Stríðið í Alvogen: Morðhótanir, ofbeldi og misnotkun á fjölmiðlum
Einn nánasti samstarfsmaður Róberts Wessman hefur stigið fram sem uppljóstrari og gert stjórn lyfjafyrirtækisins Alvogen grein fyrir ýmiskonar ósæmilegri hegðun forstjóra þess. Mennirnir tveir hafa staðið þétt saman í 18 ár í gegnum allskyns storma þar sem uppljóstrarinn, Halldór Kristmannsson, hefur varið Róbert af hörku. Nú er staðan önnur og fyrrverandi samherjar eru skyndilega orðnir hatrammir andstæðingar.
Stormur geisar innan íslensku lyfjafyrirtækjanna Alvogen og Alvotech eftir að einn nánasti samstarfsmaður forstjóra þeirra, Róberts Wessman, steig fram sem uppljóstrari og lagði fram gögn sem sýna fram á ósæmilega hegðun forstjórans yfir margra ára tímabil.
Uppljóstrunin kemur á afar viðkvæmum tíma fyrir fyrirtækin. Alvogen hefur ekki gengið sem skyldi. Í febrúar lok breytti lánshæfismatsfyrirtækið Moody’s til að mynda horfum Alvogen í Bandaríkjunum úr stöðugum í neikvæðar og vísaði til þess að endurfjármögnunaráhætta félagsins hefði aukist. Ólíklegt væri markmið þess um að ná skuldum undir fimmfaldri EBITDA á þessu ári muni nást.
Stóri lottóvinningurinn í samstæðunni er því Alvotech, sem ætlar að setja á markað samheitalyf innan tveggja ára og hefur byggt lyfjaverksmiðju í Vatnsmýrinni. Í nýlegu viðtali við Kastljós hélt Róbert því fram að útflutningstekjur fyrirtækisins muni nema um 20 prósentum vergrar landsframleiðslu innan fárra ára.
Stærsti hluthafinn í Alvotech er Aztiq Pharma, sjóður sem er undir stjórn Róberts. Í fyrirtækjaskrá er Róbert skráður óbeinn endanlegur eigandi að 38,6 prósent hlut í Alvotech, sem gefur til kynna að það sé eignarhluturinn sem hann stýrir. Næst stærsti hluthafinn er svo áðurnefnt Alvogen, sem er í meirihlutaeigu alþjóðlegu fjárfestingarsjóðanna CVC Capital Partners og Temasek. Róbert á svo óbeint um fimmtung í Alvogen í gegnum áðurnefnt Aztiq Pharma.
Stefnt er að skráningu Alvotech í kauphöll í Hong Kong síðar á þessu ári eða að skráningu í Bandaríkjunum í gegnum sameiningu við annað lyfjafyrirtæki, samkvæmt heimildum Kjarnans.
Alvotech vantar hins vegar fjármagn til að geta starfað fram að þessum tímamótum og hefur ekki getað sótt það fjármagn alþjóðlega. Þess vegna hafa forsvarsmenn fyrirtækisins komið „heim“ í leit að peningum.
Í síðustu viku greindi Fréttablaðið frá því að Alvotech hafi alls náð að sækja sér um 100 milljónir dala, um 12,7 milljarða króna, í nýtt hlutafé á undanförnum fjórum mánuðum. Síðast bættust TM, fjárfestingarfélagið Hvalur og tveir sjóðir Stefnis, sjóðstýringarfyrirtækis Arion banka, í hópinn.
Hneyksli á færibandi á versta tíma
Vegna viðkvæmrar stöðu mála þá má Alvogen/Alvotech illa við því að lenda í hringiðju hneykslismála. Það er þó nákvæmlega það sem hefur gerst. Fyrst stefndi bandarískt lyfjafyrirtæki, AbbVie, Alvotech og segir að það hafi stolið trúnaðarupplýsingum úr sínum herbúðum. Sagt var frá stefnunni í síðustu viku. Alvotech hafnaði málatilbúnaðinum í yfirlýsingu og ásakaði AbbVie um „ljótan leik.“
Í morgun steig svo fram áðurnefndur uppljóstrari. Hann heitir Halldór Kristmannsson og hefur gætt hagsmuna Róberts Wessman í 18 ár, fyrst sem upplýsingafulltrúi Actavis þegar Róbert var þar forstjóri, og síðustu árin sem framkvæmdastjóri í Alvogen/Alvotech samstæðunni. Líklega eru fáir, ef einhverjir, sem vita meira um starfshætti, fjármál og hegðun Róberts Wessman á síðustu tæpu tveimur áratugum en Halldór, enda hefur hann haft það meginhlutverk að slökkva elda og mála upp jákvæða ímynd af forstjóranum.
Í fyrrahaust slettist upp á milli mannanna tveggja og Halldór vék úr starfi. Þann 20. janúar sendi hann erindi til stjórnar þar sem hann kvartaði yfir hegðun Róberts og lýsti ýmiskonar athæfi hans.
Málið hefur nú tekið á sig alþjóðlega mynd, en Bloomberg greindi frá því fyrr í dag.
Deilur og morðhótanir
Á þeim tíma sem Halldór hefur starfað með Róberti hefur ýmislegt gengið á. Róbert hefur til að mynda staðið í deilum við Björgólf Thor Björgólfsson, fyrrverandi aðaleiganda Actavis, árum saman sem hafa tekið á sig allskyns, og stundum súrrealískar, myndir. Þeir hafa tekist á um hvort Róbert hafi verið rekinn frá Actavis í ágúst 2008 eða hvort hann hafi einfaldlega hætt störfum vegna þess að hann hefði verið „kominn með upp í kok“ af því að vinna með Björgólfi.
Róbert og viðskiptafélagi hans, Árni Harðarson, fjármögnuðu til að mynda hópmálsókn á hendur Björgólfi Thor sem fyrrverandi hluthafar í Landsbanka Íslands réðust í. Málinu var vísað frá.
Björgólfur Thor stefndi á móti bæði Róberti og Árna fyrir að hafa á ólögmætan hátt dregið að sér fjórar milljónir evra frá sér og nýtt í eigin þágu. Krafðist Björgólfur þess að fá greiddar tvær milljónir evra í skaðabætur vegna málsins. Hæstiréttur sýknaði Róbert og Árna af kröfunum árið 2017.
Þegar málarekstur skaðabótamálsins stóð yfir í Héraðsdómi Reykjavíkur í janúar 2016 bar Mark Keatly, fyrrverandi fjármálastjóri Actavis, vitni fyrir hönd Björgólfs Thors. Á þeim tíma rak Keatly ráðgjafafyrirtæki með Claudio Albrecht, fyrrverandi forstjóri Actavis. Stundin greindi frá því í dag að Róbert hefði reynt að hringja í Keatly eftir að vitnisburði hans lauk og í kjölfarið sent mönnunum tveimur alls 33 smáskilaboð á innan við sólarhring þar sem hann hótað meðal annars að drepa Keatly, að hann myndi vinna þeim og fjölskyldu þeirra skaða.
Róbert gengst við því að hafa sent skilaboðin og upplýsingafulltrúi hans, Lára Ómarsdóttir, segir hann hafa beðist afsökunar á þeim og sjái eftir að hafa sent skilaboðin.
Gerendur á bakvið tjöldin í íslensku fjölmiðlaumhverfi
Pissukeppnin milli Róberts og Björgólfs Thors teygði sig líka inn í íslenskt fjölmiðlaumhverfi, og sýndi svart á hvítu hversu óheilbrigð staða þess er orðin þegar flestir fjölmiðlar landsins eru háðir fyrirgreiðslu milljarðamæringa til að halda sér á floti.
Stutta sagan er sú að Róbert Wessman tók þátt í fjármögnun á fjölmiðlaveldi Björns Inga Hrafnssonar undir hatti Pressunar, sem reis hæst á árunum 2014 til 2017 með fjölmörgum yfirtökum á öðrum fjölmiðlum. Reksturinn gekk hörmulega og útheimti sífellt meira fé. Það leiddi til þess að í apríl 2017 var tilkynnt um að hlutafé Pressunnar yrði aukið um 300 milljónir króna og að samhliða myndi Björn Ingi stíga til hliðar.
Sá aðili sem ætlaði að koma með mest fé inn í reksturinn var Fjárfestingafélagið Dalurinn, félag í eigu Róberts Wessman, Árna Harðarsonar og þriggja annarra manna, sem höfðu áður lánað Birni Inga.
Viðmælandi Kjarnans sem kom að þessari fjárfestingu lýsti henni þannig að þegar hópurinn hafi „kíkt undir húddið“ hafi komið í ljós að ekkert virkaði og staðan var miklu verri en þeim hafði verið talið trú um. Árni Harðarson lýsti því síðar í yfirlýsingu að Björn Ingi hefði hótað sér þegar Dalurinn „vildi ekki setja meiri pening í að bjarga illa reknum einkabanka hans í formi Pressunnar og[...]þegar Dalurinn vildi ekki láta hann fá hlutafé sitt í Pressunni eftir að hann seldi allar eigur þess (fyrir það átti m.a. að greiða með steikum á Argentínu fyrir 6 milljónir króna).“
Mikið tap á Mannlífi
Þegar Dalurinn vildi bakka út úr því að setja meira fé í rekstur Pressuveldisins gerðist það að Sigurður G. Guðjónsson hæstaréttarlögmaður steig fram og keypti flesta lykilmiðla Pressusamstæðunnar með hlutafjáraukningu, meðal annars DV og tengda miðla. Forsvarsmenn Dalsins sögðu að þeir hefðu ekki vitað um þennan gjörning fyrr en hann var afstaðinn. Verið væri að selja undan þeim eignir sem þeir ættu með réttu.
Mörgum árum síðar greindi Kjarninn frá því að þau kaup, og rekstur miðlanna næstu ár á eftir, hefðu verið fjármögnuð af Björgólfi Thor, sem lánaði að minnsta kosti 920 milljónir króna til verksins á tveimur árum.
Dalurinn sat eftir með fjölmiðlafyrirtækið Birting eftir þessar deilur og árið 2018 var eignarhaldið á því fært að öllu leyti yfir til Halldórs Kristmannssonar. Fyrir lá þó að Róbert fjármagni áfram gríðarlegan taprekstur þess, sem stafaði aðallega af útgáfu fríblaðsins Mannlífs. Alls tapaði Birtingur 553 milljónum króna frá 2017 og út 2019. Útgáfu Mannlífs sem fríblaðs var hætt í fyrra og Birtingur var seldur til nýs eiganda. Mannlífshluti útgáfunnar er nú einungis á netinu og aðallega í eigu Reynis Traustasonar.
Reynt að hafa áhrif á fjölmiðla til að koma höggi á menn
Kjarninn hefur rætt við fjölmarga aðila í dag sem hafa staðfest það sem þeir telja tilraunir Róberts til að reyna að hafa óeðlileg áhrif á fréttaflutning miðla sem hann kom að, með það fyrir augum að koma höggi á fólk sem hann taldi sig sökótt við.
Halldór sendi frá sér yfirlýsingu í morgun þar sem hann tjáði sig um þessar tilraunir og hvernig hann var beittur óeðlilegum þrýstingi til að koma höggi á óvildarmenn Róberts, sem hann bar þungum sökum. Þar sagðist Halldór hafa talið „fulla ástæðu til þess að setja fótinn niður og tjáði Róbert ítrekað, að ég myndi ekki beita mér fyrir því að koma höggi á umrædda aðila í fjölmiðlum og vega beinlínis að æru og mannorði þeirra, eins og hann vildi. Ég var um tíma útgefandi Mannlífs, sem Róbert fjármagnaði og átti, en þar myndaðist til að mynda mikill ágreiningur um ritstjórnarstefnu og sjálfstæði. Úr þessu skapaðist vaxandi ósætti okkar á milli, sem gerði það að verkum að ég steig nauðbeygður til hliðar tímabundið, og upplýsti stjórnir fyrirtækjanna um málavexti. Ég vil standa vörð um ákveðin siðferðisleg gildi, og lét því ekki hagga mér í þessum málum.“
Vildi umfjöllun um ríkislögreglustjóra
Annar maður sem Róbert og Árni stóðu í deilum við er Matthías Johannessen. Deilurnar snerust um að mennirnir þrír og einn til, Magnús Jaroslav Magnússon, keyptu saman fjárfestingafélagið Aztiq Pharma Partners sem átti í gegnum dótturfélög 30 prósent hlut í lyfjafyrirtækinu Alvogen. Róbert átti langstærstan hluta í félaginu, eða um 94 prósent. Hinir mennirnir áttu tvö prósent hver. Sumarið 2010 var eign Aztiq Pharma Partners í Alvogen seld til annars félags á nafnvirði. Það félag var í eigu Árna Harðarsonar. Matthías taldi að með þessu hefðu hinir mennirnir þrír hlunnfarið sig á saknæman og ólöglegan hátt, stefndi þeim og fór fram á að þeir greiddu sér 3,1 milljarð króna. Varakrafa hans hljóðaði upp á 640 milljónir króna og lauk málarekstrinum með því að Hæstiréttur féllst á hana, auk dráttarvaxta, í febrúar 2018.
Kjarninn hefur heimildir fyrir því að Róbert hafi þrýst á að fjallað yrði með neikvæðum hætti um Harald Johannessen, þáverandi ríkislögreglustjóra og föður Matthíasar, í Mannlífi á árinu 2019.
Í yfirlýsingu sinni í morgun greindi Halldór einnig frá því að hann hefði orðið persónulega fyrir líkamsárás úr hendi Róberts og orðið vitni af annarri, þegar hann var undir áhrifum áfengis á viðburðum fyrirtækisins erlendis. „Þegar ég síðar nefndi þetta við Róbert sagðist hann hafa verið að grínast og við hefðum verið í kýlingaleik. Ég var beinlínis kýldur kaldur í andlitið án fyrirvara í vitna viðurvist. Mér var augljóslega ekki skemmt, og hef ekki orðið var við það almennt séð að forstjórar fari í kýlingaleiki við samstarfsmenn,“ sagði Halldór í yfirlýsingu sinni.
Ekkert að sjá hér
Fyrir tæpri viku síðan sendi stjórn Alvogen frá sér yfirlýsingu þar sem greint var frá því því að kvartað hefði verið yfir hegðun Róberts. Þar sagði að óháð nefnd hefði verið sett á fót til að kanna innihald kvörtunarinnar og Róbert sagt sig frá störfum fyrir Alvogen á meðan að sú athugun fór fram.
Erlend lögfræðistofa, White & Case, var fengin til að fara yfir kvartanir Halldórs og íslenska lögmannsstofan Lex veitti ráðgjöf. Samkvæmt upplýsingum Kjarnans hefur erlenda lögfræðistofan unnið áður fyrir Alvogen og suma eigendur þess. Rannsóknin stóð yfir í átta vikur og samkvæmt yfirlýsingu Alvogen var niðurstaðan sú að efni kvartanna ætti sér enga stoð. „Ekkert bendir til þess að starfshættir Róberts Wessman séu þess eðlis sem greint er frá í bréfinu og engin ástæða er til þess að aðhafast neitt vegna þessa máls.“
Í ljósi þess að upplýsingafulltrúi Róberts hefur í dag viðurkennt við Stundina að hann hafi sent morðhótanir á fyrrverandi stjórnendur Actavis er ljóst að efni kvörtunar Halldórs á sér hið minnsta þá stoð.
Vildi fá starfið sitt aftur og að Róbert yrði rekinn
Eftir að Halldór steig fram opinberlega í morgun sendi Róbert Wessman svo frá sér aðra yfirlýsingu. Þar sagði að það væri augljóst að ásakanir Halldórs um ofbeldi, morðhótanir og skipulagðar rógsherferðir, væru lagðar fram í fjárhagslegum tilgangi.
Kjarninn hefur undir höndum bréf frá lögmannsstofu í Boston sem starfar fyrir Halldór Kristmannsson sem sent var 15. mars síðastliðinn vegna málsins þar sem lögð er til sátt í málinu. Þar kemur skýrt fram að Halldór sækist ekki eftir neinum fjárhagslegum ávinningi frá Alvogen heldur byggi kvörtun hans á siðferðislegri afstöðu. Hann áskilur sér hins vegar rétt til þess að stefna Róberti persónulega þrátt fyrir að sátt náist á milli hans og fyrirtækisins.
Í sáttaboði Halldórs felst að hann vill fá gamla starfið sitt aftur og að Róberti verði gert að víkja sem forstjóra Alvogen. Á móti muni Halldór falla frá öllum fjárkröfum sem hann gæti átt á hendur Alvogen eða Alvotech og skrifa undir trúnaðarsamkomulag.
Lestu meira:
-
9. janúar 2023Fjármálaeftirlitið telur Íslandsbanka mögulega hafa brotið gegn lögum
-
8. janúar 2023Sautján ár á milli ráðninga á konu í forstjórastóli hjá skráðu félagi
-
7. janúar 2023Dreifing Fréttablaðsins fer úr 80 þúsund í 45 þúsund eintök á dag eftir breytingarnar
-
7. janúar 2023Tæknispá 2023: Tími gervigreindar er kominn og samfélagsmiðlar verða persónulegri
-
6. janúar 2023Tíu stærstu útgerðirnar halda á 56 prósent af öllum kvóta
-
4. janúar 2023Hálfgerð Eurovision-stigagjöf hjá matsnefnd Hörpu sögð óhefðbundin
-
4. janúar 202314 félög lækkuðu í virði en fjöldi einstaklinga sem á hlutabréf þrefaldaðist á þremur árum
-
2. janúar 2023Fréttablaðið hætt að koma inn um lúguna hjá fólki – Lestur hríðfallið og kostnaður aukist
-
1. janúar 2023Þrennt sem eykur forskot Íslands
-
30. desember 2022Verslun í alþjóðlegu umhverfi