Árið 2018: Bræðurnir sem eiga Dekhill Advisors
Ágúst og Lýður Guðmundssynir voru umtalsvert í fréttum á árinu. Þeir eru nú í 187. sæti yfir ríkustu menn Bretlands eftir að hafa komist aftur yfir Bakkavör, lánuðu sjálfum sér milljarða til að kaupa eign sem þeir þegar áttu og voru opinberaðir sem eigendur eins frægasta aflandsfélags Íslandssögunnar. Kjarninn heldur áfram að rifja upp árið 2018.
Íslensk skattayfirvöld telja að endanlegir eigendur félagsins Dekhill Advisors Limited, aflandsfélags skráð til heimilis á Tortóla-eyju, séu bræðurnir Ágúst og Lýður Guðmundssynir, oftast kenndir við Bakkavör. Þetta er meðal þess sem fram kemur í nýrri bók eftir Þórð Snæ Júlíusson, ritstjóra Kjarnans, sem kom út í nóvember. Bókin heitir Kaupthinking: Bankinn sem átti sig sjálfur og fjallar um ris, fall og eftirmála af starfsemi Kaupþings, stærsta banka landsins fyrir bankahrun.
Í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis um aðkomu Hauck & Aufhäuser að kaupunum á 45,8 prósent hlut íslenska ríkisins í Búnaðarbankanum í janúar 2003, sem birt var í fyrra, kom fram að aflandsfélagið Dekhill Advisors Limited, skráð á Tortóla, hafi hagnast um 46,5 milljónir Bandaríkjadala, 2,9 milljarða króna á þávirði, á fléttu sem ofin var í kringum kaupin á bankanum. Á núvirði er upphæðin um 5,8 milljarðar króna.
Allir blekktir
Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu að ítarleg gögn styðji að Hauck & Aufhäuser, Kaupþing hf. á Íslandi, Kaupthing Bank Luxembourg og hópur manna sem vann fyrir og í þágu Ólafs Ólafssonar fjárfestis hafi notað leynilega samninga til að fela raunverulegt eignarhald þess hlutar sem Hauck & Aufhäuser átti í Búnaðarbankanum í orði kveðnu. „Í raun var eigandi hlutarins aflandsfélagið Welling & Partners, skráð á Tortóla á Bresku Jómfrúaeyjum. Með fjölda leynilegra samninga og millifærslum á fjármunum, m.a. frá Kaupþingi hf. inn á bankareikning Welling & Partners hjá Hauck & Aufhäuser var þýska bankanum tryggt skaðleysi af viðskiptunum með hluti í Búnaðarbankanum.“
Þar sagði enn fremur að „síðari viðskipti á grundvelli ofangreindra leynisamninga gerðu það að verkum, að Welling & Partners fékk í sinn hlut rúmlega 100 milljónir Bandaríkjadala sem voru lagðar inn á reikning félagsins hjá Hauck & Aufhäuser. Snemma árs 2006, eða um þremur árum eftir viðskiptin með eignarhlut ríkisins í Búnaðarbankanum, voru 57,5 milljónir Bandaríkjadala greiddar af bankareikningi Welling & Partners til aflandsfélagsins Marine Choice Limited sem stofnað var af lögfræðistofunni Mossack Fonseca í Panama en skráð á Tortóla. Raunverulegur eigandi Marine Choice Limited var Ólafur Ólafsson. Um svipað leyti voru 46,5 milljónir Bandaríkjadala greiddar af bankareikningi Welling & Partners til aflandsfélagsins Dekhill Advisors Limited sem einnig var skráð á Tortóla. Ekki liggja fyrir óyggjandi upplýsingar um raunverulega eigendur Dekhill eða hverjir nutu hagsbóta af þeim fjármunum sem greiddir voru til félagsins.“
Rannsóknarnefndin spurði m.a. Ágúst og Lýð um félagið skriflega. Í svari þeirra sögðu þeir að þá „reki ekki minni til atriða sem því tengjast“. Síðla árs var hægt að greina frá því að bræðurnir Ágúst og Lýður eru taldir vera eigendur Dekhill Advisors.
Í lok nóvember rötuðu bræðurnir aftur í fréttir þegar Stundin greindi frá því að þeir hefðu selt hlutabréf í Bakkavör Group sem voru í eigu íslensks félags þeirra, Korks Invest, til aflandsfélagsins Alloa Finance Ltd., skráð til heimilis á Bresku Jómfrúareyjunum og einnig í þeirra eigu, árið 2015. Kaupin voru fjármögnuð með seljendaláni upp á 11 milljarða króna.
Bræðurnir lánuðu því sjálfur sér til að kaupa eign sem þeir þegar áttu, og gátu í kjölfarið bæði bókfært margra milljarða króna söluhagnað og fært hlutabréfin frá íslensku félagi og inn í aflandsfélag.
Umrætt félag Alloa Finance hafði áður lánað Korki Invest fimm milljarða króna til að kaupa hlutabréfin á árinu 2012. Korkur Invest hefur ekkert greitt af því láni og gjaldfallnar afborganir eru nú um 1,2 milljarðar króna.
Unnu baráttuna um Bakkavör
Um er að ræða fléttu sem á sér rætur í því að bræðurnir vildu, og náðu, aftur yfirráðum yfir Bakkavör, fyrirtækis sem þeir stofnuðu á níunda áratug síðustu aldar. Þeir misstu yfirráð yfir því eftir bankahrunið yfir til helstu kröfuhafa. Það gerðist fyrst með nauðasamningi sem gerður var í upphafi árs 2010. Í honum fólst að kröfuhafar, að mestu leyti Arion banki og skuldabréfaeigendur á borð við íslenska lífeyrissjóði, tóku yfir Bakkavör en bræðrunum var gefið tækifæri til að greiða kröfuhöfunum til baka fyrir mitt ár 2014. Gengi það eftir myndu bræðurnir fá 25 prósenta eignarhlut í Bakkavör.
Í upphafi árs 2012 var orðið augljóst að forsendur nauðasamninganna myndu ekki halda og á aðalfundi Bakkavarar Group í maí sama ár var samþykkt að breyta kröfum kröfuhafa Bakkavarar Group í hlutafé í breska rekstrarfélagi samstæðunnar, íslenska Bakkavör Group yrði slitið og bræðurnir myndu fá að kaupa fjórðungshlut í breska félaginu og hluthafasamkomulag sem tryggði þeim meirihluta stjórnarmanna í Bakkavör, sem gert hafði verið í aðdraganda nauðasamninga árið 2010, yrði fellt úr gildi.
Fjórðungshlutinn fengu bræðurnir að kaupa á fjóra milljarða króna.
Í kjölfar aðalfundarins fóru bræðurnir á fullt í að kaupa hlutafé annarra hluthafa. Þeir virtust vera með mikið fé á milli handanna og fyrir lá að ekki var um að ræða lánsfé frá fjármálastofnunum. Flestir töldu að þarna væru um að ræða það fé sem hollenskt félag þeirra, Bakkabraedur Holdings B.V., sem hélt á eignarhlutum þeirra í Existu og Bakkavör fyrir hrun, hafði greitt þeim í arðgreiðslur á uppgangsárunum. Í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis kom fram að það félag hefði verið á meðal þeirra aðila sem þáðu hæstar arðgreiðslur allra félaga í eigu Íslendinga á þessum tíma. Alls fékk félagið tæpa níu milljarða króna í arðgreiðslur á árunum 2005 til 2007.
Ágúst og Lýður nýttu sér leið sem Seðlabanki Íslands hafði sett upp til að koma þessu fé aftur til Íslands. Leiðin kallaðist fjárfestingarleið Seðlabankans og virkaði þannig að þeir sem áttu fjármuni utan íslenskrar efnahagslögsögu var boðið að koma með þá peninga hingað til lands og skipta þeim í íslenskar krónur með allt að 20 prósent virðisaukningu. Þeir sem áttu krónurnar, óþolinmóðir aflandskrónueigendur, þurftu að bera tapið af þessum viðskiptum en Seðlabanki Íslands var í hlutverki milligönguaðila. Með þessu gátu t.d. Íslendingar sem höfðu komið fjármunum undan fyrir hrun leyst út allt að 50 prósent gengishagnað, fengið áðurnefnda virðisaukningu í boði Seðlabanka Íslands og nýtt fjármunina í að kaupa eignir á Íslandi á brunaútsölu.
Auk þess gátu þeir fengið heilbrigðisvottorð á fjármuni sem mögulega hafði verið komið undan skatti eða haldið frá réttmætum kröfuhöfum, en Kjarninn hefur greint frá því að nær ekkert eftirlit var til staðar með því hvort að þeir sem færðu fjármuni til landsins með þessum hætti væru að stunda peningaþvætti.
Á meðal ríkustu manna Bretlands
Bakkavararbræður notuðu tvö félög í þessum tilgangi, annars vegar aflandsfélagið Alloa Finance og hins vegar íslenska félagið Kork Invest. Fyrirkomulagið var þannig að Alloa Finance átti Kork Invest og lánaði því síðarnefnd fimm milljarða króna. Korkur hefur aldrei greitt af því láni en notaði það til að kaupa hluti í Bakkavör Group af íslenskum aðilum.
Á árinu 2015 lánaði Korkur Invest síðan móðurfélagi sínu, Alloa Finance, alls 11 milljarða króna til þess að kaupa hlutabréfin af sér. Í Stundinni er vitnað í ársreikning Korks Invest fyrir árið 2015 þar sem segir að „Þann 30. nóvember 2015 seldi félagið alla hluti sína í Bakkavör Group Ltd fyrir 11 milljarða kr. Tekjufærður söluhagnaður af viðskiptunum er færður í rekstrarreikning félagsins að fjárhæð 7,3 milljarða kr., kaupandi var Alloa Finance Ltd., móðurfélag Korks Invest ehf. Söluverð nam GBP 55.424.594 og var söluandvirði greitt með láni frá seljanda. Lánið ber 5% vexti sem eru reiknaðir skv. 30/360 daga reiknireglu, gjalddagi lánsins er 1. desember 2020 en lántaka er heimilt að greiða lánið fyrir gjalddaga.“
Ágúst og Lýður náðu á endanum fullum yfirráðum yfir Bakkavör Group að nýju. Síðan þá hefur virði fyrirtækisins margfaldast og eignir þeirra voru metnar á 700 milljónir punda, um 111 milljarða króna, um síðustu áramót. Það skilaði þeim í 197. sæti yfir ríkustu íbúa Bretlands, samkvæmt árlegum lista Sunday Times.
Lestu meira:
-
24. desember 2019Jólasaga: Litla stúlkan með eldspýturnar
-
4. janúar 2019Af hverju má ekki skipta gæðunum jafnt?
-
2. janúar 2019Þú veist ekki þegar þú sefur hjá í síðasta sinn
-
1. janúar 2019Stöndum vörð um lífskjörin
-
1. janúar 2019Arion banki varð fyrsti nýi bankinn til að fá frelsi
-
31. desember 2018Mest lesnu aðsendu greinar ársins 2018
-
30. desember 2018Mest lesnu viðtölin 2018
-
30. desember 2018Ár styttri vinnuviku
-
30. desember 2018Endurnýjun verkalýðsbaráttunnar
-
30. desember 2018Árið sem flugfélögin ógnuðu stöðugleikanum
