„Við fundum ekki neitt,“ segir Þór­unn Hregg­viðs­dóttir nágranni minn. „Erum bara hér heima í algjörri slök­un, að elda og hlusta á Viku­lok­in.“

Að kvöldi 13. febr­úar sat ég úti á svölum er allt fór að skjálfa. Glerið í svala­hand­rið­inu titr­aði, fyrst í örstutta stund en svo aftur og af meiri krafti.

Þetta var kunn­ug­leg til­finn­ing. Jarð­skjálft­arnir á Reykja­nesi fyrir um ári síðan höfðu hreyft við ýmsu heima hjá mér. Gamla ljósakrónan í stof­unni hafði margoft sveifl­ast til og sömu­leiðis hafði hin 100 ára vegg­klukka sem ég tók í fóstur frá for­eldrum mínum fyrir mörgum árum tekið upp á því að slá, jafn­vel á nótt­unni. Eitt­hvað sem hún hefur harð­neitað að gera á réttum tíma lengi.

En ég er ekki heima hjá mér á Íslandi. Ég er í Úganda. Í landi þar sem eitt elsta berg í heimi hefur fund­ist, berg sem er vel yfir 2,5 millj­arða ára gam­alt. „Þetta er eld­gam­alt land,“ segir Þór­unn rétti­lega þegar ég inni hana eftir því hvort að hún hafi orðið ein­hvers vör.

„Kannski ók ein­hver á hús­ið?“ spyr ég, þótt ég telji ólík­legt að þessi titr­ingur geti verið nokkuð annað en það sem ég þekki svo vel frá Íslandi: Jarð­skjálfti.

Þór­unn, sem hefur búið hér í nokkur ár og er öllu vön, telur að titr­ingur frá tón­list úr nágrenn­inu (sem er stundum svo há að jú, hún gæti örugg­lega mælst á skjálfta­mæl­um) sé lík­leg­asta skýr­ing­in. En ég er ekki sann­færð. Fer beint á ved­ur.is eins og sannur Íslend­ing­ur. Eða reyni sem sagt að finna sam­bæri­lega úganska síðu á net­inu. Það ber ekki árang­ur. Fer rúnt á úgönsku fjöl­miðl­un­um. Ekki staf­krókur um jarð­skjálfta.

Getur það ver­ið, hugsa ég með sjálfri mér, að ein­hver hafi ekið á húsið – og þá ef til vill með tón­list­ina í botni?

En svo vakna sam­fé­lags­miðl­ar. Þó ekki fyrr en eftir fyr­ir­spurn frá Þór­unni. Og þá fæ ég grun minn stað­festan: 4,8 stiga jarð­skjálfti varð í um 200 kíló­metra fjar­lægð frá höf­uð­borg­inni Kampala.

„Hann var gríð­ar­lega sterkur hér í Fort Portal,“ skrifar Aubrey Price. „Sá stærsti sem ég hef fundið í 23 ár.“

„Ég er í Nag­uru og rúmið lék á reiði­skjálfi,“ skrifar Jar­etta Baba.

„Við sonur minn hlupum í skjól, skjálft­inn var svo sterk­ur,“ segir Jeff Cash.

Það er nefni­lega það. Eld­gamla Úganda var að hrista sig. Og skýr­ingin er ekki langt und­an. Þrátt fyrir að vera einn elsti landmassi á jörðu, þrátt fyrir að hér um slóðir hafi fyrstu menn­irnir komið fram á sjón­ar­svið­ið, eru kraftar nátt­úr­unnar svo sann­ar­lega enn að verki. Að móta og breyta heim­in­um, djúpt innan úr iðrum plánet­unnar okkar stór­feng­legu. Í þetta sinn sem betur fer án þess að valda mann­skaða eða miklu eigna­tjóni.

Um Úganda liggja tvær greinar Sigdals­ins mikla, 8.700 kíló­metra langs mis­gengis sem liggur allt frá Jórdandal í norðri, um allt Rauða­haf og í gegnum Eþíóp­íu, Ken­ía, Tansaníu og Mósam­bík í suðri. Við greinar þessar eru skjálftar ekki óal­gengir og reyndar einnig í dæld­inni sem hið víð­feðma Vikt­or­íu­vatn er í á milli þeirra.

Flestir eru þeirra litl­ir. En við Rwenzori-­fjöll­in, skammt frá landa­mær­unum að Aust­ur-­Kongó, eiga þeir það til að vera öfl­ug­ir.

Fólkið við Níl­ar­fljót hefur auð­vitað í gegnum aldir og árþús­und orðið vitni að skjálft­um. En heim­ildir um þá hafa hins vegar ekki verið skráðar nema frá blá­lokum nítj­ándu aldar eða um það leyti sem Bretar komu til Úganda og gerðu að sínu.

Sá stærsti sem stað­festar sögur fara af varð í mars árið 1966 í Toro-hér­aði. Hann var 6,6 stig og olli gríð­ar­legri eyði­legg­ingu. Um 150 manns lét­ust og um 1.300 slös­uð­ust. Árið 1994 varð svo annar stór skjálfti, 6,2 stig, í nágrenn­inu.

Land­mót­un­aröfl­in, jarð­skorpu­hreyf­ingar og eldsum­brot geta nefni­lega minnt á sig hvort sem er á hinu korn­unga Íslandi sem mynd­að­ist fyrir um 25 millj­ónum ára eða í hinu ævaforna Úganda.

Sjö eld­fjöll hafa gosið í land­inu á nútíma en ekk­ert þeirra í nokkur þús­und ár. Rwenzori-fjall­garð­ur­inn nær yfir til Aust­ur-­Kongó og þar í landi er mjög mikla eld­virkni að finna. Eld­fjöllin Nyira­gongo og Nyamuragira eru svo virk að segja má að þau séu stöðugt að. Annað þeirra gaus í fyrra.

Aust­ur-Afr­íka er undra­verður staður á jarð­ríki. Mið­baugur gengur um Úganda, sker Vikt­or­íu­vatnið ægifagra í tvennt, en á sama tíma er þar að finna jökla, m.a. í Rwenzori-­fjöll­un­um, sem þó hafa látið veru­lega á sjá síð­ustu ár. Hér er ég alltaf í yfir þús­und metra hæð, þetta er háslétta í hita­belt­inu svo lofts­lagið er ein­stak­lega milt, allan árs hring.

Og gnótt er af auð­lindum í nátt­úr­unni. Jarð­veg­ur­inn er frjó­samur og mögu­lega hentar ekk­ert svæði í víðri ver­öld betur til rækt­un­ar. Flest allt þrífst hér af bestu lyst, hvort sem það eru ávextir og græn­meti, kaffi- og kakó­baunir eða sykur­eyr.

Undir jarð­veg­in­um, í hinu millj­arða ára bergi, finn­ast eft­ir­sóttir málmar á borð við kopar og gull og hið sjald­gæfa kóbalt einnig. Þá má ekki gleyma olí­unni.

En þetta ríka land er engu að síður fátækt í þeim skiln­ingi sem flestir leggja í það orð. Námu­vinnsla er lít­il. Olía fannst í vinn­an­legu magni nýverið en stefnt er að því að flytja hana hráa út. Og land­bún­að­ur­inn sem gæti fætt 200 millj­ónir manna glímir við ýmsar hindr­anir sem finn­ast svo víða í Afr­íku: Lélega inn­viði á flestum sviðum og gam­al­dags aðferðir við ræktun sem gera það svo að verkum að afurð­irnar stand­ast oft ekki þá staðla sem mark­aðir í Evr­ópu og Banda­ríkj­unum setja.

En það eru jákvæð teikn á lofti. Fjár­fest­ingar í ýmsum geirum hafa auk­ist síð­ustu ár í nágranna­land­inu Kenía og það sama er farið að eiga sér stað í Úganda. En sagan segir okkur að til að tryggja að íbúar þessa gull­fal­lega lands njóti ágóð­ans og að hann fari ekki beint í vasa erlendra stór­fyr­ir­tækja og við­skipta­mó­gúla þarf að halda vel á spil­un­um. Og hvort mað­ur­inn með hatt­inn, Museveni for­seti sem er einn sá þaul­setn­asti í heimi, sé sá sem getur leitt þjóð­ina í átt til þeirrar vel­sældar sem hún á sann­ar­lega inni, er ekki gef­ið.

„Er þetta jarð­skjálft­i?“ spyr Ósk Sturlu­dótt­ir, sem starfar hjá Sam­ein­uðu þjóð­un­um, sam­starfs­menn sína sem hún situr með á fundi í Kampala. Það er 14. febr­úar og nákvæm­lega hálfur sól­ar­hringur lið­inn frá skjálft­anum stóra sem skók sval­irnar mín­ar. Þeir svara ját­andi. Þessi er enn stærri, 4,9 stig. En hann raskar ekki ró þeirra. Jafn­vel ekki þótt hann standi lengur yfir og að Ósk finn­ist gólfið hrein­lega ganga til. Eng­inn rífur upp sím­ann og fer á ved­ur.is þeirra Úganda­manna eða á frétta­miðl­ana.

Því svona er þetta. Einn jarð­skjálfti til eða frá, „minni­háttar hrist­ing­ur“ eins og ein­hverjir Kampala-­búar lýstu honum á sam­fé­lags­miðl­um, þenur ekki taugar fólks­ins við mið­baug. En okkur Íslend­ing­unum hér er tíð­rætt um hann.

„Fannstu skjálft­ann?“ spyr ég Þór­unni nágranna­konu mína um þann seinni. „Nei,“ segir hún og ákveð­inna von­brigða gætir í rödd­inni. „Ég var úti að elt­ast við tenn­is­bolta og fann nátt­úr­lega ekki neitt!“