Mynd: RÚV/Skjáskot bogi nils bogason
Mynd: RÚV/Skjáskot

Laun forstjóra Icelandair hækkuðu um næstum helming milli ára þrátt fyrir yfir 13 milljarða tap

Þrátt fyrir að Icelandair Group hafi tapað 13,7 milljörðum króna í fyrra hækkuðu laun forstjóra félagsins um næstum helming á árinu. Icelandair Group hefur fengið milljarða úr opinberum sjóðum til að koma sér í gegnum faraldurinn og meiri fyrirgreiðslu frá stjórnvöldum en nokkurt annað fyrirtæki á Íslandi vegna þessa.

Bogi Nils Boga­son, for­stjóri Icelandair Group, fékk 518 þús­und Banda­ríkja­dali í laun og hlunn­indi á síð­asta ára. Á árs­loka­gengi árs­ins 2021 eru það 67,5 millj­ónir króna eða 5,6 millj­ónir króna á mán­uði. Til við­bótar fékk Bogi Nils 119,6 þús­und Banda­ríkja­dali í líf­eyr­is­greiðsl­ur, eða 15,6 millj­ónir króna á ofan­greindu gengi. Það þýðir að laun, hlunn­indi og líf­eyr­is­greiðslur hans á síð­asta ári voru sam­tals 83,1 millj­ónir króna, eða rúm­lega 6,9 millj­ónir króna að með­al­tali á mán­uð­i. 

Þetta kemur fram í árs­reikn­ingi Icelandair Group sem birtur var í síð­ustu viku.

Laun Boga hækk­uðu umtals­vert milli ára. Hann var með 355 þús­und Banda­ríkja­dali í laun á árinu 2020 og fékk þá 76 þús­und Banda­ríkja­dali í líf­eyr­is­sjóðs­greiðslur frá félag­inu. Þegar þessar tölur eru umreikn­aðar í íslenskar krónur á árs­loka­gengi síð­asta árs þýða þær að laun og hlunn­indi Boga voru 46,3 millj­ónir króna á árinu 2020, eða tæp­lega 3,9 millj­ónir króna á mán­uði, og líf­eyr­is­sjóðs­greiðsl­urnar alls 9,9 millj­ónir króna. Sam­tals voru laun, hlunn­indi og líf­eyr­is­sjóðs­greiðslur Boga á árinu 2020 því 56,2 millj­ónir króna miðað við árs­loka­gengi 2021, eða 4,7 millj­ónir króna á mán­uð­i. 

Laun, hlunn­indi og líf­eyr­is­sjóðs­greiðslur Boga hækk­uðu því um 48 pró­sent, eða næstum helm­ing, í Banda­ríkja­dölum talið milli ára.

Kjarn­inn sendi fyr­ir­spurn til Icelandair Group vegna máls­ins og óskaði eftir útskýr­ingum á launa­hækkun for­stjóra. Í svari upp­lýs­inga­full­trúa félags­ins segir að breyt­ing­una megi „lang­mestu leyti rekja til þess að á árinu 2020 tók for­stjóri á sig 30 pró­sent launa­lækkun stærstan hluta árs­ins. Þess má geta í þessu sam­hengi að árs­reikn­ingur félags­ins er í USD en öll laun á Íslandi, þ.m.t. for­stjóra eru greidd í íslenskum krón­um. Með­al­gengi íslensku krón­unnar gagn­vart USD styrkt­ist á milli ára og ýkir það hækk­un­ina í árs­reikn­ingn­um.“

Gengi íslensku krón­unnar gagn­vart Banda­ríkja­dal veikt­ist um 2,5 pró­sent á síð­asta ári. 

Í skýrslu til­nefn­inga­nefndar Icelandair Group, sem var birt í Kaup­höll Íslands í gær, segir að það sé við­var­andi áhætta fyrir félagið að lyk­il­starfs­menn hætti þar sem þeir fá ekki nægi­lega vel greitt fyrir störf sín, en þrír úr fram­kvæmda­stjóri Icelandair Group hafa hætt störfum frá síð­asta aðal­fundi. Í við­tölum sem nefndin tók við stjórn­endur og stjórn­ar­menn í félag­inu kom fram að þeir teldu þörf á „sterk­ari varð­veislu­á­ætlun ásamt end­ur­skoð­uðu starfs­kjara­fyr­ir­komu­lagi æðstu stjórn­enda“.

Sagði launa­hækk­anir hér á landi „al­gjör­lega út úr kort­inu“

Bogi hefur tjáð sig um launa­mál með nokkuð afger­andi hætti á und­an­förnum árum. Í maí í fyrra var hann til að mynda gestur Dag­mála í sjón­varpi mbl.is þar sem kjara­mál voru rædd. Þar sagði Bogi meðal ann­ars: „Launa­hækk­­an­ir hér á Íslandi hafa ver­ið, leyfi ég mér að segja, al­­gjör­­lega út úr kort­inu miðað við sam­keppn­is­lönd­in. Síð­ustu tólf mán­uði hafa þetta verið ríf­­lega tíu pró­sent á árs­grund­velli meðan við erum að horfa upp á núll til tvö pró­­sent hjá sam­keppn­is­lönd­un­­um. Þannig að þetta verður alltaf mjög krefj­andi verk­efni fyr­ir ís­­lensk fyr­ir­tæki að standa í þess­­ari sam­keppni en við erum að vinna í þessu mód­eli, þessu ís­­lenska mód­eli þannig að tekju­mó­d­elið verður að end­­ur­­spegla það.“

Sum­arið 2020 stóðu yfir harðar kjara­deilur milli Icelandair Group og starfs­manna félags­ins, sér­stak­lega flug­freyja og -þjóna. Sam­stæðan fór fram á að starfs­menn að laun og rétt­indi þeirra myndu skerð­ast. Þegar að flug­freyjur og flug­þjónar höfn­uðu samn­ingi þess efnis hót­aði Icelandair að ráða starfs­fólk úr öðru stétt­ar­fé­lagi. Um samd­ist að lok­um.

Í jan­úar 2022 dæmd­i ­Fé­lags­dómur Flug­freyju­fé­lagi Íslands í vil í ágrein­ingi við Icelandair Group. Málið snérist um það hvort starfs­aldur ætti að ráða þegar Icelandair end­ur­réði flug­freyjur sem sagt var upp starfi sum­arið 2020. Icelandair sagði upp 95 pró­sent flug­freyja á meðal að á kjara­við­ræð­unum stóð og sam­kvæmt ­dómi Félags­dóms bar Icelandair að fara eftir starfs­aldri þegar félagið aft­ur­kall­aði upp­sagnir flug­freyja og flug­þjóna. Það gerði sam­stæðan ekki.

Tapað nærri 80 millj­örðum króna á fjórum árum

Icelandair Group tap­aði 13,7 millj­­örðum króna á árinu 2021 miðað við gengi krónu í lok þess árs en félagið gerir upp í Banda­­ríkja­döl­­um. Þar af tap­aði félagið 5,1 millj­­arði króna á síð­­­ustu þremur mán­uðum árs­ins. Elds­­neyt­is­verð á síð­­asta árs­fjórð­ungi árs­ins var að með­­al­tali tólf pró­­sent hærra en á þriðja árs­fjórð­ungi og 91 pró­­sent hærra en á fjórða árs­fjórð­ungi árið á undan og hafði þar af leið­andi umtals­verð áhrif á afkomu Icelandair Group. EBIT, afkoma félags­­ins fyrir fjár­­­magns­­gjöld og skatta á fjórða árs­fjórð­ungi batn­aði veru­­lega milli ára og var sú besta frá árinu 2016.

Rekstr­­ar­tap á síð­­asta ári var 17,7 millj­­arðar króna, en end­an­­legt tap dróst saman vegna þess að aðrar tekjur voru jákvæð­­ar. Þar á meðal voru sala eigna, í Iceland Tra­vel og Icelandair Hot­els, og tekju­­færsla vegna reikn­aðra vaxta á vaxta­­lausri frestun á greiðslu skatta.

Tap Icelandair Group á árinu 2020 var 51 millj­­­arður króna, árið 2019 tap­aði það 7,8 millj­­­arðar króna og á árinu 2018 var tapið um 6,8 millj­­­arðar króna. Því hefur sam­­­stæðan tapað yfir 79 millj­­­örðum króna á síð­­­­­ustu fjórum árum.

Hefur fengið millj­arða úr rík­is­sjóði til að takast á við far­ald­ur­inn

Ekk­ert eitt félag hefur fengið meiri fyr­ir­greiðslu úr hendi hins opin­bera frá því að kór­ónu­veiru­far­ald­ur­inn skall á en Icelandair Group. 

Engin sam­steypa nýtti til að mynda hluta­bóta­leið­ina af meiri krafti þegar henni var komið á í upp­hafi far­ald­urs. Alls setti Icelandair 92 pró­­­sent allra starfs­­­manna sinna í minnkað starfs­hlut­­­fall í mars 2020. Í mars og apríl það ár fengu launa­­menn hjá þeim félögum sem mynda Icelanda­ir-­­sam­­stæð­una alls um 1,1 millj­­arð króna í greiðslur frá Vinn­u­­mála­­stofnun vegna minn­k­aðs starfs­hlut­­falls. Icelandair nýtti leið­ina lengur en tölur um heild­ar­greiðslur til sam­stæð­unnar vegna þessa hafa ekki verið birt­ar.

Félagið var líka í sér­­­flokki þegar kom að því að þiggja svo­­kall­aða upp­­sagn­­ar­­styrki. Styrkirnir hjálpa fyr­ir­tækjum að segja upp fólki án mik­ils kostn­aðar fyrir þau vegna greiðslu upp­­sagn­­ar­frests. Icelandair Group, og tengd félög, hafa fengið alls 4,7 millj­­arða króna í slíka frá því í maí 2020. Alls hafa verið greiddir úr um 12,1 millj­­arðar króna í upp­sagn­ar­styrki. Það þýðir að 39 pró­­sent heild­­ar­­styrkj­anna hafa runnið til einnar fyr­ir­tækja­­sam­­stæðu, Icelandair Group.

Tekju­falls­styrkir, vaxta­laus lán og rík­is­á­byrgð

Í árs­reikn­ingi Icelandair Group vegna árs­ins 2021 segir að félagið hafi líka fengið 195,6 millj­ónir króna í tekju­falls­styrki auk þess sem sam­stæð­an 

hefur líka nýtt sér úrræði stjórn­­­valda um að fresta skatt­greiðslum og trygg­ing­­ar­gjaldi sem félagið hefur dregið af starfs­­fólki. Heild­­ar­­upp­­hæðin sem félagið hefur frestað greiðslu á er 9,3 millj­­ónir Banda­­ríkja­dala, eða 1,2 millj­­arðar króna. Þessi lán vera enga vexti en Icelandair Group reiknar þann vaxta­­kostnað sem félagið sparar sér til tekna upp á alls 365 millj­­ónir króna.

Vélar Icelandair fengu nýverið nýtt útlit.
Mynd: Icelandair/skjáskot

Til við­­bótar hefur Icelandair Group aðgengi að lána­línum upp á 22,4 millj­­arða króna. Uppi­staðan af þeirri upp­hæð var lána­lína hjá Íslands­­­banka, 65 pró­sent í eigu rík­is­ins, og Lands­­bank­­an­um, að öllu leyti í eigu rík­is­ins, sem íslenska ríkið ábyrgð­ist að 90 pró­­sent leyti. Aldrei hefur verið dregið á umræddar lána­línur og Icelandair Group til­kynnti í gær að það hefðisagt upp lána­lín­unni með rík­is­á­byrgð­inni

Sótti sér tvisvar nýtt hlutafé upp á meira en 30 millj­arða

Icelandair Group fór tví­­­vegis í hluta­fjár­­aukn­ingu eftir að kór­ón­u­veiru­far­ald­­ur­inn skall á. Félagið safn­aði alls 23 millj­­­örðum króna í útboði sem fór fram í sept­­­em­ber 2020, en við það þynnt­ust hlut­hafar niður um meira en 80 pró­sent. Stærstir í þeim hópi voru íslenskir líf­eyr­is­sjóð­ir. Almenn­ingur tók mik­inn þátt í þess­ari aukn­ingu og hlut­höfum í Icelandair Group fjölg­aði um sjö þús­und. Hlut­höfum hefur haldi áfram að fjölga síðan og um síð­ustu ára­mót voru þeir orðnir 15.287, sem er 1.779 fleiri en árið áður.

Allir sem tóku þátt í útboð­inu haustið 2020 þynnt­ust svo niður sum­arið 2021 þegar Icelandair Group gerði bind­andi sam­komu­lag við banda­ríska fjár­­­­­fest­ing­­­ar­­­sjóð­inn Bain Capi­tal um að hann keypti nýtt hlutafé í flug­­­­­fé­lag­inu. Sam­­­kvæmt sam­komu­lag­inu greiddi Bain Capi­tal 8,1 millj­­­arð króna og eign­að­ist fyrir vikið 16,6 pró­­­sent hlut í Icelandair Group. Bain Capi­tal átti 15,7 pró­­sent hlut í Icelandair Group um síð­­­ustu ára­­mót og var lang stærsti eig­andi félags­­ins.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Meira eftir höfundinnÞórður Snær Júlíusson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar