Á sviðið stíga svo dökkklæddir og ábúð­ar­fullir leið­tog­ar ­rík­is­stjórnar Íslands. Þeir koma sér fyrir með góðu milli­bili við púlt sem á standa ekki aðeins vatns­glös til að væta kverkarnar heldur stórir spritt­brús­ar. Brúsar sem eru að verða stað­al­bún­aður á hverju heim­ili lands­ins.

Sal­ur­inn er dimmur en lýs­ingin þó mjúk. Blá­leitir tón­ar flæða um rýmið og minna einna helst á útfjólu­blá ljós sól­baðs­stofa eða „blacklight“-­ljós d­ans­staða níunda ára­tug­ar­ins. En hér er engin diskó­kúla að snú­ast og það rík­ir ­bók­staf­lega graf­ar­þögn. Við­stadd­ir, nokkrir blaða­menn og ljós­mynd­ar­ar, spjalla smá­veg­is sín á milli hálfum hljóð­um.

Alvar­leik­inn er áþreif­an­leg­ur.

„Komið þið sæl og verið vel­komin til þessa blaða­manna­fund­ar ­sem tekur mið af þeim for­dæma­lausu tímum sem við lifum á,“ segir Katrín Jak­obs­dóttir for­sæt­is­ráð­herra. Hún byrjar að tala með kross­lagðar hendur en hættir því fljótt. „Þetta er dálítið eins og vís­inda­skáld­saga að vera stadd­ur hér inni þar sem gert er ráð fyrir tveimur metrum á milli allra þeirra sem hingað eru mættir en það er í anda þeirra aðstæðna sem við stöndum frammi ­fyr­ir. Og það eru aðstæður sem við höfum tak­mark­aða þekk­ingu á – eins og raun­ar öll önnur ríki sem núna glíma við bar­átt­una gegn þessum vágesti sem kór­ónu­veiran er.“

Hún stendur fyrir miðju, með Bjarna Bene­dikts­son fjár­mála­ráð­herra sér á vinstri hönd og Sig­urð Inga Jóhanns­son sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráð­herra á þá hægri.

Að baki þeim á stóru tjaldi stendur skrif­að: Við­spyrna fyr­ir­ Ís­land – efna­hags­að­gerðir stjórn­valda vegna heims­far­ald­urs kór­ónu­veiru.

Á tjald­inu blasir skjald­ar­merki Íslands einnig við. Og svo má sjá mynd af fugl­um, lík­lega álft­um, í odda­flugi.

Líf­fræð­ingar hafa lengi leitað skýr­inga á odda­flugi fugla en ný­legar rann­sóknir sýna fram á að hjart­slátt­ar­tíðni þeirra í odda­flugi er lægri en þegar fugl­arnir fljúga ein­ir. Odda­flug dregur líka umtals­vert úr ­loft­móts­stöðu og þar af leið­andi eyða fugl­arnir minni orku og kom­ast þess vegna ­lengra án þess að þreyt­ast.

Að fljúga saman er betra.

Að standa saman í þreng­ingum er betra en að fljúga einn.

Það rímar ágæt­lega við það sem leið­tog­arnir þrír eru að fara að ­segja. 

„Það er svo að óvissan er mjög mik­il,“ segir Katrín. Hún­ talar rólega, allt að því var­lega, er hún hefur mál sitt. „Sögu­legt minni okk­ar ­sem hér stöndum nær ekki aftur til svip­aðra tíma. [...] Við öll sem hér búum ­finnum þetta í okkar nán­asta umhverfi, það er tóm­legt á göt­unum hérna fyrir utan­. ­Fólk heldur tveggja metra fjar­lægð á milli sín í mat­vöru­búðum og það er lang­t ­síðan að maður hefur séð fólk faðm­ast og kyss­ast á götum úti. Þessi ­sam­eig­in­legi óvinur okkar allra er ekki aðeins að hafa mikil áhrif á efna­hags­líf­ið heldur líka til­ver­una og sam­fé­lag­ið.“

Katrín segir svo ákveðið að aðgerð­irnar sem kynntar verði á fund­inum séu til næstu vikna og mán­aða en „við erum mjög ein­beitt í því að það verður gert það sem þarf að gera svo að íslenskt sam­fé­lag kom­ist óskaddað frá­ þessum hremm­ing­um.“

Þreng­ing­arnar séu þó tíma­bundnar og það sé mik­il­vægt „að ­ís­lenskt sam­fé­lag fari þannig í gegnum þær að við getum náð við­spyrnu hratt þegar að því kemur að það fari að rofa til“.

Það má ráða það af orðum hennar að póli­tískt dæg­ur­þras hef­ur nú verið lagt til hlið­ar. Hún segir  sam­stöð­una á Alþingi við afgreiðslu frum­varpa í síð­ustu viku hafa glatt sig. „Og kannski var and­inn á Alþingi lýsandi fyr­ir­ ­sam­fé­lagið allt því við höfum fundið það líka, fyrir und­ir­bún­ing þess­ara að­gerða sem kynntar eru í dag [...], að það er ríkur vilji til að standa sam­an­, að við getum leyst úr þessum málum sam­eig­in­lega og látið hvers­dags­legri ­þrætu­efni liggja á milli hluta á meðan við stöndum í þessu stríð­i.“

Kjarni aðgerð­anna er að sögn Katrínar sá að verja störf og efna­hags­líf og að tryggja afkomu fólks. Hún kynnir meðal ann­ars til sög­unn­ar ­sér­stakan barna­bóta­auka, því „við vitum það að hjá fólki sem á börn er mik­ið á­lag um þessar mundir þar sem allt venju­legt skóla­starf er úr lagi geng­ið“.

Katrín er ekki að teygja lopann. Eftir að fara yfir­ helstu efna­hags­að­gerð­irnar sem nú á að grípa til lýkur hún máli sínu á þessum orð­um:  „Heild­ar­um­svif þess­ara aðgerða eru um 230 millj­arðar króna en það jafn­gildir um átta pró­sentum af lands­fram­leiðslu. Þannig að þetta eru alveg gríð­ar­lega mikil umsvif en við teljum að aðstæður séu með slíkum hætti í efna­hags­líf­inu að þær kalli á að við bregð­umst við með sterkum hætti og sýnum það í verki að við séum reiðu­bú­in...,“ Katrín hikar eitt and­ar­tak og dregur djúpt að sér and­ann, „...til að standa með­ ­fólk­inu í land­inu. Því þess vegna erum við hér á vett­vangi stjórn­mál­anna það er af því að við viljum sýna, ekki síst þegar vá steðjar að, að við stöndum öll sam­an í þessu.“

Bjarni, óvenju brúna­þung­ur, beitir rödd­inni ákveðið frá­ ­fyrsta orði. „Þessar aðgerðir sem við kynnum hér í dag eru án hlið­stæðu. Við ­sem stöndum hér ætlum að gera okkar til að létta undir með fólki og ­fyr­ir­tækj­um. En við erum ekki ein. Það ríkir sam­staða. Hvar sem við komum eru allir til­búnir og boðnir og bún­ir; heil­brigð­is­starfs­fólk, allir í skól­un­um, ­fyr­ir­tæk­in, stjórn­völd, ríki og sveit­ar­fé­lög, Alþingi, Seðla­bank­inn. All­ir Ís­lend­ing­ar.“

Hann heldur áfram, rjóður í kinn­um, og ákveðnin eykst í rödd­inni frekar en hitt: „Þetta er tví­þætt áskor­un; heil­brigð­isvá og efna­hags­vandi. Og til að takast á við þessa áskorun þarf að vinna sam­an.“

Algjör þögn er í saln­um. Áhorf­endur heima í stofu velta ­fyrir sér: Er eng­inn þarna? Eru þau ein í saln­um, þre­menn­ing­arnir sem leiða ­flokka svo ólíka að upp­lagi að margir efuð­ust um að sam­sett rík­is­stjórn þeirra ­gæti nokkru sinni orðið að veru­leika?

Bjarni gerir örstutta hvíld á máli sínu og heldur áfram með upp­hafs­orð­u­m ­sem hann er gjarn á að grípa til opin­ber­lega: „Ég hef oft sag­t...,“ byrj­ar hann, „að við þessar aðstæður væri betra að gera meira og taka af því ­kostn­að­inn en gera of lít­ið. Vegna þess að af því gæti hlot­ist mun meira tjón en af því að hafa gert rúm­lega það sem til þurft­i.“ 

Fjár­mála­ráð­herr­ann verður svo per­sónu­leg­ur. Hann legg­ur f­ing­ur­góma beggja handa annað slagið sam­an, fingur sem hann sýndi lands­mönnum í und­ankeppni Söngvakeppni sjón­varps­ins á dög­unum að geta dansað fim­lega um pí­anó­n­ót­ur.

 „Við viljum létta á­hyggjum af fólki,“ segir hann og dregur svo djúpt að sér and­ann. „Við vilj­u­m að allir geti hugað að heilsu sinni og við viljum veita öryggi vegna fram­færslu ­fjöl­skyld­unn­ar.“

Hann lítur svo á punkt­ana fyrir framan sig og seg­ir: „Það er þess vegna sem við erum hér í dag til að kynna stærstu ein­stöku efna­hags­að­gerðir sög­unnar á Íslandi. Þetta eru afger­andi við­brögð við óvissu og ógn.“

Bjarni talar skýrt og með miklum þunga. Hann tekur hlé á máli sínu, lítur aftur niður á borðið þar sem stóri spritt­brús­inn stend­ur, lítur svo upp og seg­ir: „Við munum tryggja laun þeirra sem þurfa að fara í sótt­kví. Við viljum með þessu hvetja til réttrar breytni. Það er ekki ­sjálf­gefið án sér­stakrar trygg­ingar fyrir því að halda launum sínum að all­ir hefðu verið í stöðu til þess að taka þátt. En með þessu viljum við hjálpa fólki að taka rétta ákvörðun fyrir sam­fé­lagið allt – og fyrir sig.“

Hann hækkar svo örlítið rödd­ina er hann segir með áherslu: „Við erum að hvetja fyr­ir­tæki til að segja ekki upp fólki. Við erum að segja við ­fyr­ir­tækin í land­inu að við ætlum að standa með ykkur í gegnum þennan tíma. Hald­iði fólk­inu hjá ykkur eins langt og þið getið gengið í þeim efnum og þá mun ­rík­is­sjóður koma til aðstoð­ar.“

Með fyr­ir­greiðslu sé líka ætl­unin að koma í veg fyrir að ­fyr­ir­tæki gef­ist upp. „Með því erum við líka að tryggja að fyr­ir­tækin verð­i til­búin þegar tæki­færin gef­ist á ný. Þetta er það sem ég á við þegar ég seg­i: ­Gerum frekar meira núna en að taka skað­ann af því að gera of lít­ið.“

Hann lýkur svo máli sínu á þessum orð­um: „Þetta eru skýr skila­boð um að við ætlum öll að standa saman á erf­iðum tím­um. Við ætlum að standa með fólki og kom­ast í gegnum þetta sam­an.“

Sig­urður Ingi grípur orð Bjarna á lofti og end­ur­tekur inn­tak þeirra: „Gegnum þessa tíma komumst við ekki nema að standa öll sam­an.“

Hann er nokkuð bjart­sýnn til að byrja með, for­mað­ur­ Fram­sókn­ar­flokks­ins, og segir margt benda til að Íslend­ingar muni kom­ast hrað­ar­ og von­andi auð­veldar í gegnum far­ald­ur­inn heldur en margar aðrar þjóð­ir. „Við skulum engu að síður átta okkur á því að við erum ekki komin mjög ofar­lega í brekk­una, við eigum eftir tvær, þrjár, fjórar erf­iðar vikur í þeim slag og við þurfum að halda áfram í þess­ari sam­stöðu um að ná árangri.“

Það séu ekki síst aðgerðir ann­arra landa sem eru að hafa hér­ stór­kost­leg áhrif og af annarri stærð­argráðu en sést hafi á frið­ar­tím­um. „En við vonum engu að síður að allir kom­ist í gegnum þetta og heim­ur­inn kom­ist á eitt­hvert ról, en hann mun hins vegar aldrei verða á sama ról­inu aft­ur. Við verðum að átta okkur á því að við munum ekki leita inn í nákvæm­lega eins hag­kerfi. [...] Þetta mun breyta mörgu í sam­skiptum í heim­inum og hvernig menn munu hugs­a.“

Sig­urður minnir svo á að við erum að „kljást við eitt­hvað ­sem er lif­andi og við vitum ekki nákvæm­lega hvernig það heldur áfram að þróast, við vonum auð­vitað það besta, það stytt­ist í vor eftir mjög langan og erf­ið­an vetur sem hefur teygt á sál­ar­lífi mjög margra Íslend­inga.“

Já, vissu­lega er hún lif­andi, nýja kór­ónu­veiran sem jafn­vel undir smá­sjá lítur sak­leys­is­lega út. En er nú búin að heimta um 12.000 manns­líf um allan heim og grein­ast í 473 manns hér á landi.

Síð­ustu orð Sig­urðar Inga á fund­inum eru þau að ef far­ald­ur­inn og áhrif hans drag­ist á lang­inn „þá erum við til í að standa hér­ aftur með meiri ákvarð­anir um fleiri hluti – og ganga lengra“.

Hag­fræð­ingnum Birni Brynj­úlfi Björns­syni er svo gefið orð­ið. Hann fer vel yfir aðgerðir stjórn­valda, lið fyrir lið. Leið­tog­arnir draga sig í hlé.

Við höfum mörg hver skemmt okkur yfir því síð­ustu vik­ur, nú eða rang­hvolft aug­un­um, hversu oft ráða­menn og aðrir nota orðið „for­dæma­laus­ir ­tímar“ í tengslum við „það ástand sem nú rík­ir“.

Í dag not­aði Katrín f-orðið einu sinni.

Og Bjarni einu sinni.

Það þýðir ekki að þau hafi verið að spara stóru orð­in. Af þeim var nóg í máli þeirra á fund­in­um. Á fundi þar sem stigin voru skref sem miða að því að „verja lífs­kjör og leggja grunn að skjótum efna­hags­bata,“ eins og Björn Brynj­úlfur hag­fræð­ingur segir í lok kynn­ingar sinn­ar.

Er hann kveður og stígur af svið­inu má enn sjá fugl­ana fljúga í odda­flugi á skján­um.