svarthvittalvogen.jpg

Stríðið í Alvogen: Morðhótanir, ofbeldi og misnotkun á fjölmiðlum

Einn nánasti samstarfsmaður Róberts Wessman hefur stigið fram sem uppljóstrari og gert stjórn lyfjafyrirtækisins Alvogen grein fyrir ýmiskonar ósæmilegri hegðun forstjóra þess. Mennirnir tveir hafa staðið þétt saman í 18 ár í gegnum allskyns storma þar sem uppljóstrarinn, Halldór Kristmannsson, hefur varið Róbert af hörku. Nú er staðan önnur og fyrrverandi samherjar eru skyndilega orðnir hatrammir andstæðingar.

Stormur geisar innan íslensku lyfja­fyr­ir­tækj­anna Alvogen og Alvot­ech eftir að einn nán­asti sam­starfs­maður for­stjóra þeirra, Róberts Wess­man, steig fram sem upp­ljóstr­ari og lagði fram gögn sem sýna fram á ósæmi­lega hegðun for­stjór­ans yfir margra ára tíma­bil. 

Upp­ljóstr­unin kemur á afar við­kvæmum tíma fyrir fyr­ir­tæk­in. Alvogen hefur ekki gengið sem skyldi. Í febr­úar lok breytti láns­hæf­is­­mats­­fyr­ir­tækið Moo­dy’s til að mynda horf­um Al­vo­gen í Banda­­ríkj­un­um úr stöð­ugum í nei­­kvæðar og vís­aði til þess að end­­ur­fjár­­­mögn­un­­ar­á­hætta fé­lags­ins hefði auk­ist. Ólík­legt væri mark­mið þess um að ná skuld­um und­ir fimm­faldri EBITDA á þessu ári muni nást.

Stóri lottó­vinn­ing­ur­inn í sam­stæð­unni er því Alvot­ech, sem ætlar að setja á markað sam­heita­lyf innan tveggja ára og hefur byggt lyfja­verk­smiðju í Vatns­mýr­inni. Í nýlegu við­tali við Kast­ljós hélt Róbert því fram að útflutn­ings­­tekjur fyr­ir­tæk­is­ins muni nema um 20 pró­­sentum vergrar lands­fram­­leiðslu innan fárra ára.

Stærsti hlut­haf­inn í Alvot­ech er Aztiq Pharma, sjóður sem er undir stjórn Róberts. Í fyr­ir­tækja­­skrá er Róbert skráður óbeinn end­an­­legur eig­andi að 38,6 pró­­sent hlut í Alvot­ech, sem gefur til kynna að það sé eign­­ar­hlut­­ur­inn sem hann stýr­­ir. Næst stærsti hlut­haf­inn er svo áður­nefnt Alvogen, sem er í meiri­hluta­eigu alþjóð­legu fjár­fest­ing­ar­sjóð­anna CVC Capi­tal Partners og Tema­sek. Róbert á svo óbeint um fimmt­ung í Alvogen í gegnum áður­nefnt Aztiq Pharma.

Auglýsing

Stefnt er að skrán­ingu Alvot­ech í kaup­höll í Hong Kong síðar á þessu ári eða að skrán­ingu í Banda­ríkj­unum í gegnum sam­ein­ingu við annað lyfja­fyr­ir­tæki, sam­kvæmt heim­ildum Kjarn­ans. 

Alvot­ech vantar hins vegar fjár­magn til að geta starfað fram að þessum tíma­mótum og hefur ekki getað sótt það fjár­magn alþjóð­lega. Þess vegna hafa for­svars­menn fyr­ir­tæk­is­ins komið „heim“ í leit að pen­ing­um.

Í síð­ustu viku greindi Frétta­­blaðið frá því að Alvot­ech hafi alls náð að sækja sér um 100 millj­­ónir dala, um 12,7 millj­­arða króna, í nýtt hlutafé á und­an­­förnum fjórum mán­uð­­um. Síð­­­ast bætt­ust TM, fjár­­­fest­ing­­ar­­fé­lagið Hvalur og tveir sjóðir Stefn­is, sjóð­­stýr­ing­­ar­­fyr­ir­tækis Arion banka, í hóp­inn.  

Hneyksli á færi­bandi á versta tíma

Vegna við­kvæmrar stöðu mála þá má Alvogen/Al­vot­ech illa við því að lenda í hring­iðju hneyksl­is­mála. Það er þó nákvæm­lega það sem hefur gerst. Fyrst stefndi banda­rískt  lyfja­fyr­ir­tæki, AbbVie, Alvot­ech og segir að það hafi stolið trún­að­ar­upp­lýs­ingum úr sínum her­búð­um. Sagt var frá stefn­unni í síð­ustu viku. Alvot­ech hafn­aði mála­til­bún­að­inum í yfir­lýs­ingu og ásak­aði AbbVie um „ljótan leik.“

Höfuðstöðvar Alvogen/Alvotech í Vatnsmýrinni í Reykjavík.
Mynd: Aðsend

Í morgun steig svo fram áður­nefndur upp­ljóstr­ari. Hann heitir Hall­dór Krist­manns­son og hefur gætt hags­muna Róberts Wessman í 18 ár, fyrst sem upp­lýs­inga­full­trúi Act­a­vis þegar Róbert var þar for­stjóri, og síð­ustu árin sem fram­kvæmda­stjóri í Alvogen/Al­vot­ech sam­stæð­unni. Lík­lega eru fáir, ef ein­hverj­ir, sem vita meira um starfs­hætti, fjár­mál og hegðun Róberts Wessman á síð­ustu tæpu tveimur ára­tugum en Hall­dór, enda hefur hann haft það meg­in­hlut­verk að slökkva elda og mála upp jákvæða ímynd af for­stjór­an­um. 

Í fyrra­haust slett­ist upp á milli mann­anna tveggja og Hall­dór vék úr starfi. Þann 20. jan­úar sendi hann erindi til stjórnar þar sem hann kvart­aði yfir hegðun Róberts og lýsti ýmis­konar athæfi hans.

Málið hefur nú tekið á sig alþjóð­lega mynd, en Bloomberg greindi frá því fyrr í dag.

Deilur og morð­hót­anir

Á þeim tíma sem Hall­dór hefur starfað með Róberti hefur ýmis­legt gengið á. Róbert hefur til að mynda staðið í deilum við Björgólf Thor Björg­ólfs­son, fyrr­ver­andi aðal­eig­anda Act­a­vis, árum saman sem hafa tekið á sig allskyns, og stundum súr­r­eal­ískar, mynd­ir. Þeir hafa tek­ist á um hvort Róbert hafi verið rek­inn frá Act­a­vis í ágúst 2008 eða hvort hann hafi ein­fald­lega hætt störfum vegna þess að hann hefði verið „kom­inn með upp í kok“ af því að vinna með Björgólfi.

Auglýsing

Róbert og við­skipta­fé­lagi hans, Árni Harð­ar­son, fjár­mögn­uðu til að mynda hóp­­mál­­sókn á hend­ur ­Björgólfi Thor sem fyrr­ver­andi hlut­hafar í Lands­banka Íslands réð­ust í. ­Mál­inu var vísað frá.

Björgólfur Thor stefndi á móti bæði Róbert­i og Árna fyrir að hafa á ólög­­­mætan hátt ­dregið að sér fjórar millj­­­ónir evra frá sér og nýtt í eigin þágu. Krafð­ist Björgólfur þess að fá greiddar tvær millj­ónir evra í skaða­bætur vegna máls­ins. Hæsti­réttur sýkn­aði Róbert og Árna af kröf­unum árið 2017. 

Þegar mála­rekstur skaða­bóta­máls­ins stóð yfir í Hér­aðs­dómi Reykja­víkur í jan­úar 2016 bar Mark Keat­ly, fyrr­ver­andi fjár­mála­stjóri Act­a­vis, vitni fyrir hönd Björg­ólfs Thors. Á þeim tíma rak Keatly ráð­gjafa­fyr­ir­tæki með Claudio Albrecht, fyrr­ver­andi for­stjóri Act­a­v­is. Stundin greindi frá því í dag að Róbert hefði reynt að hringja í Keatly eftir að vitn­is­burði hans lauk og í kjöl­farið sent mönn­unum tveimur alls 33 smá­skila­boð á innan við sól­ar­hring þar sem hann hótað meðal ann­ars að drepa Keat­ly, að hann myndi vinna þeim og fjöl­skyldu þeirra skaða.

Róbert gengst við því að hafa sent skila­boðin og upp­lýs­inga­full­trúi hans, Lára Ómars­dótt­ir, segir hann hafa beðist afsök­unar á þeim og sjái eftir að hafa sent skila­boð­in.

Ger­endur á bak­við tjöldin í íslensku fjöl­miðlaum­hverfi

Pissu­keppnin milli Róberts og Björg­ólfs Thors teygði sig líka inn í íslenskt fjöl­miðlaum­hverfi, og sýndi svart á hvítu hversu óheil­brigð staða þess er orðin þegar flestir fjöl­miðlar lands­ins eru háðir fyr­ir­greiðslu millj­arða­mær­inga til að halda sér á flot­i. 

Björgólfur Thor Björgólfsson og Róbert Wessman hafa verið ósáttir frá því fyrir hrun.
Mynd: BTB.is

Stutta sagan er sú að Róbert Wessman tók þátt í fjár­mögnun á fjöl­miðla­veldi Björns Inga Hrafns­sonar undir hatti Press­un­ar, sem reis hæst á árunum 2014 til 2017 með fjöl­mörgum yfir­tökum á öðrum fjöl­miðl­um. Rekst­ur­inn gekk hörmu­lega og útheimti sífellt meira fé. Það leiddi til þess að í apríl 2017 var til­kynnt um að hlutafé Pressunnar yrði aukið um 300 millj­ónir króna og að sam­hliða myndi Björn Ingi stíga til hlið­ar. 

Sá aðili sem ætl­aði að koma með mest fé inn í rekst­ur­inn var Fjár­fest­inga­fé­lagið Dal­ur­inn, félag í eigu Róberts Wess­man, Árna Harð­ar­sonar og þriggja ann­arra manna, sem höfðu áður lánað Birni Inga. 

Við­mæl­andi Kjarn­ans sem kom að þess­ari fjár­fest­ingu lýsti henni þannig að þegar hóp­ur­inn hafi „kíkt undir húdd­ið“ hafi komið í ljós að ekk­ert virk­aði og staðan var miklu verri en þeim hafði verið talið trú um. Árni Harð­ar­son lýsti því síðar í yfir­lýs­ingu að Björn Ingi hefði hótað sér þegar Dal­ur­inn „vildi ekki setja meiri pen­ing í að bjarga illa reknum einka­­banka hans í formi Pressunnar og[...]þegar Dal­­ur­inn vildi ekki láta hann fá hlutafé sitt í Press­unni eftir að hann seldi allar eigur þess (fyrir það átti m.a. að greiða með steikum á Argent­ínu fyrir 6 millj­­ónir króna).“

Mikið tap á Mann­lífi

Þegar Dal­ur­inn vildi bakka út úr því að setja meira fé í rekstur Pressu­veld­is­ins gerð­ist það að Sig­­­urður G. Guð­jóns­­­son hæsta­rétt­­­ar­lög­­maður steig fram og keypti  flesta lyk­ilmiðla Pressu­sam­stæð­unnar með hluta­fjár­aukn­ingu, meðal ann­ars DV og tengda miðla. For­svars­menn Dals­ins sögðu að þeir hefðu ekki vitað um þennan gjörn­ing fyrr en hann var afstað­inn. Verið væri að selja undan þeim eignir sem þeir ættu með réttu.

Auglýsing

Mörgum árum síðar greindi Kjarn­inn frá því að þau kaup, og rekstur miðl­anna næstu ár á eft­ir, hefðu verið fjár­mögnuð af Björgólfi Thor, sem lán­aði að minnsta kosti 920 millj­ónir króna til verks­ins á tveimur árum. 

Dal­ur­inn sat eftir með fjöl­miðla­fyr­ir­tækið Birt­ing eftir þessar deilur og árið 2018 var eign­ar­haldið á því fært að öllu leyti yfir til Hall­dórs Krist­manns­son­ar. Fyrir lá þó að Róbert fjár­magni áfram gríð­ar­legan tap­rekstur þess, sem staf­aði aðal­lega af útgáfu frí­blaðs­ins Mann­lífs. Alls tap­aði Birt­ingur 553 millj­ónum króna frá 2017 og út 2019. Útgáfu Mann­lífs sem frí­blaðs var hætt í fyrra og Birt­ingur var seldur til nýs eig­anda. Mann­lífs­hluti útgáf­unnar er nú ein­ungis á net­inu og aðal­lega í eigu Reynis Trausta­son­ar.

Reynt að hafa áhrif á fjöl­miðla til að koma höggi á menn

Kjarn­inn hefur rætt við fjöl­marga aðila í dag sem hafa stað­fest það sem þeir telja til­raunir Róberts til að reyna að hafa óeðli­leg áhrif á frétta­flutn­ing miðla sem hann kom að, með það fyrir augum að koma höggi á fólk sem hann taldi sig sök­ótt við. 

Hall­dór sendi frá sér yfir­lýs­ingu í morgun þar sem hann tjáði sig um þessar til­raunir og hvernig hann var beittur óeðli­­legum þrýst­ingi til að koma höggi á óvild­­ar­­menn Róberts, sem hann bar þungum sök­­um. Þar sagð­ist Hall­dór hafa talið „fulla ástæðu til þess að setja fót­inn niður og tjáði Róbert ítrek­að, að ég myndi ekki beita mér fyrir því að koma höggi á umrædda aðila í fjöl­miðlum og vega bein­línis að æru og mann­orði þeirra, eins og hann vildi. Ég var um tíma útgef­andi Mann­lífs, sem Róbert fjár­­­magn­aði og átti, en þar mynd­að­ist til að mynda mik­ill ágrein­ingur um rit­­stjórn­­­ar­­stefnu og sjálf­­stæði. Úr þessu skap­að­ist vax­andi ósætti okkar á milli, sem gerði það að verkum að ég steig nauð­beygður til hliðar tíma­bund­ið, og upp­­lýsti stjórnir fyr­ir­tækj­anna um mála­vext­i.  Ég vil standa vörð um ákveðin sið­­ferð­is­­leg gildi, og lét því ekki hagga mér í þessum mál­u­m.“

Vildi umfjöllun um rík­is­lög­reglu­stjóra

Annar maður sem Róbert og Árni stóðu í deilum við er Matt­h­í­as Johann­es­sen. Deil­urnar sner­ust um að menn­irnir þrír og einn til, Magnús Jaroslav Magn­ús­son, keyptu saman fjár­­­fest­inga­­fé­lagið Aztiq Pharma Partners sem átti í gegnum dótt­­ur­­fé­lög 30 pró­­sent hlut í lyfja­­fyr­ir­tæk­inu Alvogen. Róbert átti langstærstan hluta í félag­inu, eða um 94 pró­­sent. Hinir menn­irnir áttu tvö pró­­sent hver. Sum­­­arið 2010 var eign Aztiq Pharma Partners í Alvogen seld til ann­­ars félags á nafn­virði. Það félag var í eigu Árna Harð­­ar­­son­­ar. Matt­h­­ías taldi að með þessu hefðu hinir menn­irnir þrír hlunn­farið sig á sak­­næman og ólög­­legan hátt, stefndi þeim og fór fram á að þeir greiddu sér 3,1 millj­­arð króna. Vara­krafa hans hljóð­aði upp á 640 millj­­ónir króna og lauk mála­rekstr­inum með því að Hæst­i­­réttur féllst á hana, auk drátt­ar­vaxta, í febr­úar 2018. 

Róbert Wessman fjármagnaði mikinn taprekstur fríblaðsins Mannlífs á meðan að það kom út, en útgáfa þess hætti í fyrra.
Mynd: Mannlíf

Kjarn­inn hefur heim­ildir fyrir því að Róbert hafi þrýst á að fjallað yrði með nei­kvæðum hætti um Har­ald Johann­essen, þáver­andi rík­is­lög­reglu­stjóra og föður Matth­í­asar, í Mann­lífi á árinu 2019.

Í yfir­lýs­ingu sinni í morgun greindi Hall­dór einnig frá því að hann hefði orðið per­sónu­lega fyrir lík­­ams­árás úr hendi Róberts og orðið vitni af ann­arri, þegar hann var undir áhrifum áfengis á við­­burðum fyr­ir­tæk­is­ins erlend­­is. „Þegar ég síðar nefndi þetta við Róbert sagð­ist hann hafa verið að grín­­ast og við hefðum verið í kýl­inga­­leik. Ég var bein­línis kýldur kaldur í and­litið án fyr­ir­vara í vitna við­­ur­vist. Mér var aug­­ljós­­lega ekki skemmt, og hef ekki orðið var við það almennt séð að for­­stjórar fari í kýl­inga­­leiki við sam­­starfs­­menn,“ sagði Hall­dór í yfir­lýs­ingu sinn­i. 

Ekk­ert að sjá hér

Fyrir tæpri viku síðan sendi stjórn Alvogen frá sér yfir­­lýs­ingu þar sem greint var frá því því að kvartað hefði verið yfir hegðun Róberts. Þar sagði að óháð nefnd hefði verið sett á fót til að kanna inn­i­hald kvört­un­­ar­innar og Róbert sagt sig frá störfum fyrir Alvogen á meðan að sú athugun fór fram.

Erlend lög­fræði­stofa, White & Case, var fengin til að fara yfir kvart­­anir Hall­­dórs og íslenska lög­­­manns­­stofan Lex veitti ráð­­gjöf. Sam­kvæmt upp­lýs­ingum Kjarn­ans hefur erlenda lög­fræði­stofan unnið áður fyrir Alvogen og suma eig­endur þess. Rann­­sóknin stóð yfir í átta vikur og sam­kvæmt yfir­lýs­ingu Alvogen var nið­ur­staðan sú að efni kvart­anna ætti sér enga stoð. „Ekk­ert bend­ir til þess að starfs­hætt­ir Rób­erts Wessman séu þess eðl­is sem greint er frá í bréf­in­u og eng­in á­stæð­a er til þess að að­haf­­­ast neitt vegn­a þess­a máls.“

Auglýsing

Í ljósi þess að upp­lýs­inga­full­trúi Róberts hefur í dag við­ur­kennt við Stund­ina að hann hafi sent morð­hót­anir á fyrr­ver­andi stjórn­endur Act­a­vis er ljóst að efni kvört­unar Hall­dórs á sér hið minnsta þá stoð.

Vildi fá starfið sitt aftur og að Róbert yrði rek­inn

Eftir að Hall­dór steig fram opin­ber­lega í morgun sendi Róbert Wessman svo frá sér aðra yfir­lýs­ingu. Þar sagði að það væri aug­­ljóst að ásak­­anir Hall­­dórs um ofbeldi, morð­hót­­­anir og skipu­lagðar rógs­her­­ferð­ir, væru lagðar fram í fjár­­hags­­legum til­­­gangi.

Kjarn­inn hefur undir höndum bréf frá lög­manns­stofu í Boston sem starfar fyrir Hall­dór Krist­manns­son sem sent var 15. mars síð­ast­lið­inn vegna máls­ins þar sem lögð er til sátt í mál­inu. Þar kemur skýrt fram að Hall­dór sæk­ist ekki eftir neinum fjár­hags­legum ávinn­ingi frá Alvogen heldur byggi kvörtun hans á sið­ferð­is­legri afstöðu. Hann áskilur sér hins vegar rétt til þess að stefna Róberti per­sónu­lega þrátt fyrir að sátt náist á milli hans og fyr­ir­tæk­is­ins. 

Í sátta­boði Hall­dórs felst að hann vill fá gamla starfið sitt aftur og að Róberti verði gert að víkja sem for­stjóra Alvogen. Á móti muni Hall­dór falla frá öllum fjár­kröfum sem hann gæti átt á hendur Alvogen eða Alvot­ech og skrifa undir trún­að­ar­sam­komu­lag. 

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Meira eftir höfundinnÞórður Snær Júlíusson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar