Fréttamaðurinn Helgi Seljan hefur farið fram á að úrskurður siðanefndar Ríkisútvarpsins frá 26. mars, í kærumáli Samherja gegn honum, verði endurupptekinn eða mögulega afturkallaður.
Krafa Helga, sem send var á siðanefndina þann 10. apríl, byggir á því að mistök siðanefndarinnar, sem úrskurðaði hann upphaflega brotlegan á grundvelli alls fimm ummæla og þar af einna sem alls ekki voru látin falla um Samherja, eigi að leiða til þess að úrskurðurinn verði tekinn upp að nýju.
Einnig hafi komið í ljós eftir að úrskurðurinn var kveðinn upp að einn þriggja nefndarmanna í siðanefndinni, Sigrún Stefánsdóttir, hafi verið vanhæf til þess að fjalla um málið vegna hagsmunatengsla við Samherja.
Heildstætt mat lagt á ummælin, líka þau brottfelldu
Í erindi Vilhjálms H. Vilhjálmssonar lögmanns Helga til siðanefndar RÚV er bent á að siðanefndin hafi komist að þeirri niðurstöðu að Helgi hefði gerst brotlegur með ummælum sínum, sérstaklega þegar þau væru saman tekin. Einnig hafi nefndin sagt að það þyrfti að skoða alvarleika brots Helga í því ljósi að um væri að ræða ítrekuð tilvik yfir langan tíma.
Af þessu sé ljóst að siðanefndin hafi lagt mat á ummælin fimm heildstætt.
Því hafi ekki verið nægilegt að leiðrétta úrskurðinn með því að fella ein ummæli sem Helgi lét falla 13. desember, um fyrirtækið Eldum rétt en ekki Samherja, á brott og láta úrskurðinn standa óbreyttan að öðru leyti, eins og gert var.
Hin brottfelldu ummæli hafi verið hluti af heildarmati siðanefndarinnar og þar með forsenda fyrir þeirri niðurstöðu að Helgi hefði gerst brotlegur við siðareglur RÚV.
Af þessu leiði að endurupptaka þurfi úrskurðinn og leggja mat á þau fjögur ummæli sem eftir standa, meðal annars á þeim grunni hvort að réttarreglur um „orðhefnd og að gjalda líkum líkt“ eigi við um tjáningu Helga, en í erindi lögmannsins segir að framganga Samherja, forsvarsmanna hans og tengdra aðila í garð Helga hafi veitt honum „rúmt svigrúm til að tjá sig og svara fyrir sig.“
Sigrún sögð hafa verið vanhæf til að taka sæti í nefndinni
Í endurupptökukröfunni segir einnig að eftir að úrskurður siðanefndarinnar var kveðinn upp hafi komið í ljós að Sigrún Stefánsdóttir, einn nefndarmanna, hafi verið vanhæf til þess að taka sæti í siðanefndinni og úrskurða í málinu vegna tengsla sinna við Samherja.
Nefndar eru tvær ástæður fyrir meintu vanhæfi Sigrúnar. Í fyrsta lagi hafi hún frá árinu 2014 starfrækt Vísindaskóla unga fólksins við Háskólann á Akureyri og sé jafnframt skólastjóri hans, samkvæmt vefvæði skólans. Á sömu heimasíðu komi fram að Samherji sé einn af styrktaraðilum skólans sem Sigrún stýrir og starfrækir.
Í öðru lagi sé Sigrún stjórnarmaður í fjölmiðlafyrirtækinu N4 á Akureyri, sem sé að hluta til í óbeinni eigu Samherja í gegnum Fjárfestingarfélagið Vör og Síldarvinnsluna. Vísað er til greinar sem Sigrún skrifaði í Kjarnann 3. apríl 2020, um styrki til einkarekinna fjölmiðla. Þar skrifaði Sigrún meðal annars að hver mánaðamót í rekstri N4 hefðu verið kvíðvænleg, vegna fjárhagsstöðu miðilsins.
Því er bætt við að það hafi því „eflaust komið sér vel fyrir rekstur N4“ að Samherji hafi keypt klukkutíma sjónvarpsþátt hjá sjónvarpsstöðinni um nýtt skip, Vilhelm Þorsteinsson EA 11, sem frumsýndur var á N4 á annan í páskum.
Samherji birti tilkynningu á vef sínum um þáttinn þann 1. apríl og bent er á að það hafi verið fimm dögum eftir að siðanefnd RÚV komst að þeirri niðurstöðu að Helgi hefði brotið gegn siðareglum með ummælum sínum um Samherja.
Af þessum ástæðum segir lögmaður Helga að taka beri kröfu um endurupptöku til greina. Eftir atvikum kunni þó að vera rétt að siðanefndin afturkalli úrskurðinn, enda sé hann ógildanlegur vegna vanhæfis eins nefndarmanns siðanefndarinnar.
