Agnieszka er 37 ára gömul og fædd­ist í Pól­landi. Hún hefur búið hér á landi í 15 ár og seg­ist hún alla tíð hafa unnið lág­launa­störf – og verið í Efl­ingu lengst af.

Faðir hennar bjó á Íslandi og bauð henni að koma hingað í frí fyrir hálfum öðrum ára­tug. „Ég bara elskaði Ísland þegar ég sá landið og ég ákvað að ég vildi eiga hér heima. Áður en ég flutti hafði ég í huga að kaupa mér íbúð í Pól­landi og safna fyrir henni með ein­hverjum hætti. En þegar ég kom til Íslands gerði ég mér grein fyrir því að ég vildi ekki íbúð í Pól­landi heldur var draumur minn að festa rætur hér í stað­inn.“

Hún segir að lengi hafi hún þó verið á leigu­mark­aði en verðið hafi hækkað gríð­ar­lega frá því hún flutti hingað til lands. „Mér fannst ég vera neydd til að kaupa mér mitt eigið hús­næði og ég gerði mér grein fyrir því að það væri ódýr­ara fyrir mig að borga af láni en af leigu­í­búð. Það var mun hag­stæð­ara að finna íbúð til að kaupa fyrir utan Reykja­vík en að leigja í bæn­um.“

Yfir­menn hennar hjá Kynn­is­ferðum hót­uðu henni

Agnieszka býr því nú fyrir utan Reykja­vík, ásamt tveimur son­um, eig­in­manni og nokkrum kan­ín­um. Hún var trún­að­ar­maður í fjögur ár á árunum 2015 til 2019 og seg­ist hún hafa barist fyrir rétt­indum sam­starfs­fé­laga sinna á þessum tíma. Hún vann sem strætó­bíl­stjóri hjá Almenn­ings­vögnum Kynn­is­ferða.

„Á einum tíma­punkti var mér hótað af yfir­mönnum mínum hjá Kynn­is­ferð­um. Þeir báðu mig um að draga til baka kröfur okkar gagn­vart fyr­ir­tæk­inu. Ég sam­þykkti það ekki og ég var ekki hrædd við þá.“

Hún seg­ist hafa kunnað vel við sig sem trún­að­ar­maður vegna þess að hún vildi hjálpa fólki. „Mér leið vel í því hlut­verki og þegar ég var trún­að­ar­maður gerði ég mér grein fyrir því að í fram­tíð­inni vildi ég hjálpa öðrum í fullu starfi – ekki ein­ungis í pás­unum á milli stoppi­stöðv­a,“ segir hún og hlær.

Agnieszka var mjög virkur trún­að­ar­maður og seg­ist hún meðal ann­ars hafa skipu­lagt verk­föll fyrir síð­ustu kjara­við­ræð­ur. Í gegnum það ferli kynnt­ist hún verka­lýðs­hreyf­ing­unni enn frekar og einnig starfs­fólki Efl­ing­ar. „Þetta leiddi mig að þeim tíma­punkti að ég var kjörin vara­for­maður stétt­ar­fé­lags­ins árið 2019.“ Hún hafði þá nýlega eign­ast barn og því hóf hún störf hjá Efl­ingu stuttu seinna eftir fæð­ing­ar­or­lof.

Styður ákvörðun Sól­veigar Önnu að hætta

Það hefur eflaust komið mörgum á óvart þegar Sól­veig Anna skrif­aði stöðu­upp­færslu á Face­book-­síðu sína sunnu­dags­kvöldið 31. októ­ber þar sem hún greindi frá því að hún hygð­ist segja starfi sínu lausu sem for­maður Efl­ing­ar. Ástæðan var sú að hún sagði starfs­fólk félags­ins hafa hrakið sig úr starfi. Atburða­rásin var hröð næstu daga og sagði fram­kvæmda­stjór­inn einnig af sér dag­inn eft­ir. En hvernig snýr þessi atburða­rás við þér?

„Stjórnin hefur stutt ákvarð­anir Sól­veigar Önnu en hún er sú eina sem getur tekið ákvörðun um það hvort hún vilji halda þess­ari bar­áttu áfram hér innan Efl­ing­ar. Það var aug­ljóst að á þessum tíma­punkti sem hún segir af sér að allt hafi gengið aðeins of langt. Við styðjum hennar ákvörð­un, eins og ég sagði áðan. Hún hefur rétt á því að hætta,“ segir Agnieszka og bætir því að við þessar aðstæður séu ein­stak­lega erf­iðar fyrir alla meðal ann­ars vegna þess að eng­inn hafi verið und­ir­bú­inn fyrir þær.

„En meg­in­á­hersla okkar er að tryggja að félags­menn Efl­ingar fái áfram þá þjón­ustu sem þeir eiga skilið og að bar­áttan fyrir lág­launa­fólk haldi áfram. Efl­ing er stétt­ar­fé­lag og við verðum að vera sterk og sam­ein­uð. Það verður að ríkja sam­staða hér innan húss til þess að við getum haldið áfram að berj­ast. Raun­veru­legir mótherjar okkar eru atvinnu­rek­endur sem svindla á fólki og stela af því. Þeir eru hinir raun­veru­legu óvinir okk­ar.“

Aðspurð hvernig henni líði per­sónu­lega með það sem gerð­ist og hvort henni finn­ist starfs­fólkið hafa verið ósann­gjart við fyrrum for­ystu segir Agnieszka að þetta snú­ist um ein­stak­ling­ana sem um ræðir og atferli þeirra. „Ég tel að við munum stíga nauð­syn­legt skref til að leysa málin far­sæl­lega. Við verðum að tryggja það að stétt­ar­fé­lagið geti haldið áfram að starfa fyrir félags­menn sína.“

Hún telur að allir eigi rétt á því að hafa sína eigin skoð­un. „Ég ein­beiti mér núna að því að tryggja það að félags­menn okkar í Efl­ingu séu mik­il­væg­astir í okkar störfum – eftir allt sem á undan er geng­ið. Eina afstaðan sem ég get tekið er með Efl­ingu – stétt­ar­fé­lagi. Það er mik­il­væg­ast fyrir mig núna, þess vegna tek ég ekki afstöðu í þessu máli.“

Hvernig er mórall­inn á skrif­stofu Efl­ingar eftir þessi átök? Hvernig líður fólki í fyrsta lagi gagn­vart þér og í öðru lagi gagn­vart starf­inu?

„Auð­vitað líður fólki ekki vel vegna þess að flestir starfa hér af heil­ind­um. Starfs­fólkið leggur sig mikið fram til að þjón­usta félags­menn okk­ar.“

Að sögn Agnieszku hafa þau leitað sér utan­að­kom­andi aðstoðar til þess að sjá hvað farið hefur aflaga en gerð verður svokölluð vinnu­staða­út­tekt. Hún segir að það muni taka tíma að fara yfir þessi mál innan Efl­ingar og að þau vilji ekki flýta sér með það ferli. „Við viljum að allt verði gert með réttum hætt­i.“

Erlent fólk hluti af íslensku sam­fé­lagi

Nú lendir þú mjög óvænt í þess­ari stöðu – að vera allt í einu for­maður eins stærsta stétt­ar­fé­lags á Íslandi. Hvernig líður þér með það?

„Þetta var auð­vitað mjög erfitt fyrst – að taka að sér öll þessi verk­efni vegna þess að aðstæður eru mjög óvenju­leg­ar. Þó er ég mjög ánægð með það að fá að þjón­usta félags­menn Efl­ingar en meira en helm­ingur 27.000 félags­manna Efl­ingar er af erlendu bergi brot­inn.”

Agnieszka er ánægð með að for­maður Efl­ingar sé nú aðfluttur vegna þess að þá hafi fólk í þeim hóp full­trúa úr sínum röð­um.

Hún gefur lítið fyrir umræðu á sam­fé­lags­miðlum um íslensku­kunn­áttu henn­ar. „Í fyrsta lagi vinna útlend­ingar á Íslandi flestir í lág­launa­störfum – og vinna innan um aðra útlend­inga sem einnig tala enga íslensku. Í öðru lagi skil ég íslensku og ég trúi því að það sé mjög mik­il­vægt að láta íslensk sam­fé­lag gera sér grein fyrir því að útlend­ingar eru hluti af þessu sam­fé­lagi. Við verðum að eiga rétt á því að taka þátt í sam­fé­lag­inu – sama hversu lengi við dveljum hér. Þrátt fyrir að við tölum ekki full­komna íslensku þá eigum við skilið að vera þátt­tak­endur hér.“

Hún telur að þetta sé ekki og verði ekki vanda­mál í hennar störf­um.

Agnieszka seg­ist ekki hafa heyrt í Sól­veigu Önnu eða Við­ari síðan þau sögðu af sér. „Ég hef verið mjög upp­tekin af verk­efnum mínum hér hjá Efl­ingu og í hrein­skilni sagt hef ég ekki haft tíma til þess að heyra í þeim. Ég hef ekki einu sinni heyrt í vinum mínum á þessu tíma­bil­i.“

Hún seg­ist bera mikla virð­ingu fyrir störfum Sól­veigar Önnu og Við­ars fyrir lág­launa­fólk og erlent launa­fólk. „Bara vegna þess hvað þau hafa gert í sinni bar­áttu þá geta útlend­ingar haft sinn málsvara í Efl­ing­u.“

Er ein­hverra stefnu­breyt­inga að vænta nú þegar þú hefur tekið við for­manns­stólnum í Efl­ingu – sér­stak­lega hvað sam­skipti varðar á skrif­stof­unni?

„Við ætlum að fá utan­að­kom­andi aðstoð til að kanna starfsand­ann, eins og ég sagði áðan, og spyrja hvað þurfi að laga. Hvar eru vanda­málin og hvernig er hægt að leysa þau? Það er of snemmt að segja til um það hvort ein­hverjar breyt­ingar verða á vinnu­lagi eða ekki.“

Hún segir að starfs­fólkið styðji hana 100 pró­sent í hennar störf­um.

Enn liggur ekki ljóst fyrir hvenær nýr fram­kvæmda­stjóri tekur til starfa. Agnieszka segir að aug­ljós­lega þurfi að ræða málið innan stjórnar Efl­ingar og að ákvörðun muni liggja fyrir í fram­hald­inu. Ekki sé hægt að segja neitt til um tíma­setn­ing­una.

Halda áfram rót­tækri stefnu

En telur þú að það verði stefnu­breyt­ing varð­andi bar­áttu Efl­ingar í kjara­málum nú þegar þú ert for­mað­ur?

Svarið er ein­falt: „Nei.“

Hún segir að þau muni halda þeirri rót­tæku stefnu í kjara­málum sem Sól­veig Anna tal­aði fyrir í sinni for­mann­s­tíð. „Fé­lags­menn okkar eiga það skilið að það sé áfram barist fyrir þeirra kjörum og við viljum gera það áfram.“

Að hennar sögn eru starfs­menn Efl­ingar á sama máli og segir Agnieszka að fyrir síð­ustu kjara­við­ræður og vinnu í kringum lífs­kjara­samn­ing­ana þá hafi það komið í ljós. „Svo ég trúi því að við getum haldið áfram að berj­ast fyrir sömu góðu gild­un­um.“

Og þú telur að þessi átök innan Efl­ingar muni ekki breyta því?

„Ég held ekki. Ég held að þeir atburðir muni ekki hafa nein áhrif á hvernig skrif­stofan starfar vegna þess að þetta er stétt­ar­fé­lag. Mik­il­væg­asta verk­efnið á skrif­stof­unni er að þjón­usta félags­menn Efl­ing­ar. Þeir munu halda áfram sinni bar­áttu og verk­föllum ef þeir þurfa þess. Skrif­stofan mun standa við bakið á þeim í þeirri bar­áttu. Ég tel að starfs­fólkið muni gera það heils­hug­ar.“

Agnieszka seg­ist telja að starfs­fólkið hafi almennt stutt þessar rót­tæku hug­mynd­ir. „Flestir myndu sam­þykkja að Sól­veig Anna hafi sett mál­efni erlends launa­fólks á dag­skrá í íslensku sam­fé­lagi. Hér höfum við einnig fólk af erlendum upp­runa sem vinnur á skrif­stof­unn­i.“

Hvað með fram­tíð­ina? Hverjar eru áherslur Efl­ingar varð­andi kom­andi kjara­bar­áttu?

„Við höfum sömu stefnu­mál og Sól­veig Anna hafði og ein­beitum okkur að lág­launa­fólki. Við viljum halda áfram bar­átt­unni fyrir þetta fólk.“

Hún seg­ist þannig ætla að vera með sömu áherslu­mál og fyrrum for­mað­ur. „Ég sé til þess þessa dag­ana að stétt­ar­fé­lagið nái að starfa með eðli­legum hætti með öllum þeim verk­efnum sem því fylg­ir. Við ein­blínum á að laga þau vanda­mál sem upp hafa komið og passa upp á að félags­menn okkar fái þá þjón­ustu sem þeir þurfa.“

Hvað er mik­il­vægt að þínu mati að leggja áherslu á núna?

„Ég hef verið félags­maður í Efl­ingu megnið af þeim tíma sem ég hef búið á Íslandi. Ég veit hversu mik­il­vægt það er að félags­menn fái þá þjón­ustu sem þeir eiga skil­ið. Ég sé for­manns­emb­ættið sem sam­ein­ing­ar­tákn fyrir félags­menn. Efl­ing verður að geta staðið með þeim þegar þeir þurfa á að halda vegna þess að lág­launa­fólk hefur ekki tök á að ráða lög­fræð­ing til að berj­ast fyrir rétti sín­um. Og trúðu mér, atvinnu­rek­endur ganga stundum allt of langt. Svo þess vegna er svo mik­il­vægt að halda stétt­ar­fé­lag­inu gang­andi – það er okkar mark­mið,“ segir hún að lok­um.