Vegagerðin leggst gegn friðlýsingu Minjastofnunar Íslands við Þerney og Álfsnes, en gert er ráð fyrir því að síðari áfangi Sundabrautar liggi frá Gufunesi, um Geldingarnes, yfir Leiruvog, Gunnunes, Álfsnes og Kollafjörð.
Í bréfi sem Vegagerðin sendi Minjastofnun, og er dagsett 25. september síðastliðinn, segir að ljóst sé að veglínur Sundabrautar um Gunnunes og Álfsnes muni hafa áhrif á fornleifar. „Vegagerðin hefur leitast við að draga sem mest úr þeim áhrifum með breytingum á veglínum einstakra valkosta. Allir valkostir Sundabrautar fara að einhverjum leyti um minjasvæði Glóru, þær fornminjar eru því í hættu. Gera má ráð fyrir að gerð verði krafa um mótvægisaðgerðir við frekari undirbúning framkvæmda sem geta m.a. falist í ítarlegum fornleifarannsóknum áður en til framkvæmda kemur eins og hefðbundið er.“
Vegagerðin segir í bréfinu, sem Kjarninn hefur undir höndum, að ljóst sé að ekki verði miklir möguleikar á breytingum á veglínu Sundabrautar um Gunnunes og Álfsnes en að hún muni, í samráði við Reykjavíkurborg, skoða möguleika á að minnka áhrif á minjasvæðið við Glóru enn frekar. „Vegagerðin leggst því gegn friðlýsingunni eins og svæðið er afmarkað og skilgreint i erindi Minjastofnunar. Vegagerðin telur að með viðeigandi mótvægisaðgerðum ásamt breytingum á afmörkun svæðisins sé hægt að ná fram markmiðum friðlýsingarinnar varðandi menningar- og búsetulandslag við Þerneyjarsund. Þannig sé hægt að komast hjá því að raska áformum um lagningu Sundabrautar í samræmi við áætlanir stjórnvalda og skipulagsáætlanir Reykjavíkurborgar.“
Borgin og Vegagerðin sama sinnis
Kjarninn greindi frá því í september að að Vegagerðin hefði sent bréf til Minjastofnunar vegna málsins í byrjun þess mánaðar. Þar var áformum Minjastofnunar um friðlýsingu við Þerney og Álfsnes mótmælt, en gert er ráð fyrir að síðari áfangi Sundabrautar liggi frá Gufunesi, um Geldingarnes, yfir Leiruvog, Gunnunes, Álfsnes og Kollafjörð. Orðrétt sagði í bréfinu að friðlýsingin geti „haft veruleg áhrif á lagningu Sundabrautar“.
Í bréfinu, sem er dagsett 9. september, var kallað eftir mati stofnunarinnar á því hvort hægt sé að tryggja vernd minja á svæðinu með öðrum hætti en friðlýsingu.
Ef áform Minjastofnunar um friðlýsingu yrðu að veruleika þá myndi sú friðlýsing, að mati borgarinnar, ná yfir ætlað vegstæði Sundabrautar og setja þá framkvæmd, miðað við þá valkosti sem nú eru til skoðunar um legu hennar, í uppnám.
Minjastofnun Íslands svaraði því til að áform hennar um friðlýsingu ætti ekki að hindra lagningu Sundabrautar. Við gerð friðlýsingatillögunar, fyrr á árinu, hefði verið tekið tillit til þeirra valkosta sem lágu fyrir varðandi lagningu brautarinnar á þann hátt að friðlýsingin útilokaði ekki gerð hennar.
Nú er ljóst að Vegagerðin er að öllu leyti ósammála þeirri afstöðu og hefur formlega lagst gegn friðlýsingunni.
Sundabraut verið á dagskrá í áratugi
Áratugir eru síðan að Reykjavíkurborg og íslenska ríkið settu fyrst fram áform um að leggja Sundabraut. Vegurinn hefur raunar verið hluti af aðalskipulagi Reykjavíkurborgar frá árinu 1985 og inni á vegaskrá sem fyrirhugaður þjóðvegur frá 1995.
Í samgönguáætlun fyrir árin 2020-2034, sem samþykkt var á Alþingi í lok júní síðastliðins, er lagning Sundabrautar inni. Samhliða voru samþykkt lög sem heimil að Vegagerðin geti gert samning við einkaaðila um fjármögnun, framkvæmd, viðhald og rekstur Sundabrautar, enda er framkvæmdin ekki fjármögnuð á samgönguáætlun.
Samþykkt ofangreindra laga og samgönguáætlunar var hluti af stærra samkomulagi um að flýta samgönguframkvæmdum, meðal annars á forsendum svokallaðs samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins sem fjallar um hvernig kostnaðarskipting við stórframkvæmdir þar verður á milli ríkis og sveitarfélaganna sem mynda svæðið. Í þeim sáttmála er þó ekki talað ákveðið um Sundabraut þurfi að verða að veruleika heldur að við endanlega útfærslu framkvæmda verði „sérstaklega hugað að greiðri tengingu aðliggjandi stofnbrauta svo sem Sundabrautar inn á stofnbrautir höfuðborgarsvæðisins.“
