Rit­höf­und­ur­inn Stephen King átti stóraf­mæli á dög­unum en hann varð sjö­tugur þann 21. sept­em­ber síð­ast­lið­inn. Fáir rit­höf­undar hafa átt jafn mik­illi vel­gengni að fagna en hann hefur gert það sem flesta rit­höf­unda dreymir um. 

Hann er sölu­hæsti rit­höf­undur sög­unnar en hann hefur skrifað fimm­tíu og fjórar skáld­sög­ur, hátt í tvö­hund­ruð smá­sögur og fleiri verk sem ekki eru skáld­verk. Sögur hans hafa tugum saman ratað á hvíta tjaldið og í sjón­varp og hafa fáir náð slíkum árangri. Hann hefur einnig unnið til fjölda verð­launa og verið titl­aður Kon­ungur hroll­verkj­unn­ar. 

It hold­gerv­ingur hræðsl­unnar

Með vin­sældum kvik­mynd­ar­innar It og þátt­anna Strange Things sem byggir að ein­hverju leyti á frá­sagn­ar­hefð King þá minnir hann enn og aftur á að hann eigi erindi til les­enda úti um allan heim. Þannig eru sögur hans end­ur­skap­aðar fyrir hverja kyn­slóð á fætur annarri.

Kvik­myndin It um skelfi­lega trúð­inn er búin að slá 44 ára gam­alt met kvik­mynd­ar­innar The Exorcist en hún fór yfir 500 millj­óna doll­ara múr­inn í lok sept­em­ber á heims­vísu. Það jafn­gildir 52 millj­örðum króna en óvenju­legt þykir að hryll­ings­mynd eigi slíkri vel­gengni að fagna. Sagan fjallar um trúð sem hræðir börn og nær­ist á ótta þeirra. Hún ger­ist á tveimur tíma­bilum og fjallar nýja kvik­myndin um það fyrra. Fram­haldið um það síð­ara er vænt­an­legt í sept­em­ber 2019. 

Upp­runa­lega sagan kom út árið 1986 en þá hafði King gefið út alls 21 bók og var gerð sjón­varps­mynd í tveimur hlutum fjórum árum seinna þar sem Tim Curry fór með aðal­hlut­verkið sem trúð­ur­inn Penn­ywise. Margir eiga eflaust minn­ingar af þessum þáttum og er ímynd hrylli­lega trúðs­ins hold­gerv­ingur hræðsl­unnar í popp­menn­ing­unni.

Nýjasta sagan skrifuð með syn­inum

Frá­sagnir King og sögur hafa alltaf verið vin­sælar en svo virð­ist sem hann nái að fanga huga og hjarta les­enda sinna enn og aft­ur. Hann er frægur fyrir að skrifa sögu­per­sónur sem virð­ast ljós­lif­andi les­end­um. Hann skrifar mikið um börn og nær með natni inn í hug­ar­heim þeirra. 

Síð­asta skáld­saga hans kom út í lok sept­em­ber síð­ast­lið­inn og nefn­ist hún Sleep­ing Beauties en hann skrif­aði hana með syni sín­um, Owen King. Owen átti hug­mynd­ina af sögu­þræð­inum og sagði King hana vera of góða til að láta fram hjá sér fara. Sagan fjallar um hjón í smábæ í Banda­ríkj­unum sem þurfa að takast á við ein­kenni­legan far­aldur þar sem konur sofna djúpum svefni og leggj­ast í hýð­i. 

King segir sjálfur að mark­miðið hafi verið að fólk myndi ekki sjá hver skrif­aði hvaða kafla. Mik­il­vægt væri að hún hefði sína eigin rödd. Bók­inni hefur verið vel tekið af gagn­rýnendum en ennþá er of snemmt að segja til um vel­gengni henn­ar. 

Eig­in­konan helsti sam­starfs­maður hans

Stephen Edwin King fædd­ist í bænum Portland í Maine-­fylki árið 1947. For­eldrar hans voru Don­ald Edwin King og Nellie Ruth en faðir hans yfir­gaf fjöl­skyld­una þegar King var aðeins tveggja ára gam­all. Móðir hans ól hann og systk­ini hans upp. Hann byrj­aði ungur að skrifa og þegar hann var í mið­skóla þá gaf hann út sögur og smá­sög­ur. Hann gaf fyrstu smá­sög­una út árið 1967 og ber hún heitið The Glass Floor.

Hann útskrif­að­ist frá Háskól­anum í Maine með B.A.-gráðu í ensku 23 ára að aldri. Hann reyndi að fá starf sem kenn­ari en brösu­lega gekk að fá ráðn­ingu. Hann skrif­aði sögur og gaf út efni þangað til hann fékk kenn­ara­stöðu í bænum Hamp­den. Hann hætti þó ekki að skrifa og und­ir­bjó skáld­sögur og gaf út smá­sögur í tíma­rit­u­m. 

Hann gift­ist Tabitha Jane King árið 1971 en þau kynnt­ust í háskóla og eiga þau þrjú upp­komin börn og fjögur barna­börn. Hún hefur skrifað átta skáld­sög­ur, smá­sögur og ljóð. Hún hefur verið King innan handar í skrifum hans, er óform­legur rit­stjóri hans og alltaf fyrsta mann­eskjan til að lesa hand­rit­in. 

Óánægður með The Shin­ing

Fyrsta skáldsagan hans, Carrie, kom út árið 1973 en eftir henni var gerð eft­ir­minni­leg kvik­mynd þremur árum seinna. Leik­stjórn var í höndum Brian De Palma og Sissy Spacek lék aðal­hlut­verk­ið. Sagan fjallar um feimna skóla­stelpu sem lögð er í ein­elti og á mjög trú­aða móð­ur. Hún upp­götvar hjá sér yfir­skil­vit­lega hæfi­leika sem hefur hræði­legar afleið­ingar í för með sér. Kvik­myndin er löngu orðin klass­ísk og sagan með. 

Minnst 66 kvik­myndir hafa verið gerðar eftir sögum Stephen King. Þær fræg­ustu eru lík­leg­ast The Shaws­hank Redemption frá 1994 með Morgan Freeman og Tim Robb­ins í aðal­hlut­verkum og The Shin­ing frá 1980 með Jack Nichol­son og Shelley Duvall í leik­stjórn Stanley Kubrick. 

Frægt er orðið þegar King sagði útgáfu Kubrick ekki vera sér að skapi en hann sagði kvik­mynd­ina vera kalda. Í sögum hans sé ákveðin hlýja sem skil­aði sér alls ekki í kvik­mynd­ina. Hann segir að hann vilji að les­andi eða áhorf­andi sé með í upp­lifun­inni eða ferl­inu. Honum hafi ekki fund­ist Kubrick takast að ná til áhorf­enda á þann hátt. Hann hnýtir einnig í karakt­er­inn hennar Shelley Duvall og telur hann að hún hafi ein­ungis verið sett í kvik­mynd­ina til að öskra. Þannig er myndin lituð af kven­fyr­ir­litn­ingu, að hans mat­i. 

Lífið gjör­breytt eftir bílslys

King lenti í bílslysi árið 1999 sem mark­aði djúp spor í líf hans. Hann var á gangi í bænum Lovell í Maine-­fylki þegar bíll keyrði á hann svo að hann kastað­ist fjóra metra í burtu. Afleið­ing­arnar voru hrylli­leg­ar: hægra lungað féll sam­an, hægri fótur brotn­aði á mörgum stöðum og fékk hann sár á höfði og mjaðma­brotn­aði. Hann var með með­vit­und þegar lög­regla og sjúkra­liðar komu á stað­inn en þjáð­ist mik­ið. Til stóð að taka af honum hægri fót­inn en komust læknar hjá því með því að fram­kvæma fimm aðgerðir á fæt­inum á tíu daga tíma­bili.

Eftir slysið átti King erfitt með að skrifa og ákvað þremur árum eftir það að hætta því alfar­ið. Hann gat illa setið og skrif­aði hægar en hann átti að venj­ast. Hann hætti þó ekki eins og til stóð og síðan þá hefur komið út fjöldi bóka. 

Hann byrj­aði á Dark Tower-ser­í­unni 1971 með einni línu: „The man in black fled across the des­ert and the gunsl­in­ger foll­owed.“ Hann kláraði fyrstu bók­ina ekki fyrr en 1986 og ser­í­una ekki fyrr en 2004, eftir þetta svæsna bílslys. Óhappið notar hann í einni bók ser­í­unnar en þar verður árekst­ur­inn höf­und­inum að hvata til að klára meist­ara­verk sitt.

Mundi ekki eftir að hafa skrifað Cujo

Ég vel að trúa því að Guð sé til, og þess vegna get ég sagt: „Guð, ég get ekki gert þetta sjálf­ur. Hjálp­aðu mér að sleppa því að drekka í dag. Hjálp­aðu mér að sleppa því að taka eit­ur­lyf í dag.

King hefur glímt við alkó­hól­isma og fíkni­efna­vanda­mál til fjölda ára. Hann drakk mikið og neytti ýmissa efna, svo sem kóka­íns, maríjúana og lyf­seð­ils­skyldra lyfja. Neysla hans náði hápunkti á níunda ára­tugnum þar til fjöl­skylda hans greip inn í og hefur hann ekki bragðað áfengi síð­an. 

Hann greinir sjálfur frá því að hann hafi verið undir svo miklum áhrifum af kóka­íni þegar hann skrif­aði Cujo árið 1981 að hann mundi ekki eftir að hafa skrifað hand­rit­ið. Hann fann það seinna og kann­að­ist ekki við að hafa skrifað það. Cujo var kvik­mynduð tveimur árum síð­ar. 

Í ljósi þess hversu margir af skúrk­unum í sögum King eru trú­ar­of­stæk­is­menn kemur það kannski sumum á óvart að trúin hafi hjálpað honum sjálfum að halda sér edrú. Hann segir frá því í við­tali við tíma­ritið Roll­ing Stone að hann sé trú­aður en líti þó svo á að trú­ar­brögð séu hættu­legt verk­færi sem sé mis­notað af fjölda fólks. „Ég vel að trúa því að Guð sé til, og þess vegna get ég sagt: „Guð, ég get ekki gert þetta sjálf­ur. Hjálp­aðu mér að sleppa því að drekka í dag. Hjálp­aðu mér að sleppa því að taka eit­ur­lyf í dag.“ Það virkar vel fyrir mig,“ segir hann.