Flestir Danir eru áhuga­samir um allt sem við kemur dönsku kon­ungs­fjöl­skyld­unni. Um Mar­gréti Þór­hildi drottn­ingu, syn­ina, tengda­dæt­urnar tvær, og eina fyrr­ver­andi, og barna­börnin átta. Það er í raun sama hvert til­efnið er, Danir fylgj­ast grannt með fjöl­skyld­unni. Margir Danir eru yfir­lýstir „roya­list­ar“ og Billed-bla­det „Dan­marks royale ugeblad“ eins og það kallar sig fylgist nán­ast með hverju fót­máli fjöl­skyld­unnar á Amal­íu­borg.

Billed-bla­det kemur út viku­lega. Þótt ekki séu ætíð ein­hverjar stór­fréttir af drottn­ing­unni og hennar fólki leggur starfs­fólk blaðs­ins sig í fram­króka í „frétta­öfl­un­inni“ til að hafa frá ein­hverju að segja. Afmæli, upp­haf skóla­göngu, ferða­lög í fríum, sýn­ing­ar­opn­an­ir, frum­sýn­ingar á Kon­ung­lega leik­hús­inu, þing­setn­ing­ar, heim­sóknir erlendra þjóð­höfð­ingja, nýárs­fagn­aðir drottn­ingar og fleira og fleira. Allt ratar þetta, og margt fleira, á síður Billed-bla­det og ann­arra miðla og stærri við­burðir sem drottn­ingin eða aðrir úr fjöl­skyld­unni eru við­staddir má iðu­lega sjá í sjón­varps­frétt­um.

Prinsa- og prinsessu ofgnótt

Mar­grét Þór­hildur á tvo syni. Sá eldri, rík­is­arf­inn Frið­rik, ber tit­il­inn krón­prins en sá yngri Jóakim verður að láta sér prins­tit­il­inn nægja. Mary eig­in­kona rík­is­arfans er krón­prinsessa, Marie eig­in­kona Jóakims ber prinsessu­tit­il. Bræð­urnir eiga sam­tals átta börn, þrjár stúlkur og fimm drengi. Stúlk­urnar eru prinsess­ur, drengirnir prins­ar. Mar­grét Þór­hildur á tvær syst­ur, Bene­diktu prinsessu og Önnu sem ber drottn­ing­ar­tit­il, hún er gift Kon­stantin 2. fyrr­ver­andi Grikk­lands­kon­ung­i. Þetta gerir einn krón­prins, eina krón­prinsessu, fimm prinsessur og sex prinsa. Sam­tals þrett­án. Alex­andra, fyrri eig­in­kona Jóakims missti prinsessu­tit­il­inn við skiln­að­inn en ber þess í stað tit­il­inn greifynja.

Rétt er að geta þess að Mar­grét drottn­ing heitir fjórum nöfn­um: Margrethe Alex­andrine Þór­hildur Ingrid og syn­irnir og börn þeirra bera einnig fjögur nöfn. Að auki var Mon­pezat nafnið tekið upp í dönsku kon­ungs­fjöl­skyld­una árið 2008 og kemur aft­ast í nafnarun­unni, eftir kyni greifi (greve) eða greifynja (grevinde). Fullt nafn Frið­riks krón­prins er því  Frederik André Hen­rik Christ­ian greve af Mon­pezat. Synir Mar­grétar Þór­hild­ar, tengda­dætur hennar og barna­börn bera öll Mon­pezat nafn­ið, sem er fjöl­skyldu­nafn Hen­riks drottn­ing­ar­manns. Hann lést árið 2018.

Mar­grét Þór­hildur gerir kunn­ugt

Síð­ast­lið­inn þriðju­dag, 27. sept­em­ber, birt­ist á heima­síðu hall­ar­innar (Kongehu­set) til­kynn­ing. Yfir­skrift til­kynn­ing­ar­innar var „Ændrin­ger i titler og til­talefor­mer i den kong­elige familie“ þ.e breyt­ingar á titlum og ávarps­orðum í kon­ungs­fjöl­skyld­unni.

Í til­kynn­ing­unni segir fyrst að árið 2008 hafi drottn­ingin veitt sonum sín­um, tengda­dætrum og afkom­endum þeirra heim­ild til að nota Mon­pezat tit­il­inn. Hann kemur eins og áður sagði aft­ast í nafnarun­unni hjá prins­unum greve af Mon­pezat, hjá tengda­dætrum og giftum son­ar­dætrum, þegar og ef að því kem­ur, grevinde af Mon­pezat og hjá ógiftum son­ar­dætrum komtesse af Mon­pezat. Þá segir í til­kynn­ing­unni að eins og greint hafi verið frá árið 2016 verði prins Christ­i­an, elsta barna­barn Mar­grétar Þór­hildar og til­von­andi rík­is­arfi, eina barna­barnið sem muni fá ,,apana­ge“ árlegan fram­færslu­eyri frá rík­inu.

Excellence í stað højhed

En það var ekki þetta fram­an­greinda, heldur það sem á eftir fór, sem vakti athygli og hefur sett allt í háa­loft hjá fjöl­skyld­unni á Amal­íu­borg.

Í til­kynn­ing­unni segir að í eðli­legu fram­haldi af Mon­pezat titl­unum hafi drottn­ingin ákveðið að frá og með næstu ára­mótum geti börn Jóakims ein­ungis notað greifa og komtesse titl­ana, prinsa og prinsessutitlar falli brott. Börn Jóakims verði þannig ávörpuð sem „excellence“ hágöfgi. Þetta ávarp kemur í stað „højhed“ hátign. Ávarpið er sem sé skref niður á við.

Fram hefur komið að áður hafi verið ákveðið að titl­arnir þrír „greve“, „grevinde“ og „komtesse“ skyldu falla niður þegar börn Jóakims ná 25 ára aldri. Niko­lai er þeirra elst­ur, nýorð­inn 23 ára, Felix er tví­tug­ur, Hen­rik er 13 ára og Athena 10 ára. Jóakim eign­að­ist Niko­lai og Felix með Alexöndru fyrri konu sinni, hún missti prinsessu­tit­il­inn þegar þau Jóakim skildu en ber þess í stað tit­il­inn greifynja. Marie seinni kona Jóakims er móðir þeirra Hen­riks og Athenu.

Eldri syn­irnir tveir stunda nám við CBS, danska við­skipta­há­skól­ann, en yngri börnin búa hjá for­eldrum sínum í París og ganga þar í skóla. Jóakim vinnur í varn­ar­mála­deild danska sendi­ráðs­ins í borg­inni og Marie vinnur einnig í sendi­ráð­inu, í menn­ing­ar­mála­deild­inni.

Sama og aðrir hafa gert

Í til­kynn­ing­unni áður­nefndu, frá höll­inni, segir að ákvörðun Mar­grétar Þór­hildar sé á svip­uðum nótum og átt hafi sér stað á nokkrum und­an­förnum árum í öðrum kon­ungs­ríkj­um. Enn­fremur segir að með þess­ari ákvörðun óski drottn­ingin þess að barna­börnin fjögur geti sjálf mótað sína eigin fram­tíð án þess að vera háð þeim sér­stöku skyldum sem tengj­ast hirð­inni.

Jóakim mjög ósáttur

Það er afar sjald­gæft að fjöl­skyldan á Amal­íu­borg beri ágrein­ing og inn­byrðis deilur á torg. Und­an­tekn­ingar frá slíku er óánægja Hen­riks drottn­ing­ar­manns með að fá ekki kon­ungs­tign. Jóakim prins lá hins­vegar ekki á skoðun sinni þegar blaða­menn sátu fyrir honum á leið í vinn­una morg­un­inn eftir að til­kynn­ing hall­ar­innar var birt. Hann sagði að börn sín væru afar von­svikin og fynd­ist þau hafa verið svik­in. Hann hefði fengið vit­neskju um ákvörðun móður sinnar með fimm daga fyr­ir­vara. Þegar blaða­maður spurði hvaða áhrif ákvörðun móður hans hefði á sam­band þeirra, sonar og móður svar­aði Jóakim að hann teldi að hann þyrfti ekki að útskýra það.

Sýnir klofn­ing í fjöl­skyld­unni

Danskir fjöl­miðlar hafa eytt miklu púðri í umfjöllun um þetta mál. Og sýn­ist sitt hverj­um. Sumir frétta­skýrendur hafa talið ákvörðun drottn­ingar rétta og eðli­lega. Hún hafi líka, í ljósi þess að hennar eigin skapa­dægur nálg­ast (hún er 82 ára), viljað losa rík­is­arf­ann við að þurfa að taka ákvörðun af þessu tagi. Aðrir hafa bent á að hægt hefði verið að fara aðra leið, til dæmis að halda sig við 25 ára við­miðið eins og nefnt var hér að fram­an. Enn aðrir hafa bent á að börn Jóakims séu ekk­ert frjáls­ari að ákveða sína eigin fram­tíð þótt titl­arnir prins, prinsesse og komtesse hverfi. Allir frétta­skýrendur virð­ast á einu máli um að ákvörðun drottn­ingar sýni klofn­ing og ágrein­ing innan fjöl­skyld­unnar á Amal­íu­borg. Þeir eru líka sam­mála um að drottn­ingin muni ekki draga ákvörðun sína til baka, gert sé gert og sagt sé sagt.

Dregur þetta mál dilk á eftir sér?

Þess­ari spurn­ingu hafa danskir blaða­menn, og frétta­skýrendur velt fyrir sér. Án þess að hafa svar á reiðum hönd­um. Gam­al­reyndur blaða­maður sagði að sá stirð­leiki sem greini­lega væri kom­inn upp í fjöl­skyldu Mar­grétar Þór­hildar yrði ekki leystur ann­ars staðar en við eld­hús­borðið á Amal­íu­borg. Bætti við að gaman væri að geta verið fluga á eld­hús­veggnum þegar fjöl­skyldan öll kemur næst sam­an.