Auglýsing

Mið­viku­dag­inn 10. nóv­em­ber síð­ast­lið­inn setti fram­halds­skóla­kenn­ar­inn Páll Vil­hjálms­son, sem titlar sig blaða­mann, færslu á blogg­síðu sína. Færslan fjall­aði um sam­sær­is­kenn­ingu sem stað­reynd. Kenn­ing­una hafði hann soðið saman úr mörgum röngum álykt­un­um. Síðan þá hefur hann skrifað fimm slíkar færslur í við­bót um sama mál. 

Í þessum blogg­færslum heldur Páll því fram að lög­reglu­rann­sókn standi yfir á til­raunum RÚV og tengdra aðila til að drepa skip­stjóra á Akur­eyri með eitri. Til­gangur glæps­ins átti að hafa verið að tryggja að rík­is­frétta­stofan gæti kom­ist yfir síma hans í við­leitni sinni til að vinna ein­hvers­konar sigur í fjöl­miðla­stríði sem hún og aðrir vin­veittir fjöl­miðlar væru að reka gegn Sam­herja.

Páll hefur ásakað Aðal­stein Kjart­ans­son, blaða­mann á Stund­inni, um að hafa tekið þátt í bana­til­ræð­inu. Hann hefur ýjað að því að frá­far­andi frétta­stjóri RÚV, Rakel Þor­bergs­dótt­ir, hafi sagt upp starfi sínu vegna þess að hún sé á leið í afplánun í fang­elsi vegna máls­ins. Hann hefur sagt að starfs­menn RÚV, Stund­ar­innar og Kjarn­ans hafi verið yfir­heyrðir og að „and­leg van­heilsa grun­aðra“ hafi verið rann­sökuð við lög­reglu­rann­sókn máls­ins. 

Sig­ur­inn í fjöl­miðla­stríð­inu sem Páll vísar til eru frétta­­skýr­ingar sem birt­ust á Kjarn­­anum og í Stund­inni í maí síð­ast­liðn­um. Þær byggðu á gögnum sem sýndu hvernig stjórn­­end­­ur, starfs­­fólk og ráð­gjafar Sam­herja –„skæru­liða­deild Sam­herja“ – höfðu lagt á ráðin um að ráð­­ast gegn nafn­­greindum blaða­­mönn­um, lista­­mönn­um, stjórn­­­mála­­mönn­um, félaga­­sam­­tökum og ýmsum öðrum til að hafa af þeim æruna, trú­verð­ug­­leik­ann eða lífs­við­­ur­vær­ið. Í sumum til­­­fellum allt þrennt.  

Ástæða þess að þetta stærsta sjá­v­­­ar­út­­­vegs­­fyr­ir­tæki lands­ins stóð í þess­­ari veg­­ferð var sú að ofan­­greint fólk hafði annað hvort flett ofan af því sem Sam­herji hafði gert eða gagn­rýnt fram­­ferði fyr­ir­tæk­is­ins á opin­berum vett­vang­i. 

Ef þú neitar því ekki, þá hlýtur það að vera satt

Um svipað leyti og umfjöll­unin birt­ist kærði starfs­maður Sam­herja og einn með­lima „skæru­liða­deild­ar­inn­ar“ þjófnað á síma sínum og tölvu til lög­reglu. Eng­inn frá þeim fjöl­miðlum sem komu að umræddri umfjöllun hafa verið kall­aðir til yfir­heyrslu vegna þeirrar kæru, líkt og Páll heldur fram. Eng­inn frétta­maður eða yfir­maður hjá RÚV – sem tók engan þátt í umfjöll­un­inni – hefur heldur verið yfir­heyrður sam­kvæmt upp­lýs­ingum Kjarn­ans. 

Auglýsing
Blaðamenn taka oft við gögnum sem eru jafn­vel fengin með ólög­mætum hætti. Þeir meta erindi þeirra og vinna úr þeim eftir reglum blaða­mennsku ef brýnt til­efni er talið til birt­ing­ar. Þeir fremja ekki lög­brot með þessu og fyrir því eru fjöl­mörg for­dæmi. 

Lög um fjöl­miðla tryggja svo heim­ild­ar­mönnum vernd gegn því að verða opin­berað­ir. 

Páll Vil­hjálms­son gefur þó ekk­ert fyrir ofan­greint. Þvert á móti hefur hann bætt sífellt í alvar­legar ásak­anir sínar eftir því sem blogg­færslur hans um málið hafa orðið fleiri. 

Páll hefur svo fundið stað­fest­ingu á að allur þessi hug­ar­burður hans sé sannur í því að engir fjöl­miðlar taki upp blogg­færslur hans sem frétt­ir. Í morgun skrif­aði hann: „Ekki verða frétta­málin öllu stærri en þegar rík­is­frétta­stofa er bendluð við bana­til­ræði og þaul­skipu­lagðan gagna­stuld frá manni sem liggur með­vit­und­ar­laus í önd­un­ar­vél. Sá sem ekki sér frétt­ina, tja, hann er ekki blaða­maður heldur hags­muna­vörð­ur.“

Brjál­aðar sam­sær­is­kenn­ingar

Ástæða þess að fjöl­miðlar sem starfa á eðli­legum for­sendum blaða­mennsku taka þetta mál ekki upp eru auð­vitað öllu sæmi­lega átt­uðu fólki ljós. Þetta eru brjál­aðar sam­sær­is­kenn­ingar sem sóma sér vel í hug­ar­heimi QAnon-­fólks­ins í Banda­ríkj­un­um, sem heldur því meðal ann­ars fram að hátt­settir demókratar stundi skipu­lagt barn­a­níð á nafn­greindum pizza­stað í Was­hington-­borg.

Vana­lega er ekk­ert til­efni til að bregð­ast við skrifum Páls Vil­hjálms­son­ar. Skrifin eru að uppi­stöðu á svo lágu plani og svo léleg að ekk­ert til­efni er til þess að fóðra skepn­una. Það eitt gefur henni líf. Ef Páll er skil­inn einn eftir að drullum­alla, þá skvett­ist drullan bara á hann. Fyrir vikið opin­ber­ast Páll fyrir það sem hann er; skítugur maður með rætna blogg­síðu sem hann notar til að ljúga upp á fólk og gera þeim upp mein­ing­ar.

Því miður er ekki öllum gefið að leiða Pál hjá sér. Stærsta áskrift­ar­dag­blað lands­ins, Morg­un­blað­ið, heldur mikið upp á hann og vitnar ítrekað í lygar og sam­sær­is­kenn­ingar hans í nafn­lausa níð­dálknum Stak­steinum og í leið­ara­skrifum blaðs­ins. Á þessu ári einu saman hafa rit­stjórar Morg­un­blaðs­ins vitnað í skrif Páls á þeim vett­vöngum í á þriðja tug skipta. Sú við­ur­kenn­ing magnar upp skrif­in. Marg­faldar þann fjölda sem sér þau. Og veitir þeim vigt í huga sumra þeirra sem enn lesa Morg­un­blaðið og telja það vant að virð­ingu sinni.

Nú ásakar Páll líka fólk og fjöl­miðla um þátt­töku í glæp. Auk þess hefur einn með­lima skæru­liða­deild­ar­innar svoköll­uðu, fyrr­ver­andi fjöl­miðla­mað­ur, haft sam­band við fjöl­miðla­fólk til að ýta undir þennan mál­flutn­ing. Sá virð­ist enn vera í fullu starfi hjá Sam­herja við að bera út óhróður og lygar um fyrr­ver­andi kollega. 

Þess vegna er nauð­syn­legt, í þetta eina sinn, að hætta sér út á for­aðið og svara alvar­legum ávirð­ingum Páls.

Órum sleppt lausum í Morg­un­blaði

Eftir því sem lestur Morg­un­blaðs­ins hefur minnkað – hann er nú ein­ungis 8,7 pró­sent hjá full­orðnum undir fimm­tugu og les­endum hefur heilt yfir fækkað um 20 pró­sent á tæpum tveimur árum – þá hefur valda­staða blaðs­ins dvínað og efn­is­tök orðið sér­kenni­legri. Nú virð­ist áhugi rit­stjóra blaðs­ins aðal­lega liggja í ást á fjöl­skyldu­bíln­um, að halda því fram að lofts­lags­váin sé ekki raun­veru­leg, að bólu­setn­ingar sé ein­hvers­konar svindl og að kollegar í blaða­manna­stétt­inni á Íslandi séu í raun stór­hættu­legt fólk.

Auglýsing
Þótt það komi fyrir að þessir órar læð­ist inn í hefð­bundin frétta­skrif er þeim helst sleppt lausum í rit­stjórn­ar­skrifum eða skop­mynd­um. Og stund­um, þegar það þarf að vísa í eitt­hvað til að láta bolt­ann rúlla, eru skrif Páls Vil­hjálms­sonar dregin á flot til að barna glæp­inn. 

Á mánu­dag rataði Páll inn í rit­stýrt efni þegar hann var við­mæl­andi í net­sjón­varps­þætt­inum Dag­málum á vef­síðu Morg­un­blaðs­ins, sem stýrt var af Egg­erti Skúla­syn­i. 

Þótt inn­tak þátt­ar­ins hafi átt að snú­ast um ólíkar skoð­anir Páls og Hönnu Bjargar systur hans á jafn­rétt­is­málum var sam­sær­is­kenn­ing Páls um glæp­sam­legu blaða­menn­ina sem áttu að hafa reynt að drepa skip­stjóra til að kom­ast yfir sím­ans hans rædd. „Af hverju tekur þetta engin upp, meira að segja skammar þig eng­inn fyrir að skrifa þetta,“ spurði Egg­ert. 

Páll fékk svo að rekja kenn­ing­una sína óáreitt­ur. Í um fjóra og hálfa mín­útu. Með því að birta þetta efni í umbúðum eðli­leg­heita, líkt og mál­flutn­ingur Páls sé við­ur­kennd þjóð­mála­um­ræða, veitti vefur Morg­un­blaðs­ins mál­flutn­ingi Páls óverð­skuldað trú­verð­ug­leika. 

Stað­reyndir eru ekki teygj­an­legt hug­tak

Til að taka af allan vafa: það er eng­inn blaða­maður til rann­sóknar fyrir að hafa reynt að drepa skip­stjóra, né fyrir að stela sím­anum hans. Þetta er hug­ar­burður og áróður til að reyna að grafa undan þeim blaða­mönnum sem komu að umfjöllun Kjarn­ans og Stund­ar­innar um „skæru­liða­deild­ina“ og RÚV fyrir að hafa opin­berað Namib­íu­mál Sam­herja fyrir rúmum tveimur árum. 

Þeir sem standa fyrir þeim áróðri eru Páll Vil­hjálms­son, sem setur hann fram, og Morg­un­blað­ið, sem magnar hann upp. Skíta­dreif­ari „skæru­liða­deild­ar­inn­ar“ hvíslar svo í bak­grunni.

Það er vert að minn­ast á að ekk­ert í umfjöllun um „skæru­liða­deild­ina“ hefur verið rengt. Sam­herji gaf meira að segja út yfir­lýs­ingu þar sem stóð að ljóst væri að stjórn­­endur félags­­ins hefðu gengið „of lang­t“ í við­brögðum við „nei­­kvæðri umfjöllun um félag­ið“. Um mán­uði síð­ar, í júní, birt­ust svo heil­­síð­u­aug­lýs­ingar frá Sam­herja með fyr­ir­­sögn­inni „Við gerðum mis­­tök og biðj­umst afsök­un­­ar“. Um var að ræða ræða bréf sem fjall­aði um starf­­semi útgerð­­ar­innar í Namibíu og Þor­­steinn Már Bald­vins­­son, for­­stjóri Sam­herja, skrif­aði undir bréf­ið. 

Stað­reyndir eru ekki teygj­an­legt hug­tak. Það má ein­fald­­lega ekki segja hvað sem er, um hvern sem er, hvar sem bara vegna þess að ein­hver raðar röngum álykt­unum saman í fjar­stæðu­kennda atburða­rás. Nauð­syn­legt er að finna stað­hæf­ingum sínum stað í raun­veru­leik­an­um. 

Þar eiga stað­hæf­ingar Páls Vil­hjálms­sonar engan sama­stað.

Athuga­semd og ósk um leið­rétt­ingu vegna meið­andi og rangra stað­hæf­inga frá Þor­birni Þórð­ar­syni lög­manni kl: 9:20 19. nóv­em­ber:

Ég hef aldrei rætt við fjöl­miðla um þjófnað á sím­tæki, ýtt undir mál­flutn­ing um „þátt­töku í glæp“ eða „borið út óhróður um fyrr­ver­andi kollega”. Þá hef ég aldrei verið í sam­skiptum við Pál Vil­hjálms­son, blogg­ara og kenn­ara við FG. Hvorki í gegnum síma né tölvu­póst eða á annan hátt. Ég þekki mann­inn ekk­ert og hef aldrei rætt við hann.“

Athuga­semd rit­stjóra:

Þor­björn Þórð­ar­son er ekki nefndur á nafn í leið­ar­an­um. Hann er ekki ásak­aður um það sem hann gerir athuga­semd við né er því haldið fram að Þor­björn hafi verið í sam­skiptum við Pál Vil­hjálms­son. Leið­ar­inn byggir á gögnum og stað­festum heim­ild­um. Þor­björn dregur rangar álykt­anir af efni leið­ar­ans og því er ekki til­efni til að leið­rétta neitt í hon­um.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiLeiðari