðum þeim ráðu­neyt­um, sem fara með mál­efni dýra­vernd­ar. Það er Atvinnu og nýsköp­un­ar­ráðu­neytið og Umhverf­is­ráðu­neyt­ið. Ég geri líka þá kröfu að næsta rík­is­stjórn beiti sér meira í mál­efnum dýra­verndar búfjár, sjáv­ar­dýra allra og veiða á villtum dýr­um. Ég er orð­inn lang­þreyttur á athygl­is- og áhuga­leysi þeirra ráð­herra, sem vermt hafa sæti þess­ara ráðu­neyta, á mál­efnum dýra­verndar og tak­marka­lausri þjón­ustu­gleði þeirra við þá sem hags­muni hafa af því að ala og fella dýr til neyslu.

Líf­ræn vottun

Ég sagð­ist í upp­hafi ætla að koma með til­lögu að bætt­ara búfjár­eldi.

Mjög lík­legt er að þau skil­yrði sem fram koma í 1. gr. laga um vel­ferð dýra séu einmitt upp­fyllt í líf­rænu eldi ásamt mörgu öðru. Þrátt fyrir að vörur með slíka vottun kunni að vera dýr­ari vegna verð­mæta­aukn­ingar í fram­leiðslu þá er ég hand­viss um að neyt­endur væru fljótir að aðlaga sig að því því ávinn­ing­ur­inn er marg­faldur fyrir menn, dýr og umhverfi.

Loka­orð

Í næstu og síð­ustu grein minni um dýra­vernd, að sinni, í þessum hluta­skiptu skrifum mun ég draga skrifin saman og fjalla auk þess um þau áhrif sem áhrifa­valdar og dýra­vernd­ar­sinnar geta haft á stjórn­völd til að tryggja að dýra­vernd sé stöðugt mallandi í umræð­unni. Þau skrif koma lík­lega ekki fyrr en eftir kosn­ingar og ég lýt svo á að þau gætu verið gott vega­nesti inn í næstu fjögur fyrir þá er kjörnir verða, falli þau í góðan jarð­veg og heppn­ist vel.

Það er nefni­lega mjög mik­il­vægt að veita kom­andi þingi og ráð­herrum mála­flokk­anna aðhald og það ger­ist ekki nema reglu­legum skrifum í þeim til­gangi að halda stjórn­völdum við efn­ið.

Höf­undur er dýra­rétt­ar­lög­fræð­ing­ur.