„Já, að sjálf­sögðu sýnum við leik­inn,“ segir sá sem er til svars á Ott­ers bar, sport­barnum við rætur Kololo-hæð­ar, einni af sjö slíkum sem Kampala hóf að byggj­ast á við lok nítj­ándu ald­ar. Leik­ur­inn sem um ræðir er allt að því draum­kenndur í mínum huga.

Karla­lands­lið heima­lands­ins Íslands er að fara keppa í fót­bolta við Úganda, landið sem ég hef margoft heim­sótt síð­asta ára­tug­inn og bund­ist sterkum kær­leiks­bönd­um. Lands­lið þess­ara tveggja eft­ir­lætis landa minna hafa aldrei áður att kappi. Þetta er sögu­legur við­burð­ur.

Því­lík til­vilj­un! hrópa ég nán­ast að mann­inum mínum þegar við erum lent í Úganda til þriggja mán­aða dvalar og ég heyri af hinum fyr­ir­hug­aða leik. Eftir að hafa jafnað mig á þeim dulitlu von­brigðum að leik­ur­inn færi fram í Tyrk­landi og að götur Kampala séu því ekki að fyll­ast af löndum mínum (að minnsta kosti ein stutt hlið­ar­gata) fer ég að leita log­andi ljósi að veit­inga­stað (les­ist: bar) í nágrenn­inu til að fylgj­ast með leikn­um. Ég sé fyrir mér eft­ir­vænt­ing­ar­fullt heima­fólk, klætt hinum lit­ríku lands­lið­s­treyj­um, skála í Tusker, Nile Special eða hinum íslensk ætt­aða Ban­ange-­bjór og hvetja sína menn til dáða.

Skál!

Maisha mar­efu!

Afya!

Vifi­jo!

Til að róa taug­arnar fyrir leik­inn fer ég út á svalir íbúð­ar­innar sem ég hef tekið á leigu og dáist enn einu sinni að útsýn­inu. Þarna er hún, Kampala. Borgin sem fékk nafn sitt eftir komu Breta á nítj­ándu öld. Þá voru hér að finna eft­ir­lætis veiði­lendur kon­ungs Búg­anda-­rík­is­ins sem stofnað var á 13. öld, að því er talið er, og er enn við lýði. Þetta voru heima­hagar þokka­fullra antílópa, aðal­lega af teg­und­inni impala sem á tungu heima­manna, lúganda, er empala í fleir­tölu.

Bret­arn­ir, sem þekktir voru fyrir að nefna allar koppa­grundir sem þeir fóru um eftir sínu höfði, hófu að kalla svæðið Impala-hæð­ir. Það nafn útleggst Kasozi Ka Empala á lúganda, síð­ari hlut­inn bor­inn fram Ka‘Mpala. Og þannig varð það lík­leg­ast til: Nafnið á svæð­inu sem nú er höf­uð­borg Úganda.

Kampala hefur belgst svo hratt út síð­ustu ár að nú teygir hún sig til að minnsta kosti 21 hæðar – flæðir að mestu lágreist yfir hið öld­ótta lands­lag sem þær og áður vot­lendir dal­irnir á milli þeirra mynda norðan Vikt­or­íu­vatns. Þar bland­ast saman kon­ungs­hallir og kofa­skrifli innan um rauð­brún múr­steins­hús af öllum stærðum og gerð­um. Hin áþreif­an­lega birt­ing­ar­mynd ójöfn­uð­ar. Hin ber­sýni­lega gjá milli hinna ríku og fátæku.

Þetta er græna borgin í sól­inni, eins og hún er stundum kölluð í ferða­bók­um, þótt nú á tímum liggi brúnt meng­un­ar­ský iðu­lega yfir henni í morg­un­still­unni. Græna borgin ber nefni­lega þann vafa­sama titil að vera meðal þeirra meng­uð­ustu í heimi, sú fimmta meng­að­asta í Afr­íku, segir í ein­hverjum skýrsl­um.

Brúna slæðan sem lið­ast milli hæð­anna er ofin úr ýmsu. Lík­lega má fyrst telja marg­vís­lega iðn­að­ar­starf­semi sem fer sjaldn­ast eftir þeim ströngu stöðlum sem Evr­ópu­búar þekkja. Þá loga eldar sleitu­laust í sorpi hér og hvar enda hirða þess dýr og víða almennt tak­mörk­uð. Tugir þús­unda bíla, sem margir hverjir eru komnir til ára sinna og í mis­jöfnu ástandi, losa sig við ófýsi­legar gróð­ur­húsa­loft­teg­und­ir, oft fastir tímunum saman í flóknum umferð­ar­hnútum í kyrr­viðri Kampala.

Bíl­arnir og að því er virð­ist ótelj­andi skell­inöðrur sem íbúar borg­ar­innar og gestir hennar taka sér far með til að kom­ast hratt og ódýrt á milli staða og kall­ast boda boda, aka svo um ýmsa borg­ar­hluta á hreinum og klárum mold­ar­veg­um. Hin gjöf­ula rauða jörð, sem allur gróður sem í hana er stungið virð­ist þjóta upp úr með lit­skrúð regn­bog­ans, þyrl­ast undan öku­tækj­unum og svífur um sól­baðað loft­ið.

En Vikt­or­íu­vatn­ið, Nalu­baale eins og það hefur í aldir heitið á lúganda, er líf­rænt loft­hreinsi­kerfi. Svo risa­stórt er vatnið að það hefur mikil áhrif á lofts­lag­ið, mettar það af raka og hreyfir vind og hefur sitt að segja um úrkom­una sem stundum fellur af miklum ákafa og gerir and­rúms­loftið krist­al­tært.

Þar til hið takt­fasta gang­verk borg­ar­innar spillir því á ný.

„En þetta er Afr­íka – T.I.A.,“ segir kunn­inga­kona mín sem búið hefur í heims­álf­unni í mörg ár. T.I.A. (e. This is Africa) er orða­til­tæki sem heima­menn og gestir nota um þetta gang­verk sem er um svo margt ólíkt því sem Vest­ur­landa­búar eiga að venj­ast. Hér ger­ist flest hægt. Og stundum ein­fald­lega alls ekki. Jafn­vel þótt því hafi verið lof­að. Þá er eina ráðið að yppa öxl­um, halla sér aftur og slaka á.

„Er leik­ur­inn núna?“ spyr vert­inn á Ott­ers bar þegar við loks mætum í nokkru spennu­falli eftir æsi­legt ferða­lag á boda boda sem tók annað okkar óvart lang­leið­ina til næstu borg­ar. Eða svona hér um bil.

Hann virð­ist undr­andi þar sem hann stendur fyrir innan bar­borðið og fægir glös. (Þetta er ekki skrifað til að draga upp erkitýpu af bar­þjóni. Hann er raun­veru­lega að fægja glös). Ég horfi stór­eyg á hann. Hafði talað við hann aðeins klukku­tíma fyrr. „Að sjálf­sögðu“ yrði leik­ur­inn sýndur á sjón­varps­skjá, hafði hann þá sagt. Ég finn hnút í mag­an­um. Leik­ur­inn! Leik­ur­inn minn! Móða kemur á gler­augun undan grímunni sem ég ber fyrir vit­um. Ég er farin að anda ótt og títt.

Þrír karl­menn sem sitja við bar­inn og eru að fylgj­ast með leik Túnis og Malí í Afr­íku­keppn­inni, gjóa á mig aug­um. Það er bara einn sjón­varps­skjár. Vert­inn spyr þá var­færn­is­lega hvort þeim sé sama að skipt sé um stöð. Það standi yfir leikur Íslands og Úganda.

„Íslands og Úganda?“ spyr einn þeirra og það gætir stór­kost­legrar undr­unar í rödd­inni. „Já, þetta er sögu­legur leik­ur,“ byrja ég á að útskýra nokkuð and­stutt. „Í fyrsta sinn sem ...“

Ég kemst ekki lengra. Þre­menn­ing­arnir eru allir á því að skjár­inn sé okk­ar. Lík­lega hafa þeir séð örvænt­ing­arglampann í augum mín­um.

Vert­inn tekur upp fjar­stýr­ing­una og byrjar að leita að réttri stöð. Hann flettir og flett­ir. Flettir hund­rað sinn­um.

„Ég skal athuga á hvaða stöð leik­ur­inn er sýnd­ur,“ segir einn þre­menn­ing­anna upp­örvandi þegar tvær grímur eru farnar að renna á mig. Sú þriðja enn fyrir vit­un­um.

Hann tekur upp sím­ann og rýnir í hann um stund. Fer af einni íþrótta­síð­unni á aðra. Finnur ekki stakt orð um hvar leik­ur­inn er sýnd­ur. Finnur ekki stakt orð um leik­inn yfir höf­uð. „Þeir sýna hann ekki,“ segir hann með nokk­urri með­aumk­un. Leggur sím­ann frá sér, yppir öxlum og bætir við: „T.I.A. Þetta er Afr­ík­a.“

Í stöð­unni er ekk­ert annað að gera en að slaka á. Njóta augna­bliks­ins. Hak­una matata. Horfa á leik Túnis og Malí innan um ban­ana­tré og undir djúp­grænum klif­ur­plöntum sem þekja loft bars­ins. Fylgj­ast með leik Íslands og Úganda í texta­lýs­ingu á mbl.­is.

Vegna óvissu­ferð­ar­innar á leið­inni á bar­inn höfðum við misst af fyrsta mark­inu. Það var íslenskt og kom á sjöttu mín­útu. Á þeirri 31. fær Úganda víti og skorar úr því. Staðan er 1-1.

„Er net­sam­bandið dottið út?“ hugsa ég upp­hátt er nán­ast engar færslur eru settar inn í lýs­ing­una í seinni hálf­leik nema um skipt­ing­ar. Nei, það er fullt sam­band. „Síð­ari hálf­leik­ur­inn hefur verið ansi tíð­inda­lít­ill,“ skrifar blaða­maður mbl.is loks á 67. mín­útu. Stærstu tíð­indin eru eig­in­lega þau að það er ekk­ert að frétta.

Leiknum lýkur með jafn­tefli. Það gleður mig þar sem ég gat engan veg­inn gert upp við mig með hvoru lið­inu ég ætti að halda. Áfram Úganda! hafði ég skrif­að, ósjálfrátt, í skila­boðum til félaga míns á Íslandi.

„Trön­urnar sýndu stál­taugar gegn Ísland­i,“ segir í sam­an­tekt um leik­inn á vef úganska blaðs­ins Mon­itor dag­inn eft­ir. Trana er hinn marg­liti og tign­ar­legi ein­kenn­is­fugl liðs­ins, sá hinn sami og prýðir úganska fán­ann. Trön­urnar vörð­ust vel hinni nor­rænu sókn, segir þar enn­frem­ur.

Ég fyllist stolti af mínum mönn­um. Vænt­um­þykja til tveggja heima seytlar um hverja taug.