Sjálfstæðisflokkur stefnir í sögulegt afhroð en Samfylking og Píratar með pálmann í höndunum
Baráttan um borgina virðist ekki ætla að verða sérstaklega spennandi. Núverandi meirihluti mælist með þrettán borgarfulltrúa og um 55 prósent fylgi. Stærstu flokkarnir í meirihlutanum eiga aðra kosti kjósi þeir að mynda annarskonar meirihluta. Sjálfstæðisflokkurinn á enga sýnilega leið til valda í höfuðborginni. Þetta er niðurstaða nýjustu kosningaspár Kjarnans.
Sjálfstæðisflokkurinn stefnir í mesta afhroð í sögu sinni í borgarstjórnarkosningunum sem fram fara um næstu helgi. Nú, fjórum dögum áður en borgarbúar ganga að kjörkössunum, mælist fylgi flokksins í höfuðborginni 18,8 prósent í nýjustu kosningaspá Kjarnans og Dr. Baldurs Héðinssonar.
Verði það niðurstaða kosninganna á laugardag mun það verða versta niðurstaða Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórnarkosningum frá upphafi slíkra. Flokkurinn, sem fékk 30,8 prósent atkvæða í kosningunum 2018, mun tapa næstum 40 prósent kjósenda sinna milli kosninga samkvæmt niðurstöðunni og þremur borgarfulltrúum. Miðað við orð sumra frambjóðenda Sjálfstæðisflokksins í kjölfar prófkjörs hans fyrr á árinu var stefnan sett á að minnsta kosti átta borgarfulltrúa. Nú stefnir allt í að hann nái inn fimm, og sá síðasti er nokkuð tæpur inni.
>99%Dagur B. Eggertsson
>99%Heiða Björg Hilmisdóttir
>99%Skúli Þór Helgason
99%Sabine Leskopf
92%Hjálmar Sveinsson
68%Guðný Maja Riba
33%Sara Björg Sigurðardóttir
>99%Hildur Björnsdóttir
>99%Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir
>99%Kjartan Magnússon
92%Marta Guðjónsdóttir
70%Björn Gíslason
35%Friðjón R. Friðjónsson
>99%Dóra Björt Guðjónsdóttir
97%Alexandra Briem
83%Magnús Norðdahl
47%Kristinn Jón Ólafsson
>99%Einar Þorsteinsson
98%Árelía Eydís Guðmundsdóttir
86%Magnea Gná Jóhannsdóttir
51%Aðalsteinn Haukur Sverrisson
17%Þorvaldur Daníelsson
82%Þórdís Lóa Þórhallsdóttir
39%Pawel Bartoszek
87%Sanna Magdalena Mörtudóttir
47%Trausti Breiðfjörð Magnússon
11%Andrea Jóhanna Helgadóttir
67%Líf Magneudóttir
22%Stefán Pálsson
69%Kolbrún Baldursdóttir
18%Helga Þórðardóttir
36%Ómar Már Jónsson
Flokkarnir sem eru í lykilstöðu fyrir lokasprett kosningabaráttunnar eru Samfylkingin og Píratar. Stefnur þeirra eru það svipaðar, og styrkur þeirra að mælast það mikill, að borðleggjandi er að þeir muni mynda öxul í næsta meirihluta ef fram fer sem horfir.
Báðir flokkar bæta við sig fylgi milli kosningaspáa og mælast samanlagt nú með 41,1 prósent fylgi, en þeir fengu samanlagt 33,6 prósent árið 2018. Að óbreyttu verður Samfylkingin, undir forystu Dags B. Eggertssonar, stærsti flokkurinn í borginni með 24,8 prósent fylgi og sex borgarfulltrúa og Píratar þriðji stærsti flokkurinn með 16,3 prósent og fjóra menn inni. Saman ná flokkarnir tveir því tíu borgarfulltrúa eins og staðan er nú og þurfa einungis tvo til viðbótar til að mynda meirihluta.
Þessi staða felur í sér að langmestar líkur eru á því eins og er að Dagur, sem hefur verið borgarstjóri síðastliðinn átta ár og setið í borgarstjórn í tvo áratugi, verði áfram borgarstjóri Reykjavíkur.
Framsókn stefnir í endurupprisu
Sá flokkur sem mun bæta mestu við sig frá síðustu kosningum er óumflýjanlega Framsóknarflokkurinn. Hann hefur, undir forystu Einars Þorsteinssonar, mælst nokkuð stöðugt með yfir tólf prósent fylgi síðustu vikur og er nú með 12,4 prósent.
Það myndi skila þremur borgarfulltrúum og áframhaldandi upprisu Framsóknar á mölinni eftir ágætt gengi þar í þingkosningunum í fyrrahaust, en Framsókn fékk einungis 1.870 atkvæði í borgarstjórnarkosningunum fyrir fjórum árum, eða 3,2 prósent greiddra atkvæða.
Viðreisn, sem setið hefur í meirihluta í borgarstjórn á kjörtímabilinu, er sá meirihlutaflokkanna sem gengur sennilega einna síst kátur frá borði að óbreyttu. Flokkurinn fékk 8,2 prósent atkvæða árið 2018 en mælist nú með 7,4 prósent og hefur ekki farið yfir átta prósent í kosningaspá síðan um miðjan mars. Sem stendur myndi niðurstaðan duga til að halda báðum borgarfulltrúum Viðreisnar inni en Pawel Bartoszek er síðasti maður inn sem stendur, og sáralitlu munar á honum og öðrum manni Sósíalistaflokks Íslands.
Vinstri græn eru líka í miklum vanda í Reykjavík. Í þingkosningunum í haust fékk flokkurinn 14,7 og 15,9 prósent atkvæða í Reykjavíkurkjördæmunum tveimur. Þegar kemur að borgarstjórnarmálum mælist fylgi flokksins, sem leiddur er af Líf Magneudóttur, með 6,1 prósent fylgi og er langt frá því að ná öðrum manni á lista inn. Það er vissulega skárri niðurstaða en Vinstri græn fengu 2018, þegar einungis 4.6 prósent kjósenda kusu flokkinn, en langt frá því sem stefnt var að.
Annar maður Sósíalistaflokksins næstur inn
Af smærri flokkunum í minnihluta borgarstjórnar getur Sósíalistaflokkur Íslands best við unað. Samkvæmt nýjustu kosningaspánni fengi hann 7,2 prósent atkvæða sem yrði bæting frá þeim 6,4 prósent sem hann fékk fyrir fjórum árum. Sanna Magdalena Mörtudóttir er örugg inni og Trausti Breiðfjörð Magnússon, annar maður á lista, er næsti maður inn samkvæmt spánni. Hann er farinn að anda allverulega ofan í hálsmálið á öðrum manni Viðreisnar og fimmta manni Sjálfstæðisflokks.
Flokkur fólksins siglir nokkuð lygnan sjó með 4,9 prósent fylgi. Það er aðeins meira en hann fékk 2018, þegar 4,3 prósent kusu flokkinn, og myndi að óbreyttu tryggja Kolbrúnu Baldursdóttur áframhaldandi veru í borgarstjórn. Miðflokkurinn virðist hins vegar heillum horfinn og með 1,9 prósent fylgi fjórum dögum fyrir kosningar virðast líkur hans á að ná inn manni nánast engar.
Alls segjast 0,2 prósent kjósa önnur framboð en ofangreind. Þau tvö sem eru óupptalin en verða á kjörseðlinum heita Reykjavík, besta borgin og Ábyrg framtíð.
Góðar líkur á þriggja flokka meirihluta
Kosningaspáin reiknar líka út líkurnar á meirihlutum í borginni. Líkurnar eru fengnar með því að framkvæma 100 þúsund sýndarkosningar. Í hverri sýndarkosningu er vegið meðaltal þeirra skoðanakannana sem kosningaspáin nær yfir hverju sinni líklegasta niðurstaðan en sýndarniðurstaðan getur verið hærri eða lægri en þetta meðaltal og hversu mikið byggir á sögulegu fráviki skoðanakannana frá úrslitum kosninga.
Líkurnar á því að sitjandi meirihluti haldi mælast nú 83 prósent og hafa ekki mælst meiri í kosningaspám í aðdraganda komandi kosninga. Til samanburðar voru líkurnar á því að meirihlutinn héldi 47 prósent um miðjan mars.
Ef vilji er til þess að fá meiri vinstriáhrif á meirihlutann væri hægt að skipta út Viðreisn fyrir Sósíalistaflokk Íslands án þess að líkurnar á því að hægt yrði að mynda meirihluta breyttust neitt. Þær yrðu áfram 83 prósent.
Ef Vinstri grænum yrði skipt út fyrir Framsókn fara líkurnar hins vegar upp í 97 prósent. Athyglisvert er að sá möguleiki er orðinn afar raunhæfur að hægt verði að mynda þriggja flokka stjórn Samfylkingar, Pírata og Framsóknarflokks sem hefði þrettán borgarfulltrúa á móti tíu fulltrúum hinna flokkanna. Líkurnar á því að hægt veðri að mynda þann meirihluta eru nú 85 prósent. Litlar líkur, 17 prósent, eru á því að Samfylkingin og Píratar nái nægjanlegu fylgi til að mynda tveggja flokka meirihluta.
Sjálfstæðisflokkurinn batt mestar vonir við að hann gæti myndað meirihluta með Framsóknarflokki og einum til eftir kosningarnar. Líkurnar á því að þessir tveir flokkar gætu tekið Miðflokkinn með sér í meirihlutasamstarf mælast nú núll prósent og líkurnar á því að þeir næðu meirihluta með Flokki fólksins mælast eitt prósent. Ef Viðreisn færi með þeim í staðinn fara líkurnar upp í fjögur prósent.
Vert er að taka fram að oddvitakappræður í Reykjavík fara fram næstkomandi föstudag á RÚV. Þar fá oddvitarnir loka tækifæri til að breyta stöðunni.
Kannanir í nýjustu kosningaspá fyrir borgarstjórnarkosningar 14. maí:
- Þjóðarpúls Gallup 14. mars. – 10. apríl (11,0 prósent)
- Skoðanakönnun Prósents 13. - 26. apríl (21,0 prósent)
- Skoðanakönnun Maskínu 8. apríl – 2. maí (21,6 prósent)
- Skoðanakönnun Prósents 4. - 9. maí (46,4 prósent)
Hvað er kosningaspáin?
Fyrir hverjar kosningar um allan heim birta fjölmiðlar gríðarlegt magn af upplýsingum. Þessar upplýsingar eru oftar en ekki tölfræðilegar, byggðar á skoðanakönnunum þar sem fólk hefur verið spurt hvernig það upplifir stjórnmálin og hvað það getur ímyndað sér að kjósa. Stjórnmálafræðingar og fjölmiðlar keppast svo við að túlka niðurstöðurnar og veita almenningi enn meiri upplýsingar um stöðuna í heimi stjórnmálanna.
Allar þessar kannanir og allar mögulegar túlkanir á niðurstöðum þeirra kunna að vera ruglandi fyrir hinn almenna neytanda. Einn kannar skoðanir fólks yfir ákveðið tímabil og annar kannar sömu skoðanir á öðrum tíma og með öðrum aðferðum. Hvor könnunin er nákvæmari? Hverri skal treysta betur? Svarið er oftar en ekki óljóst því vandinn er að hinn almenni kjósandi hefur ekki forsendur til að meta áreiðanleika hverrar könnunar.
Lestu meira um komandi borgarstjórnarkosningar:
-
21. desember 2022Kosningastjóri Samfylkingarinnar nýr aðstoðarmaður borgarstjóra
-
3. nóvember 2022Framsókn og Vinstri græn hafa tapað um átta prósentustigum af fylgi frá síðustu kosningum
-
31. ágúst 2022Vegglistaverk Libiu og Ólafs þótti óleyfilegur kosningaáróður í Hafnarfirði
-
20. ágúst 2022Laun 30 dýrustu bæjarstjóranna voru samtal 698 milljónir króna í fyrra
-
12. ágúst 2022Hildur varði 9,3 milljónum í prófkjörsslaginn og átti eina og hálfa milljón afgangs
-
11. ágúst 2022Hildur skilaði uppgjöri vegna prófkjörs í gær
-
6. júlí 2022Vigdís Hauksdóttir vill verða bæjarstjóri
-
18. júní 2022Flokkurinn sem útilokaði sjálfan sig
-
8. júní 2022Dagur ógnar
-
7. júní 2022Næstum fjórum af hverjum tíu kjósendum Framsóknar líst illa á samstarfið í borginni
