Sjálfstæðisflokkurinn skilgreinir sig sem flokk stöðugleika. Þótt hugmyndin á bakvið það sé fyrst og síðast sú að breyta kerfum hægt eða ekki og sýna íhaldssemi í ríkisrekstri þá virðist hún einnig eiga við fylgisþróun flokksins.
Þótt þeir dagar þar sem hann var að jafnaði með 35-40 prósent fylgi séu löngu liðnir þá mælist Sjálfstæðisflokkurinn nær ætið stærsti stjórnmálaflokkur landsins í gjörbreyttu landslagi síðustu ára og fylgi flokksins nú er nánast nákvæmlega það sama og það mældist fyrir rúmum þremur árum.
Stöðugleikinn birtist líka í því að Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, hefur nú setið á þingi í 17 ár og verið formaður hans í næstum tólf. Ekkert bendir til annars en að Bjarni ætli að leiða flokkinn í gegnum næstu kosningar en landsfundur Sjálfstæðisflokksins, sem átti að fara fram um liðna helgi, var frestað í september vegna heimsfaraldurs kórónuveiru. Hann mun fara fram á fyrri hluta næsta árs, í síðasta lagi í aprílmánuði.
Bjarni sagði í Kastljósviðtali 23. febrúar síðastliðinn að sér liði þannig að hann væri ekki búinn og að hann hefði stuðning. „Mig langar til að halda áfram, hvað getur verið meira spennandi í lífinu en að fást við það að móta framtíð lands og þjóðar og vera að leggja á borðið tillögur? Ég get ekki séð neitt annað sem gæti verið merkilegra og skemmtilegra að gera.“
Síðan þá hefur reyndar skollið á heimsfaraldur kórónuveiru og verkefni stjórnmálanna breyst verulega. Í stað þess að takast á við mjúka lendingu í efnahagsmálum er Bjarni, sem fjármála- og efnahagsráðherra, að takast á við fjárlagahalla sem er áætlaður 533 milljarðar króna samanlagt á árunum 2020 og 2021.
Eldri kjósendur hryggjarstykkið í flokknum
Sjálfstæðisflokkurinn mælist með aðeins minna fylgi en flokkurinn fékk í síðustu kosningum. Þá settu 25,3 prósent kjósenda X við D en í síðustu tveimur könnunum MMR hefur fylgið mælst 23,5 prósent. Líkt og svo oft áður þá reyndist Sjálfstæðisflokkurinn fá meira upp úr kjörkössunum en kannanir bentu til, en í tveimur könnunum í kringum kosningarnar 2017 – sem framkvæmdar voru annars vegar rétt fyrir og hins vegar rétt eftir þær – var meðaltalsfylgi flokksins 22,8 prósent.
Þegar fylgi Sjálfstæðisflokks er skoðað eftir landsvæðum kemur í ljós að það er nokkuð stöðugt á þeim flestum, þegar miðað er við meðaltal kannanna frá 2017. Flokkurinn er með aðeins sterkari stöðu nú en þá á Norðurlandi og Suðurlandi – þar sem fylgið mælist 24 prósent – og er á svipuðu róli á höfuðborgarsvæðinu, þar sem Sjálfstæðisflokkur mælist allra flokka stærstur með 24,3 prósent fylgi.
Fylgið hefur lækkað aðeins á Vesturlandi og Vestfjörðum en mesta breytingin hefur orðið á Austurlandi, þar sem stuðningur við Sjálfstæðisflokk hefur farið úr 24,1 prósent í kringum kosningarnar 2017 í 11,7 prósent að meðaltali í síðustu tveimur könnunum MMR.
Áfram sem áður er aldur ráðandi breyta í stuðningi við Sjálfstæðisflokkinn. Því eldri sem viðkomandi er, því líklegri er hann til að kjósa flokkinn. Fylgið er minnst hjá aldurshópnum 18-29 ára, þar sem 18,3 prósent aðspurðra segjast styðja flokkinn. Það er aðeins minna en haustið 2017. Fylgið hefur líka dregist saman hjá kjósendum á fertugs- og fimmtugsaldri en aukist umtalsvert hjá þeim sem eru á aldrinum 50-67 ára, úr 22,5 í 27,6 prósent. Mestur er stuðningurinn hjá 68 ára og eldri þar sem Sjálfstæðisflokkurinn er í algjörum sérflokki með 31,5 prósent fylgi.
Sú breyting hefur orðið frá 2017 að nú nýtur Sjálfstæðisflokkurinn mestra vinsælda hjá þeim sem lokið hafa háskólaprófi en fyrir rúmum þremur árum var flokkurinn stærstur hjá þeim hópi kjósenda sem hafði framhaldsskólapróf sem æðstu menntun.
Langmest fylgi hjá tekjuhæsta hópnum
Árið 2017 sýndu kannanir að því hærri sem tekjur kjósenda voru, því líklegri voru þeir til að kjósa Sjálfstæðisflokkinn. Sú staða hefur orðið enn ýktari á yfirstandandi kjörtímabili.
Fyrir rúmum þremur árum var staðan þannig að 14,7 prósent kjósenda sem voru með undir 400 þúsund krónur á mánuði í heimilistekjur studdu flokkinn. Stuðningurinn jókst síðan eftir því sem tekjurnar hækkuðu og náði hámarki hjá efsta tekjuhópnum – þeim sem er með meira en 1,2 milljónir króna í heimilistekjur – þar sem Sjálfstæðisflokkurinn naut stuðnings 29,7 prósent kjósenda.
Í dag hefur stuðningurinn hjá lægsta tekjuhópnum dregist saman og er einungis 11,9 prósent. Bæði Píratar og Samfylking mælast með meira fylgi en Sjálfstæðisflokkurinn hjá þeim tekjuhóp og Miðflokkurinn er ekki langt undan. Fylgi flokksins dregst líka saman hjá þeim sem eru með 400-799 þúsund krónur á mánuði í heimilistekjur en eykst hjá öðrum tekjuhópum, og nær hámarki hjá tekjuhæsta hópnum. Þar mælist fylgi Sjálfstæðisflokks 34,2 prósent. Enginn annar flokkur kemst nálægt því að vera svo sterkur hjá efnaðasta kjósendahópnum. Raunar eru bara tveir aðrir flokkar, Samfylking (18,6 prósent) og Viðreisn (12,5 prósent), sem mælast með meira fylgi hjá tekjuhópnum sem er með meira en 1,2 milljón krónur á mánuði en heildarfylgi.
Þegar Miðflokkurinn lækkar, þá hækkar Sjálfstæðisflokkur
Í síðustu viku, þegar MMR greindi frá niðurstöðu nýjustu könnunar sinnar á fylgi stjórnmálaflokka, vakti fyrirtækið sérstaka athygli á því í tilkynningu að stuðningur við Sjálfstæðisflokkinn sveiflist í gagnstæða átt við fylgi Miðflokksins.
Umtalsverð fylgni hefði verið þar á milli frá því að Miðflokkurinn var stofnaður árið 2017 og fyrirtækið hóf að mæla stuðning við hann.
Í könnun sem MMR birti niðurstöðuna úr 22. nóvember 2019, fyrir tæpu ári síðan, mældist Sjálfstæðisflokkurinn til að mynda með minnsta fylgi sem hann hefur nokkru sinni mælst með í könnunum fyrirtækisins, 18,1 prósent. Í sömu könnun mældist Miðflokkurinn með mesta fylgi sem hann hefur nokkru sinni mælst með, eða 16,8 prósent. Sameiginlegt fylgi flokkanna var 34,9 prósent í þeirri könnun.
Í síðustu tveimur könnunum MMR mældist Sjálfstæðisflokkurinn með 23,5 prósent fylgi, og hafði þar með bætt við sig 5,4 prósentustigum frá lágpunktinum fyrir ári síðan, og Miðflokkurinn með 10,3 prósent, og hafði tapað 6,5 prósentustigum. Samanlagt fylgi flokkanna nú er 33,8 prósent.
