Samfylkingin á miklu skriði hjá konum og yngstu kjósendunum

Degi fyrir kosningarnar 2016 sögðust eitt prósent kjósenda undir þrítugu ætla að kjósa Samfylkinguna. Nú mælist stuðningur við flokkinn hjá þeim aldurshópi 19,3 prósent. Bætt staða Samfylkingarinnar þar er lykilbreyta í auknu fylgi flokksins.

Logi Einarsson, formaður Samfylkingarinnar.
Logi Einarsson, formaður Samfylkingarinnar.
Auglýsing

Sam­fylk­ing­in, flokkur jafn­að­ar­manna, hefur oft­ast verið að mæl­ast næst stærsti flokkur lands­ins í könn­unum MMR á yfir­stand­andi kjör­tíma­bil­i. 

Meðaltalsfylgi flokks­ins í síð­ustu tveimur könn­unum fyr­ir­tæk­is­ins hefur verið 15,9 pró­sent, sem er umtals­vert hærra en þau 12,1 pró­sent sem Sam­fylk­ingin fékk þegar talið var upp úr kjör­köss­unum 2017. Lægst seig fylgið í 11,5 pró­­sent í febr­­úar 2018 en hæst fór það í 19,8 pró­­sent í sept­­em­ber sama ár.

Þessi staða er ansi langt frá þeirri sem var á upp­hafs­árum þess­arar ætl­uðu breið­fylk­ingar vinstri­manna. Í þrennum kosn­ingum á árunum 2003 til 2009 var flokk­ur­inn með um eða yfir 30 pró­sent fylgi. Eftir rík­is­stjórn­ar­setu eftir banka­hrunið hrundi fylgið niður í 12,9 pró­sent 2013 og svo í 5,7 pró­sent 2016. Sam­fylk­ingin var næstum dottin út af þingi, en hékk inni með einn kjör­dæma­kjör­inn þing­mann. 

Að bæta við sig rúm­lega tíu pró­sentu­stigum á þeim fjórum árum sem liðin eru frá þeim botni er því ákveð­inn varn­ar­sig­ur. 

Úr einu pró­senti í tæp­lega tutt­ugu pró­sent

Sam­fylk­ingin getur verið ánægð með hvernig henni er að takast að ná til yngstu kjós­enda. Í könnun sem MMR birti dag­inn fyrir kosn­ing­arnar 2016 mæld­ist Sam­fylk­ingin með eitt pró­sent fylgi í ald­urs­hópnum 18 til 29 ára. Í kringum síð­ustu kosn­ing­ar, sem voru ári síð­ar, var fylgið hjá þeim hópi orðið heldur skap­legra, eða 12,3 pró­sent. 

Í dag er Sam­fylk­ingin í öðru sæti yfir þá flokka sem höfða mest til þessa hóps með 19,3 pró­sent fylgi. Ein­ungis Píratar mæl­ast betur hjá yngsta ald­urs­hópnum með 24,9 pró­sent stuðn­ing. Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn, stærsti flokkur lands­ins, hefur nán­ast staðið í stað í fylgi hjá þessum hópi (18,3 pró­sent) á kjör­tíma­bil­inu, á sama tíma og Sam­fylk­ingin hefur bætt við sig sjö pró­sentu­stig­um. 

Senni­legt verður að telj­ast að Sam­fylk­ingin sé að taka umtals­vert fylgi af Vinstri grænum hjá yngstu kjós­end­un­um, enda hefur stuðn­ingur við þann flokk hjá hópnum fallið um 12,4 pró­sentu­stig á kjör­tíma­bil­in­u. 

Þrátt fyrir þetta þá er Sam­fylk­ingin að mæl­ast með meira fylgi hjá 60 ára og eldri (18,5 pró­sent) en þeim kjós­endum sem eru undir því ald­urs­marki (15,2 pró­sent).

Sterk­ust á höf­uð­borg­ar­svæð­inu

Höf­uð­borg­ar­svæðið er áfram sem áður sterkasta vígi Sam­fylk­ing­ar­inn­ar, en þar mælist fylgi flokks­ins 18,4 pró­sent.

Auglýsing
Athyglisvert er, þegar fylg­is­þróun Sam­fylk­ing­ar­innar er borin saman við með­al­tal kann­anna MMR fyrir og eftir síð­ustu kosn­ing­ar, að stuðn­ing við flokk­inn hefur dreg­ist saman á Vest­ur­landi og Vest­fjörðum (farið úr 15,7 í 6,3 pró­sent) en auk­ist veru­lega á Aust­ur­landi (farið úr 8,3 í 16,8 pró­sent) og Norð­ur­landi (farið úr 9,9 í 15,4 pró­sent). Þau land­svæði til­heyra bæði að hluta til kjör­dæmi for­manns Sam­fylk­ing­ar­inn­ar, Loga Ein­ars­son­ar, sem leiðir lista flokks­ins í Norð­aust­ur­kjör­dæmi.

Á Suð­ur­landi og Suð­ur­nesjum er fylgi Sam­fylk­ing­ar­innar enn vel undir heild­ar­fylgi líkt og það var í kringum síð­ustu kosn­ing­ar, og mælist nú 8,6 pró­sent.

Flokkur sem höfðar til kvenna

Konur eru mun lík­legri en karlar til að kjósa Sam­fylk­ing­una. Ef konur myndu einar kjósa væri flokk­ur­inn með 21,4 pró­sent fylgi og mun­ur­inn á honum og Sjálf­stæð­is­flokknum væri ein­ungis 1,5 pró­sentu­stig. Ef karlar myndu einir kjósa fengi Sam­fylk­ingin 11,9 pró­sent atkvæða ef kosið yrði í dag sæti ásamt Við­reisn í fjórða til fimmta sæti yfir stærstu flokka lands­ins. Staða Sam­fylk­ing­ar­innar hjá konum hefur styrkst umtals­vert frá síð­ustu kosn­ing­um, um 4,6 pró­sentu­stig, á meðan að staða flokks­ins hjá körlum er nán­ast sú sama.Heiða Björg Hilmisdóttir var endurkjörin varaformaður Samfylkingarinnar á landsfundi flokksins fyrr í þessum mánuði. Hún sigraði þingmanninn Helgu Völu Helgadóttur í varaformannsslagnum. Mynd: Aðsend Menntun og tekjur eru ekki afger­andi breytur hjá stuðn­ings­fólki Sam­fylk­ing­ar. Þannig mælist fylgi flokks­ins 17,7 pró­sent bæði hjá þeim sem hafa ein­ungis lokið grunn­skóla­námi og þeim sem hafa lokið háskóla­námi. 

Stuðn­ingur við Sam­fylk­ing­una mælist sömu­leiðis nán­ast sá sami (18,3 og 18,6 pró­sent) hjá ann­ars vegar þeim sem eru með á bil­inu 400 til 799 þús­und krónur á mán­uði í heim­il­is­tekjur og hins vegar þeim sem eru með 1,2 millj­ónir króna eða meira í slíkar tekj­ur. 

Vill í rík­is­stjórn án Sjálf­stæð­is­flokks

For­maður Sam­fylk­ing­ar­innar hefur verið mjög skýr með það hvert hugur hans stefnir eftir næstu kosn­ing­ar, kom­ist flokk­ur­inn í þá stöðu að geta myndað rík­is­stjórn. 

­Meg­in­á­hersla hans er að sú rík­is­stjórn inni­haldi ekki Sjálf­stæð­is­flokk­inn. 

Í við­tali við Mann­líf í jan­úar í fyrra sagði Logi að hann vildi rík­­­is­­­stjórn með Við­reisn, Pírötum og Vinstri græn­­­um. „Ég held að við gætum náð mjög mörgum skemmti­­­­legum og góðum málum á dag­­­­skrá ef við myndum mynda rík­­­­is­­­­stjórn frá miðju til vinstri þar sem Sam­­­­fylk­ingin væri kjöl­­­­fest­u­­­­flokkur og við hefðum svo Við­reisn og Pírata öðrum megin við okkur og Vinstri græn hinum megin við okk­­­­ur.“

Á flokks­stjórn­ar­fundi flokks­ins fyrir ári sagði Logi að lík­urnar á sam­starfi við Sjálf­stæð­is­flokk væri engar og að framundan væri sög­u­­legt tæki­­færi fyrir Sam­­fylk­ing­una til að fylkja saman því sem hann kall­aði „um­bóta­öfl­unum í land­in­u“.

Í umræðum á Alþingi um stöð­una í stjórn­málum í byrjun árs og verk­efnin framund­an, sem fór fram í jan­úar síð­ast­liðn­um, sló hann svip­aðan streng. 

Þar sagði hann að tími væri kom­inn til að hætta að láta Sjálf­­stæð­is­­flokk­inn enda­­laust velja sér nýja dans­­fé­laga eftir kosn­­ingar og stjórna eftir eigin geð­þótta. „Nú er kom­inn tími sam­still­tr­­ar, djarfrar og víð­­sýnnar stjórn­­­ar, án Sjálf­­stæð­is­­flokks­ins - fyrir allt fólkið í land­inu og kom­andi kyn­slóð­­ir. Stjórn sem leggur alla áherslu á rík­­­ara félags­­­legt rétt­­læti og hefur á sama tíma meiri sköp­un­­ar­­kraft, fram­­sýni og hug­rekki.“

Í sam­tali við Frétta­blaðið í sept­em­ber, vegna könn­unar sem Zenter hafði gert fyrir blaðið sem sýndi að eina leiðin til að mynda þriggja flokka rík­­is­­stjórn væri með aðkomu Sam­fylk­ingar og Sjálf­stæð­is­flokks, sagði Logi að það væri „ekki að fara ger­ast“. Sam­­starf flokk­anna gerð­ist bara í sjón­­varps­þátt­um, og vís­aði þar til þátt­ar­að­­ar­innar „Ráð­herrann“ sem þá voru til sýn­ingar á RÚV.

Úttekt á bakgrunni stuðningsmanna flokka

Kjarn­inn hefur fengið aðgang að gögnum um bak­grunns­breytur þeirra sem svarað hafa könn­unum MMR um fylgi stjórn­mála­flokka. Þær breytur sem um ræðir eru kyn, ald­ur, búseta, menntun og heim­il­is­tekj­ur. Gögnin eru ann­ars vegar úr síð­ustu tveimur könn­unum MMR, sem gerðar voru 23-28. októ­ber og 6-11. nóv­em­ber 2020 (sam­tals 1.858 svar­end­ur), og hins vegar úr tveimur könn­unum sem gerðar voru öðru hvoru megin við síð­ustu þing­kosn­ingar árið 2017. Með því að skoða þær kann­an­ir, sem fram­kvæmdar voru 26-27. októ­ber og 14.-17. nóv­em­ber 2017 (sam­tals 1.924 svar­end­ur), er hægt að sjá þær breyt­ingar sem orðið hafa á bak­grunns­breytum stuðn­ings­manna flokk­anna frá þeim tíma. Næstu daga mun Kjarn­inn birta umfjöllun um alla þá átta flokka sem mældir eru í könn­unum MMR og í kjöl­farið ýmis konar aðra umfjöllun byggða þeim upp­lýs­ingum sem gagna­safnið geym­ir. 

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira eftir höfundinnÞórður Snær Júlíusson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar