Telja að upplýsingar hafi vantað í ársreikning Borgunar 2013
Matsmenn í máli Landsbankans gegn Borgun, fyrrverandi forstjóra fyrirtækisins og þeirra sem keyptu hlut bankans í Borgun árið 2014 segja að ársreikningur þess fyrir árið 2013 hafi ekki innihaldið upplýsingar um tilvist valréttar Borgunar í Visa Europe. Landsbankinn telur sig hlunnfarinn um tæpa tvo milljarða.
Matsmenn sem lögðu mat á ársreikning Borgunar hf. fyrir árið 2013 komust að þeirri niðurstöðu að upplýsingar um tilvist valréttar um kaup og sölu á eignarhlut Borgunar í Visa Europe Ltd til Visa Inc., skilmála hans og mögulegar greiðslur til Borgunar á grundvelli hans hafi verið mikilvægar við gerð, framsetningu og þar af leiðandi endurskoðun ársreiknings Borgunar árið 2013. Þá hefði Borgun átt að upplýsa um eignarhlut sinn í Visa Europe Ltd. og að félagið væri aðili að Visa Europe Ltd. í ársreikningnum.
Borgun hefði jafnframt átt að gera grein fyrir valréttinum þar í samræmi við ákvæði alþjóðlegs reikningsskilastaðals og upplýsa um óvissu um hann í skýrslu stjórnar samkvæmt lögum auk þess sem að matsmenn telja að ársreikningur Borgunar fyrir árið 2013 hafi ekki uppfyllt allar kröfur laga um ársreikninga og alþjóðlegra reikningsskilastaðla.
Þetta er meðal þess sem fram kom í matsgerð matsmanna í máli Landsbankans gegn Borgun hf., fyrrverandi forstjóra Borgunar Hauki Oddssyni, BPS ehf. og Eignarhaldsfélaginu Borgun slf. Landsbankinn stefndi þeim í janúar 2017 vegna þess að það væri mat bankans að hann hefði orðið af söluhagnaði við sölu á 31,2 prósent hlut sínum í Borgun á árinu 2014.
Matsmennirnir skiluðu matsgerð sinni 22. október 2019 og greint er frá innihaldi hennar í nýbirtum ársreikningi Landsbankans.
Hún var lögð fram við fyrirtöku í málinu í héraðsdómi 9. desember í fyrra. Við fyrirtöku málsins 24. janúar 2020 lagði Borgun og ónefndur annar stefndi fram beiðni um dómkvaðningu yfirmatsmanna.
Landsbankinn hefur ekki tilgreint þá upphæð sem hann fer fram á að fá greidda vinni hann málið en í níu mánaða uppgjöri Íslandsbanka, stærsta eiganda Borgunar, í fyrra kemur fram að mat Landsbankans á tapi sínu á sölunni sé um 1,9 milljarður króna. Landsbankinn er nánast að öllu leyti í eigu íslenska ríkisins. Því er tap hans tap skattgreiðenda.
Keypt á undirverði
Þegar Landsbankinn seldi hlut sinn í Borgun, í nóvember 2014, var kaupandinn Eignarhaldsfélagið Borgun. Kaupin áttu sér þann aðdraganda að maður að nafni Magnús Magnússon, með heimilisfesti á Möltu, setti sig í samband við ríkisbankann og falaðist eftir eignarhlutnum fyrir hönd fjárfesta. Á meðal þeirra sem stóðu að kaupendahópnum voru þáverandi stjórnendur Borgunar.
Hópurinn fékk að kaupa 31,2 prósent hlut Landsbankans á tæplega 2,2 milljarða króna án þess að hann væri settur í opið söluferli. Í fyrstu vörðu stjórnendur Landsbankans söluna og það að hluturinn hafi ekki verið boðinn út í opnu söluferli. Það breyttist þó fljótlega, sérstaklega þegar í ljós kom að á meðal eigna Borgunar var hlutur í Vísa Europe, sem var keyptur af Visa Inc. skömmu síðar. Þessi eignarhlutur var marga milljarða króna virði en hafði ekki verið metin þannig við söluna á eignarhlut Landsbankans.
Enn fremur var ekki gerður neinn fyrirvari í kaupsamningnum um viðbótargreiðslur vegna valréttar Borgunar vegna mögulegrar sölu Visa Europe til Visa Inc.
Þrír stærstu aðilarnir sem stóðu að Eignarhaldsfélaginu Borgun voru gamla útgerðarfyrirtækið Stálskip, félagið P126 ehf. (eigandi er félag í Lúxemborg og eigandi þess er Einar Sveinsson), og félagið Pétur Stefánsson ehf. (Í eigu Péturs Stefánssonar). Einhver viðskipti hafa síðan verið með hluti í Borgun frá því að Landsbankinn seldi sinn hlut.
Í nóvember 2016 birti Ríkisendurskoðun skýrslu um fjölmargar eignasölur Landsbankans á árunum 2010 til 2016 og gagnrýndi þær harðlega. Á meðal þeirra er salan á hlut í Borgun. Tíu dögum síðar var Steinþóri Pálssyni, bankastjóra Landsbankans, sagt upp störfum. Sú ákvörðun var rakin beint til Borgunarmálsins.
Haukur Oddsson, sem var forstjóri Borgunar þegar kaupin áttu sér stað og er einn þeirra sem Landsbankinn stefndi í lok árs 2016, hætti störfum hjá Borgun í október 2017. Við starfi hans tók Sæmundur Sæmundsson.
Arðgreiðslur hærri en kaupverðið
Rekstur Borgunar gekk ótrúlega vel næstu árin eftir kaupin. Hagnaður ársins af reglulegri starfsemi var undir einum milljarði króna árið 2013. Árið 2016 var hann rúmlega 1,6 milljarðar króna. En hlutdeildin í sölunni á Visa Europe skiptir auðvitað mestu máli þegar virðisaukning fyrirtækisins er metin. Hún skilaði Borgun 6,2 milljörðum króna.
Nýju eigendurnir nutu þessa. Samtals voru greiddir 7,7 milljarðar króna í arðgreiðslur til eigenda Borgunar vegna áranna 2014-2016. Ef Landsbankinn, sem er nánast að öllu leyti í eigu íslenska ríkisins, hefði haldið 31,2 prósent hlut sínum í fyrirtækinu hefði hlutdeild hans í umræddum arðgreiðslum numið 2,4 milljörðum króna.
Í ljósi þess að hlutur Landsbankans var seldur í nóvember 2014 fyrir 2.184 milljónir króna voru arðgreiðslurnar sem runnu hafa til nýrra eigenda að hlutnum frá því að hann var seldur og til loka árs 2016 218 milljónir króna fram yfir það sem greitt var fyrir hlut ríkisbankans haustið 2014. Kaupendurnir eru því þegar búnir að fá allt sitt til baka auk 218 milljóna króna og eiga enn hlutinn í Borgun.
Á árinu 2017 hagnaðist Borgun um 350 milljónir króna og eignir þess voru metnar á 31,7 milljarða króna í árslok. Bókfært eigið fé á þeim tíma var 6,8 milljarðar króna.
Stefnt að sölu fyrir sjö milljarða
Reksturinn versnaði hins vegar til muna á árinu 2018 þegar Borgun tapaði alls tæplega 1,1 milljarði króna. Hreinar rekstrartekjur fyrirtækisins rúmlega helminguðust á því ári, úr um 4,2 milljörðum króna í rúmlega tvo milljarða króna. Í ársreikningi ársins 2018 segir að tapið á því ári skýrist „fyrst og fremst af hratt minnkandi tekjum af erlendum viðskiptum hjá seljendum sem selja vöru og þjónustu eingöngu yfir internetið. Auk þess má rekja lægri hreinar þjónustutekjur til aukins kostnaðar umfram tekjur af innlendri færsluhirðingu sem skýrist fyrst og fremst drætti í innleiðingu á nýjum lögum um lækkun milligjalda. Að síðustu má nefna að hreinar þjónustutekjur hafa lækkað vegna neikvæðrar framlegðar af stórum erlendum seljenda sem félagið tók í viðskipti undir lok árs 2017.“
Stærsti eigandi fyrirtækisins er Íslandsbanki með 63,5 prósent eignarhlut. Eignarhaldsfélagið Borgun heldur enn á 32,5 prósentum og BPS ehf. á tveimur prósentum. Aðrir eigendur eiga minna. Þótt Borgun hafi ekki birt ársreikning fyrir árið 2019 kom fram í uppgjöri Íslandsbanka fyrir fyrstu þrjá ársfjórðunga síðasta árs að tap Borgunar á því tímabili hefði verið 759 milljónir króna. Eigið fé fyrirtækisins var um 6,5 milljarðar króna í lok september síðastliðins. Það kemur í ljós síðar í dag, þegar Íslandsbanki birtir uppgjör sitt fyrir allt árið 2019, hvert heildartap Borgunar í fyrra var.
Fréttablaðið greindi frá því í síðustu viku að viðræður við tvö erlend félög um kaup á öllu hlutafé í Borgun væru langt komnar og að áætlað kaupverð væri sjö milljarðar króna. Óvíst væri þó hvort bréf í Visa Inc. myndu fylgja með ef af sölunni yrði.
Ef rétt reynist mun Eignarhaldsfélagið Borgun, sem fá tæpa 2,3 milljarða króna í sinn hlut. Samanlagt myndi félagið, og eigendur þess, þá hafa rúmlega tvöfaldað fjárfestingu sína í Borgun að teknu tilliti til arðgreiðslna á rúmum fimm árum.
Lestu meira:
-
9. janúar 2023Fjármálaeftirlitið telur Íslandsbanka mögulega hafa brotið gegn lögum
-
8. janúar 2023Sautján ár á milli ráðninga á konu í forstjórastóli hjá skráðu félagi
-
7. janúar 2023Dreifing Fréttablaðsins fer úr 80 þúsund í 45 þúsund eintök á dag eftir breytingarnar
-
7. janúar 2023Tæknispá 2023: Tími gervigreindar er kominn og samfélagsmiðlar verða persónulegri
-
6. janúar 2023Tíu stærstu útgerðirnar halda á 56 prósent af öllum kvóta
-
4. janúar 2023Hálfgerð Eurovision-stigagjöf hjá matsnefnd Hörpu sögð óhefðbundin
-
4. janúar 202314 félög lækkuðu í virði en fjöldi einstaklinga sem á hlutabréf þrefaldaðist á þremur árum
-
2. janúar 2023Fréttablaðið hætt að koma inn um lúguna hjá fólki – Lestur hríðfallið og kostnaður aukist
-
1. janúar 2023Þrennt sem eykur forskot Íslands
-
30. desember 2022Verslun í alþjóðlegu umhverfi
