Þá fékk ferða­skrif­stofan Iceland Tra­vel, sem er að öllu leyti í eigu Icelandair Group, 116 millj­ónir króna. Sam­tals fóru því rúm­lega 3,4 millj­arðar króna af upp­sagn­ar­styrkj­un­um, sem sam­tals námu átta millj­örðum króna, til Icelandair Group eða tengdra aðila, eða um 43 pró­sent heild­ar­upp­hæð­ar­inn­ar. 

Icelandair Group var líka það ein­staka fyr­ir­tæki sem nýtti mest allra hluta­bóta­leið stjórn­valda. Í mars og apríl fengu launa­menn hjá þeim félögum sem mynda Icelanda­ir-­sam­stæð­una alls um 1,1 millj­arð króna í greiðslur frá Vinnu­mála­stofnun vegna minnk­aðs starfs­hlut­falls. Icelandair Group nýtti líka leið­ina í maí en ekki hefur verið greint frá því hversu háar greiðslur Vinnu­mála­stofn­unar vegna starfs­manna sam­stæð­unnar námu þann mán­uð.

Þá gerði ríkið þjón­ustu­samn­inga við Icelandair Group á meðan að far­ald­ur­inn hefur geisað sem tryggðu sam­stæð­unni 272 millj­ónir króna í tekjur á fyrri helm­ingi yfir­stand­andi árs. 

Sölu­trygg­ing

Þann 1. sept­em­ber var greint frá því að Icelandair Group hefði náð sam­komu­lagi við rík­is­bank­ana tvo, Íslands­banka og Lands­bank­ann, um að þeir sölu­tryggðu sam­tals sex millj­arða króna í kom­andi hluta­fjár­út­boði. Hvor um sig mun sölu­tryggja þrjá millj­arða króna.

Sam­komu­lagið veltur á því að það náist að selja að lág­marki 14 millj­arða króna af nýjum hlutum í útboð­in­u. 

Á manna­máli þýðir þetta að ef það næst ekki að selja fyrir millj­arð­ana sex, eða lægri upp­hæð, þá munu rík­is­bank­arnir kaupa það sem upp á vantar svo að Icelandair Group nái að safna þeim 20 millj­örðum króna sem félagið þarf að lág­marki að ná í útboð­in­u. 

Rekstr­ar­lína ofan á gömul lán

Rík­is­bank­arnir Íslands­banki og Lands­bank­inn hafa báðir lánað Icelandair Group miklar fjár­hæð­ir. Sá fyrr­nefndi hefur lengi verið helsti við­skipta­banki flug­fé­lags­ins. Þótt heild­ar­um­fang lána hans til Icelandair Group hafi ekki verið opin­berað er ljóst að upp­hæðin hleypur á millj­örðum króna. Íslands­banki á veð í ýmsum eignum Icelandair Group, meðal ann­ars fast­eignum og flug­herm­um. 

Lands­bank­inn lán­aði Icelandair Group 80 millj­ónir dala í mars 2019 og tók veð í tíu Boeing 757 flug­vélum sam­stæð­unn­ar. Þær eru, sam­kvæmt flestum við­mæl­endum Kjarn­ans sem þekkja vel til í flug­heim­in­um, mun minna virði en sem nemur þeirri upp­hæð á mark­aðnum í dag. Umreiknað í íslenskar krónur á núver­andi gengi þá er lánið um ell­efu millj­arða króna virð­i. 

Til við­bótar við þessa upp­hæð þá hafa rík­is­bank­arnir tveir heitið því að leggja fram rekstr­ar­línu upp á sam­tals sjö millj­arða króna sem Icelandair Group mun geta dregið á. Íslands­banki leggur til fjóra af þeim millj­örðum króna en Lands­bank­inn þrjá. 

Rík­is­á­byrgð sam­þykkt 

Icelandair Group mun auk þess fá þrauta­vara­lána­línu upp á 16,5 millj­arða króna, sem félagið getur dregið á ef allur annar pen­ingur er búinn. Íslands­banki og Lands­bank­inn munu skipta því láni á milli sín, og lána 8,25 millj­arða króna hvor ef á lín­una reyn­ir. 

Alþingi sam­þykkti svo í lok síð­ustu viku að ábyrgj­ast 90 pró­sent lána­lín­unn­ar, eða tæp­lega 15 millj­arða króna. 

Í fjár­auka­laga­frum­varpi sem lagt var fram sam­hliða lögum um rík­is­á­byrgð fyrir Icelandair Group sagði að rík ástæða þurfi að liggja á bak­við aðgerð eins og þeirri að veita fyr­ir­tæki rík­is­á­byrgð, sem sé í senn veru­leg að fjár­hags­legu umfangi og afar sér­tæk. „Það leiðir af land­fræði­legri stöðu Íslands að nauð­syn ber til að tryggja traustar og sam­felldar sam­göngur fyrir vöru- og fólks­flutn­inga. Þá hefur vægi ferða­þjón­ustu í þjóð­ar­bú­skapn­um, þar sem starf­semi Icelandair hefur algjöra grund­vall­ar­þýð­ingu, vaxið óðfluga á síð­ustu árum. Umfang far­þega­flutn­inga á vegum félags­ins hefur skapað mik­il­vægan grund­völl fyrir vöxt og við­gang allra ann­arra greina ferða­þjón­ust­unn­ar. Því má segja að um sé að tefla veru­lega almenna sam­fé­lags­lega hags­muni, ásamt mjög umtals­verðum beinum fjár­hags­legum hags­munum á fjölda launa­manna og fyr­ir­tækja.“

Heim­ildir líf­eyr­is­sjóða til að kaupa afleiður auknar

Þann 3. sept­em­ber lagði meiri­hluti efna­hags- og við­skipta­nefndar Alþingis fram frum­varp fyrir til­stuðlan og í sam­ráði við fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­ið. Í frum­varp­inu fólst að breyta lögum um starf­semi líf­eyr­is­sjóða þannig að þeim væri gert kleift að taka þátt í hluta­fjár­út­boði Icelandair Group,­sam­kvæmt þeim for­sendum sem settar eru fyrir því útboði.

Breyt­ingin felur í sér að heim­ildir líf­eyr­is­sjóða til að fjár­festa í afleiðum eru aukn­ar. Ástæðan er sú að sam­kvæmt áformum Icelandair Group á að fylgja hverjum seldum hlut í hluta­fjár­út­boð­inu áskrift­ar­rétt­indi sem svara til 25 pró­sent af skrán­ingu nýrra hluta. Þar sem slík áskrift­ar­rétt­indi kunna að telj­ast afleiður í skiln­ingi laga um skyldu­trygg­ingu líf­eyr­is­rétt­inda og starf­semi líf­eyr­is­sjóða, og heim­ildir líf­eyr­is­sjóða til að fjár­festa í afleiðum voru háðar því skil­yrði að þær dragi úr áhættu sjóðs. Því þótti meiri­hluta þing­nefnd­ar­inn­ar, sem er leidd af Óla Birni Kára­syni þing­manni Sjálf­stæð­is­flokks, að það væri mik­il­vægt að „gera þá laga­breyt­ingu sem frum­varp þetta kveður á um áður en fram­an­greint hluta­fjár­út­boð fer fram.“

Engin vafi var á því að þessi laga­breyt­ing, sem kom skyndi­lega inn í þingið degi áður en hinum svo­kall­aða þing­stubbi lauk í síð­ustu viku, er ein­ungis til þess fall­inn að liðka fyrir þátt­töku líf­eyr­is­sjóða í útboði Icelanda­ir. 

Frum­varpið var sam­þykkt tæpum sól­ar­hring eftir að mælt var fyrir því. 

Líf­eyr­is­sjóðir þurfa að kaupa

Líf­eyr­is­sjóðir almenn­ings eru þeir fjár­festar sem horft er til að kaupa stærstan hluta þess hluta­fjár sem Icelandair Group þarf að afla sér. Mik­ill þrýst­ingur hefur verið á fjóra stærstu sjóði lands­ins að taka þátt. Þeir eru Líf­eyr­is­sjóður starfs­manna rík­is­ins (LS­R), Líf­eyr­is­sjóður verzl­un­ar­manna, Gildi og Birta. Stjórn­ar­menn þess­arra sjóða hafa fylgt helstu stjórn­endum þeirra á kynn­ing­ar­fundi vegna vænt­an­legs hluta­fjár­út­boðs Icelandair Group, sem er afar óvenju­legt og sýnir hversu mik­ill titr­ingur er vegna máls­ins. 

Taki þessir fjórir þátt er talið lík­legra að aðrir smærri sjóðir geri það líka, og að sjóðs­stýr­ing­ar­fyr­ir­tæki, sem ávaxta meðal ann­ars óbeint fé líf­eyr­is­sjóða, geti tekið góðan skerf af aukn­ing­unni lík­a. 

Ára­tugur er síðan að Icelandair fór síð­ast í gegnum end­ur­skipu­lagn­ingu og á því tíma­bili hefur ávöxtun sjóð­anna ekki verið beys­in. Tveir þeirra hafa raunar tapað veru­lega á þeirri fjár­fest­ingu, líkt og Kjarn­inn greindi frá nýver­ið.