Bruna­bóta­mat þeirra fast­eigna sem HD verk á var 1.276 millj­ónir króna í lok árs 2019. Þar af var bruna­bóta­matið á Bræðra­borg­ar­stíg 1 alls 155,8 millj­ónir króna.

Buðu 109 millj­ónir

VÍS, trygg­inga­fé­lag HD verks, gerði mats­gerð á tjóni félags­ins í sumar þegar Bræðra­borg­ar­stígur 1 brann. Hún er dag­sett rúmum tveimur vikum eftir brun­ann, eða 10. júlí 2020. 

Tjóna­mats­mats­menn trygg­inga­fé­lags­ins komust þar að þeirri nið­ur­stöðu að húsið sé ekki allt ónýtt. Í mats­gerð­inni seg­ir: „Mats­menn líta svo á að yfir­bygg­ing húss­ins frá 1906 sé það mikið skemmd af eldi, hita og vatni að ekki verið við gert. Þeir lýsa þó þeirri skoðun að gólf­plata og und­ir­stöður húss­ins séu alls óskemmdar af eldi og hita og meta því þann hluta heilan, ásamt lögnum í grunni. Húsið frá 1944 er veru­lega sótað á neðri hæð­inni, en þar þarf að taka niður létta veggi og lausar inn­rétt­ingar en burð­ar­virki er óskemmt af eldi og hita. Hluti lagna­kerfis er óskemmdur af eldi og hita og er því ekki met­inn skemmdur af brun­an­um. Skemmdir efri hæðar húss­ins frá 1944 eru að stærstum hluta af sóti, en þar er gert ráð fyrir að klæðn­ingar og inn­rétt­ingar verði að hluta til end­ur­nýj­að­ar.“

Nið­ur­staðan sé sú að eld­ur­inn hafi skemmt 70 pró­sent af bygg­ing­unni, en að 30 pró­sent hennar sé enn heilt. Því vill VÍS meina að greiða eigi út 70 pró­sent af bruna­bóta­mati og bauð eig­anda HD verks alls 109 millj­ónir króna í greiðslu vegna tjóns, rifs og hreins­un­ar. 

Borgin bregst við

Þrátt fyrir að trygg­inga­fé­lagið hafi metið tjónið hratt, og skilað áður­nefndri mats­gerð, þá hefur vinna við að rífa Bræðra­borg­ar­stíg 1 ekki hafist, tæpum fimm mán­uðum eftir að húsið brann. 

Þann 27. októ­ber síð­ast­lið­inn, í kjöl­far fjöl­miðlaum­fjöll­unar um stöðu nið­ur­rifs á hús­inu, brást emb­ætti bygg­ing­ar­full­trúa í Reykja­vík við og sendi bréf á eig­anda húss­ins. Í bréf­inu kemur fram að húsið sé í „mjög slæmu ástandi eftir brun­ann og er veru­legt lýti á umhverf­inu og skapar hættu fyrir nágranna m.a. vegna mögu­legs foks úr rúst­un­um.“

Þar skrif­aði bygg­ing­ar­full­trú­inn, Niku­lás Úlfar Más­son, að eig­and­inn hefði 30 daga til að sækja um nið­ur­rif á hús­inu frá útgáfu bréfs­ins. Verði hann ekki við því gæti emb­ætti bygg­ing­ar­full­trúa ráð­ist í úrbætur á kostnað eig­enda eða beitt hann dag­sett­um. Eig­anda HD verks voru gefnir 15 dagar til að svara erind­inu. Það svar barst 8. nóv­em­ber.

Vilja hærri fjár­hæð frá VÍS

Í bréfi lög­manns HD verks til borg­ar­inn­ar, sem Kjarn­inn hefur undir hönd­um, segir m.a.: „Í stuttu máli þá hefur umbj. minn, að svo stöddu, ekki tekið ákvörðun um nið­ur­rif húss­ins. Ástæða þess er að ágrein­ingur er milli umbj. míns og Vátrygg­ing­ar­fé­lags Íslands (VÍS), er bruna­tryggði hús­ið, um umfang tjóns og bætur fyrir það tjón sem orðið hef­ur. Full­trúar VÍS hafa skoðað tjónið og lagt mat á það fyrir sína hönd, sbr. fskj. nr. 3. Umbj. minn hefur marg­vís­legar athuga­semdir gert við þetta tjóna­mat VÍS, sem telja verður að sé aug­ljós­lega ekki unnið í sam­ræmi við þá vátrygg­ingu sem í gildi var um eign­ina (Lög­bundna bruna­trygg­ingu) á tjóns­deg­i.“ 

Með öðrum orðum þá er eig­andi HD verks ósáttur við þá upp­hæð sem VÍS er til­búið að greiða honum vegna brun­ans. Hann telur hlut­föllun tjóns­ins miðað við vátrygg­ing­ar­fjár­hæð – að 70 pró­sent húss­ins hafi eyði­lagst vegna brun­ans en að 30 pró­sent sé ekki ónýtt vegna hans – ekki vera í nokkru sam­ræði við „raun­veru­legt tjón og þá raun­veru­legan kostnað við end­ur­bygg­ingu húss­ins auk hreins­un­ar. Bent er sér­stak­lega á að vátrygg­ing­ar­fjár­hæðin sem slík er engin mæli­kvarði á tjónið sjálft eða raun­veru­legan kostnað við end­ur­bygg­ingu og hreins­un, heldur segir vátrygg­ing­ar­fjár­hæðin ein­ungis til um hvert hámark bóta getur ver­ið.“ 

Málið á leið fyrir dóm­stóla

HD verk seg­ist hafa reynt að ná samn­ingum við VÍS um málið og að loka­til­raun til þess hafi verið gerð þriðju­dag­inn 3. nóv­em­ber síð­ast­lið­inn. Á þeim fundi hafi HD verk boð­ist til að gefa eftir hluta af kröfu sinni gegn því að VÍS sam­þykkti að greiða það sem HD verk telur „eðli­legar og sann­gjarnar bætur fyrir það tjón sem orðið hef­ur“. 

VÍS hafn­aði því að end­ur­skoða afstöðu sína og sam­kvæmt bréfi lög­manns HD verks til borg­ar­innar þá vill VÍS fremur láta reyna á málið fyrir dómi en að semja á þeim nót­u­m. 

Því ætlar HD verk að stefna VÍS og krefj­ast fullra bóta. Í bréfi lög­manns HD verks segir að í ljósi þess verði ekki unnt að rífa og fjar­lægja bruna­rúst­irnar sem enn standa að Bræðra­borg­ar­stíg 1 „fyrr en nið­ur­staða dóm­stóla liggur fyrir varð­andi þann ágrein­ing.“ Þær séu ein­fald­lega sönn­un­ar­gagn í mál­inu og nauð­syn­legt sem slíkt til að sýna fram á tjón HD verks.

Fyr­ir­liggj­andi er að slíkur mála­rekstur geti staðið í nokkur ár. 

Borgin gæti verið krafin um bætur

Lög­maður HD verks, Skúli Sveins­son, stað­festir þann skiln­ing. Hann segir í sam­tali við Kjarn­ann að húsið verði ekki rifið á næstu mán­uð­um. „Við von­umst til þess að þetta ger­ist á næstu árum.“ 

Aðspurður hvað ger­ist ef bygg­ing­ar­full­trúi Reykja­víkur bregð­ist við þeirri afstöðu með því að rífa ein­fald­lega húsið segir Skúli að því verði þá mót­mælt. „Ef bygg­ing­ar­full­trúi rífur húsið og eyði­leggur sönn­un­ar­gögnin okkar þá munum við bara krefja borg­ina um bæt­ur. Mis­mun­inn á því sem VÍS telur sér skylt að borga og því sem við teljum tjónið vera. Borgin verður þá bara að borga mis­mun­inn, ef þeir vilja fjar­lægja hús­ið.“